Tworzenie wspólnego ciała, czyli o przetwarzaniu terenu wśród boliwijskich Moré

Autor

DOI:

https://doi.org/10.26881/etno.2021.7.21

Słowa kluczowe:

Amazonia, animism, fieldwork, ethnohistory, perspectivism

Abstrakt

The aim of this anthropological essay is to present the emotional and intellectual processes accompanying me over the years of field research among the Bolivian Moré, who belong to the Chapacura language family. The narrative structure is twofold: addressing both topics and issues that motivated me intellectually to do the research, and the attitudes of Moré themselves, as well as conceptual categories around which their narratives seem to focus. Some passages of this essay take a more analytical form, as I focus on the impor- tance of unpredictable events, the context, and the transformation of field experience over time during the research process. I conclude that both sides of the fieldwork encounter face the task of getting to know the Other. Each gets to know the Other in a particular way through conceptual categories and ways of acting that result from their current way of being in the world.

Downloads

Download data is not yet available.

Biogram autora

Paweł Chyc - Uniwersytet w Białymstoku

antropolog kognitywny, asystent w Instytucie Socjologii Uniwersytetu w Białymstoku.
Zainteresowania badawcze: animizm, etnografia i etnohistoria Moré-Kujubim, transmisja kulturowa, antropologia kognitywna.

Bibliografia

Birchall, J., Dunn, M., Greenhill, S.J. (2016). A combined comparative and phylogenetic analysis of the Chapacuran language family. International Journal of American Lin- guistics, 82(3), 255–284.

Block, D. (1994). Mission Culture on the Upper Amazon: Native Tradition, Jesuit Enterprise and Secular Policy in Moxos, 1660–1880. Lincoln: University of Nebraska Press.

Buliński, T., Kairski, M. (2006). Sny, trofea, geny i zmarli: „wojna” w społecznościach przed- państwowych na przykładzie Amazonii : przegląd koncepcji antropologicznych. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Buliński, T., Kairski, M. (2011). Wiedza terenowa w antropologii. W poszukiwaniu nowego wymiaru badań terenowych. W: T. Buliński, M. Kairski (red.), Teren w antropologii. Praktyka badawcza we współczesnej antropologii kulturowej (s. 291–333). Poznań: Wydaw- nictwo Naukowe UAM.

Buliński, T. (2019). Informator, rozmówca, wspólnik. Obrazy relacji Antropologa z Innym. Prace Etnograficzne, 47(1), 1–16.

Chyc, P. (2008). Początek religii? Koncepcja animizmu w perspektywie antropologicz- nej. W: Stawiarski B. (red.), Człowiek, Społeczeństwo, Wiara. Studia interdyscyplinarne (s. 115–128). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Chyc, P. (2017). Język i małżeństwo. Różnice kulturowe pośród Indian Wari’ i Moré z per- spektywy antropologii historycznej. Etnografia. Praktyki, Teorie, Doświadczenia (3), 191–210.

Córdoba, L., Bossert, F., Richard, N. (2015). Capitalismo en las selvas. Enclaves industriales en el Chaco y Amazonía indígena (1850–1950). San Pedro de Atacama: Ediciones del Desierto. Conklin, B.A. (2001). Consuming grief: compassionate cannibalism in an Amazonian society. Austin: University of Texas Press.

Descola, P. (1996). In the Society of Nature: A Native Ecology in Amazonia. Cambridge: Cambridge University Press.

Descola, P. (2013). Beyond Nature and Culture. Chicago: University of Chicago Press. Fausto, C. (2012). Warfare and shamanism in Amazonia. Cambridge-New York: Cambridge University Press.

Ferrarezi Junior, C.F. (1997). Nas aguas dos Itenes: um estudo semantico com a lingua moré (Dissertação de Mestrado). źródło: http://www.bibliotecadigital.unicamp.br/document/?code=vtls000115456; [dostęp: 20.05.2014],

Graeve, B. von. (1989). The Pacaa Nova: clash of cultures on the Brazilian frontier. Toronto: University of Toronto Press.

Guiteras Mombiola, A. (2012). De los llanos de mojos a las cachuelas del beni 1842–1938. conflictos locales, recursos naturales y participación indígena en la amazonia boliviana. Fuentes, Revista de la Biblioteca y Archivo Histórico de la Asamblea Legislativa Plurinacional, 77.

Guiteras Mombiola, A. (2019). School Centres for ‘Savages’: In Pursuit of a Convivial Socia- bility in the Bolivian Amazon, Mecila Working Paper Series, 16, São Paulo: The Maria Sibylla Merian International Centre for Advanced Studies in the Humanities and Social Sciences Conviviality-Inequality in Latin America.

