Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweJęzykowa kreacja Kaszubów w Śpiewaj ogrody Pawła Huellego
Abstrakt
Celem artykułu jest przedstawienie językowej kreacji Kaszubów w powieści Pawła Huellego Śpiewaj ogrody. Kaszubi w powieści to prastara grupa etniczna mająca silną tradycję i własny język. Są to ludzie bardzo pracowici. Mężczyźni zajmują się głównie pracą na morzu – łowieniem ryb. Ważną dla nich wartością jest wiara (w Boga i moce nadprzyrodzone). Dla Niemców i Polaków zamieszkujących Pomorze Kaszubi są grupą gorszą, posługującą się narzeczem. Kaszubi nie umieją pisać po polsku. Mogą wykonywać tylko prace usługowe. Językowej kreacji Kaszubów służą przede wszystkim leksyka wartościująca, wyliczenia, wykrzyknienia i pytania retoryczne. Mimo że stereotypowe spojrzenie na Kaszubów już od czasów średniowiecza jest negatywne, sposób ich prezentacji przez Pawła Huellego w powieści Śpiewaj ogrody można uznać za pozytywny. To silna grupa połączona wspólną tradycją. Autor ukazuje powolny koniec tej tradycji, który może doprowadzić do upadku wspólnoty etnicznej.
Downloads
Bibliografia
Bartmiński J., Podstawy lingwistycznych badań nad stereotypem – na przykładzie stereotypu matki, „Język a Kultura” 1998, nr 12: Stereotyp jako przedmiot lingwistyki. Teoria, metodologia, analizy empiryczne, red. J. Anusiewicz, J. Bartmiński.
Bartmiński J., Punkt widzenia, perspektywa, językowy obraz świata, w: Językowy obraz świata, red. J. Bartmiński, Lublin, 1990.
Bartmiński J., Tokarski R., Językowy obraz świata a spójność tekstu, w: Teoria tekstu. Zbiór studiów, red. T. Dobrzyńska, Wrocław 1986.
Borzyszkowski J., Zróżnicowanie etniczne i wspólnota kulturowa Pomorza, w: Językowy, literacki i kulturowy obraz Pomorza, red. M. Klinkosz, Z. Lica, Gdańsk 2013.
Cichosz W., Urbanowicz-Pluto L., Kaszubi i Królowa ich serc: Madonna Sianowska i Swarzewska, red. A. Romejko, „Studia Gdańskie” 2010, t. 27.
Encyklopedia Gdańska, Gdańsk 2012.
Huelle P., Śpiewaj ogrody, Kraków 2014.
Iskierski J., Status językowy kaszubszczyzny w świadomości jej użytkowników, w: Kaszubi. Monografia socjologiczna, red. M. Latoszek, Rzeszów 1990.
Kajtoch W., Językowe obrazy świata i człowieka w prasie młodzieżowej i alternatywnej, Kraków 2008, t. 1–2.
Kępka I., Warda-Radys L., Językowa kreacja kaszubszczyzny w powieści Pawła Huellego Śpiewaj ogrody, „Linguistica Bidgostiana. Series Nova” 2018, vol. III: Pamięci Profesora Edwarda Brezy, red. A.S. Dyszak.
Kozłowska A., Kaszuby w listopadową noc. Uważaj na zmory, https://przekroj.pl/nauka/kaszuby-w-listopadowa-noc-uwazaj-na-zmory-aleksandra-kozlows[dostęp 28.02.2018].
Labuda G., Historia Kaszubów w dziejach Pomorza. Tom I. Czasy średniowieczne, Gdańsk 2016.
Maćkiewicz J., Co to jest „językowy obraz świata”, „Etnolingwistyka” 1999, t. 11.
Marsz Kaszubski, Wikipedia, https://pl.wikipedia.org/wiki/Marsz_Kaszubski [dostęp 28.02.2018].
Obracht-Prondzyński C., Wielojęzyczność Pomorza: doświadczenia historyczne a współczesne praktyki społeczne, w: Językowy, literacki i kulturowy obraz Pomorza, red. M. Klinkosz, Z. Lica, Gdańsk 2013.
Pierścińska-Maruszewska A., Koncepcja językowego obrazu świata w polskich badaniach lingwistycznych, „Studia Filologiczne Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego” 2011, t. 24, red. A. Gałczyńska, M. Marczewska. SJP PWN – Słownik języka polskiego PWN, http://sjp.pwn.pl [dostęp 15.04.2017].
Skubalanka T., Językowa kreacja Jacka Soplicy (Księdza Robaka), w: tejże, Mickiewicz, Słowacki, Norwid. Studia nad językiem i stylem, Lublin 1997.
Skorupska-Raczyńska E., Kreacja ojca w powieściach nadniemeńskich Elizy Orzeszkowej (studium językowo-stylistyczne), Gorzów Wielkopolski 2013.
„Śpiewaj ogrody”. Spotkanie z „muzyczną” powieścią Pawła Huelle, Polskie Radio, http://www.polskieradio.pl/9/396/Artykul/1073869,Spiewaj-ogrodySpotkanie-z-muzyczna-powiescia-Pawla-Huelle-wideo [dostęp 15.04.2017].
Tamkun M., Poczet władców Pomorza – Dynastia Sobiesławiców, Gdynia 2015.
Tokarski R., Przeszłość i współczesność w językowym obrazie świata, w: Przeszłość w językowym obrazie świata, red. A. Pajdzińska, P. Krzyżanowski, Lublin 1999.
Tokarski R., Językowy obraz świata a niektóre założenia kognitywizmu, „Etnolingwistyka”, 1997/1998, nr 9/10.
Tokarski R., Światy za słowami. Wykłady z semantyki leksykalnej, Lublin 2013.
Treder J., Kaszubi. Wierzenia i twórczość. Ze Słownika Sychty, Gdańsk 2004.
Warda-Radys L., Kaszubska stylizacja językowa w „Śpiewaj ogrody” Pawła Huellego (w druku).
Żuk G., Językowy obraz świata w polskiej lingwistyce przełomu wieków, w: Przeobrażenia w języku i komunikacji medialnej na przełomie XX i XXI wieku, red. M. Karwatowska, A. Siwiec, Chełm 2010.
