Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweSztuka etyki jako sztuka mądrego życia w ujęciu Józefa Tischnera
DOI:
https://doi.org/10.26881/kg.2022.1.07Słowa kluczowe:
etyka technologiczna, sztuka etyki, sztuka życia, spotkanie, sprawa człowieka, drugi, Józef TischnerAbstrakt
W artykule przedstawiam pogląd Józefa Tischnera na temat znaczenia etyki w życiu człowieka. Filozof staje w opozycji do wszystkich tych poglądów, które traktują etykę jako zespół zaleceń (nakazów i zakazów). Według niego, takie podejście jest odmianą tresury, gdzie najważniejszy jest efekt końcowy i w dodatku narzucony z zewnątrz. Według Tischnera najważniejszy jest stosunek człowieka do własnej aktywności. Dlatego najpierw należy zapytać, kim jest człowiek oraz na czym polega jego dobro.
Filozof nie daje dokładnej odpowiedzi na te pytania. Zauważa, że samoświadomość siebie nie jest człowiekowi dana od początku, lecz kształtuje się w procesie życia. Na jego przebieg wpływ ma nie tylko wychowanie i edukacja, ale wszystko, co z człowiekiem się dzieje. Według Tischnera najważniejsze są relacje międzyludzkie. W spotkaniu, jeden człowiek pomaga drugiemu odkryć, na czym polega dobro.
Etyka jest właśnie sztuką celnych odsłonięć dobra. Jest też sztuką planowania i podejmowania takich działań, które pozwalają to dobro ocalić. Etyka jest sztuką, ponieważ każde spotkanie jest inne, niepowtarzalne.
Downloads
Bibliografia
Dymarski Z., Wewnętrzna przestrzeń wolności a sprawa człowieka, „Paedagogica Christiana” 2018, nr 1, s. 81–96.
Dymarski Z., Tischnerowska koncepcja kuszenia, w: Aktualność Tischnera, red. M. Piaskowska-Majzel, P. Kołodziński, CDiDN, Szczecin 2008, s. 21–37.
Heidegger M., Bycie i czas, tłum. B. Baran, PWN, Warszawa 1994.
Heidegger M., List o ‘humanizmie’, w: M. Heidegger, Znaki drogi, tłum. J. Tischner, Aletheia, Warszawa 1999, s. 271–312.
Kołakowski L., Etyka bez kodeksu, w: L. Kołakowski, Kultura i fetysze, PWN, Warszawa 2000, s. 137–173.
Mounier E., Personalizm. Przystępne wprowadzenie do osoby, w: E. Mounier, Wprowadzenie do egzystencjalizmów, tłum. E. Krasnowolska, Biblioteka Więzi, Warszawa 1964, s. 7–19.
Platon, Obrona Sokratesa, w: Platon, Dialogi, tłum. W. Witwicki, Wydawnictwo Antyk, Kęty 1999, s. 539–583.
Tischner J., Myślenie według wartości, Znak, Kraków 1982.
Tischner J., Sztuka etyki, w: J. Tischner, Myślenie według wartości, Znak, Kraków 1981, s. 363–373.
Tischner J., Etyka wartości i nadziei, w: J. A. Kłoczowski, J. Tischner, Wobec wartości, W drodze, Kraków 2001, s. 9–134.
Tischner J., Sprawa osoby – wstępne przybliżenie, „Logos i Ethos” 1992, nr 2, s. 5–19.
Tischner J., Filozofia dramatu, Éditions du Dialogue, Paryż 1990.
Tischner J., Spór o istnienie człowieka, Znak, Kraków 1998.
Wildiers N. M., Obraz świata a teologia od średniowiecza do dzisiaj, tłum. J. Doktór, PAX, Warszawa 1985.