Holbraad, M., Pedersen, M.A. (2017). The ontological turn: an anthropological exposition. Cambridge: Cambridge University Press.

Jackson, J.E. (1983). The fish people: Linguistic exogamy and Tukanoan identity in Northwest Amazonia (No. 39). Cambridge: Cambridge University Press.

Kairski, M. (1999). Indianie Ameryki Środkowej i Południowej: demografia, rozmieszczenie, sytu- acja etno-kulturowa. Analiza etnologiczna, t. 1. Poznań-Warszawa. CESLA-UAM.

Leigue Castedo, L. (1957). El Iténez Salvaje. La Paz: Ministerio de Educación. Departamento de Arqueologia, Etnografia y Folklore.

Lima, T.S. (1999). The two and its many: Reflections on perspectivism in a Tupi cosmology. Ethnos, 64(1), 107–131.

Lima, T.S. (2000). Towards an ethnographic theory of the nature/culture distinction in Juruna cosmology. Revista Brasileira de Ciências Sociais, (SPE1), 43–52.

Meireles, D.M. (1989). Guardiães da fronteira: Rio Guaporé, século XVIII. Petrópolis: Vozes. Meireles, D.M. (1991). O complexo cultural do Marico: sociedades indígenas dos rios Branco, Colorado e Mequens, afluentes do Médio Guaporé. Boletim Do Museu Paraense Emílio Goeldi, 7(2), 209–269.

Posern-Zieliński, A. (2005). Między indygenizmem a indianizmem: andyjscy Indianie na drodze do etnorozwoju. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Rydén, S. (1958). Los indios Moré. Notas etnográficas. La Paz: Ministerio de Educación. Departamento de Arqueologia, Etnografia y Folklore.

Seeger, A., Da Matta, R., Viveiros de Castro, E.B. (2019 [1979]). The construction of the per- son in indigenous Brazilian societies. HAU: Journal of Ethnographic Theory, 9(3), 694–703. Snethlage, E.H. (1937). Atiko Y: meine Erlebnisse bei den Indianern des Guaporé. Berlin: Klinkhardt & Biermann.

Snethlage, E.H. (2016). Die Guaporé-Expedition (1933–1935): Ein Forschungstagebuch. Aus dem Nachlass herausgegeben von Rotger M. Snethlage, Alhard-Mauritz Snethlage und Gleice Mere. Köln-Weimar: Böhlau Verlag.

Tylor, E.B. (1896). Cywilizacja pierwotna: badania rozwoju mitologji, filozofji, wiary, mowy, sztuki i zwyczajów: (z portretem autora). Przeł. Z.A. Kowerska. Warszawa: Wydawnictwo „Głosu”.

Quinn, N. (2005). Finding culture in talk: a collection of methods. New York: Palgrave Macmillan. Vilaça, A. (2010). Strange Enemies: Indigenous Agency and Scenes of Encounters in Amazonia. Durham: Duke University Press.

Vilaça, A. (2016). Praying and preying: Christianity in indigenous Amazonia, t. 19. Berkeley: University of California Press.

Villar, D., Combès, I. (ed.) (2012). Las tierras bajas de Bolivia: miradas históricas y antropológicas. Madrid: Editorial El País.

Viveiros de Castro, E.B. (1992). From the Enemy’s Point of View: Humanity and Divinity in an Amazonian Society. Chicago: University of Chicago Press.

Viveiros de Castro, E.B. (1998). Cosmological deixis and Amerindian perspectivism. Journal of the Royal Anthropological Institute, 4, 3, 469–488.

Viveiros de Castro, E.B. (2004). Perspectival Anthropology and the Method of Controlled Equivocation, Tipití, 2(1), 3–22.

Viveiros de Castro, E.B. (2011). Zeno and the Art of Anthropology of Lies, Beliefs, Paradoxes, and Other Truths. Common Knowledge, 17(1), 128–145.

Viveiros de Castro, E.B. (2012). Cosmological perspectivism in Amazonia and elsewhere. HAU: Masterclass Series, vol. 1.

Viveiros de Castro, E.B. (2015). The relative native: Essays on Indigenous conceptual worlds. Chicago: Hau Books.

Opublikowane

2021-12-23 — zaktualizowane 2023-10-17

Wersje

Jak cytować

Chyc, P. (2023). Tworzenie wspólnego ciała, czyli o przetwarzaniu terenu wśród boliwijskich Moré. Etnografia. Praktyki, Teorie, Doświadczenia, (7), 363–382. https://doi.org/10.26881/etno.2021.7.21 (Original work published 23 grudzień 2021)

Numer

Dział

CZĘŚĆ DRUGA OSOBISTE WYMIARY DOŚWIADCZEŃ ETNOGRAFICZNYCH