Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweDemokracja partycypacyjna (na przykładzie Gdańska)
DOI:
https://doi.org/10.26881/maes.2018.1.12Słowa kluczowe:
demokracja partycypacyjna, społeczeństwo obywatelskie, samorząd lokalny, aktywność społecznaAbstrakt
Celem artykułu jest dokonanie diagnozy dotyczącej postaw obywatelskich mieszkańców Gdańska oraz demokracji partycypacyjnej na poziomie lokalnym. W artykule zaprezentowany został materiał empiryczny pochodzący z badań socjologicznych przeprowadzonych w latach 2015–2016 na terenie Gdańska. Wynika z nich, że w Gdańsku pewną barierą w rozwoju demokracji partycypacyjnej jest stosunkowo niewielkie poczucie podmiotowości mieszkańców. Mimo że mają oni dość duże możliwości uczestnictwa w różnych formach partycypacji, to jednak tylko niewielka ich część uważa, że ma wpływ na działania władz miasta w Gdańsku. Przyczyną tego stanu rzeczy jest nieprzejawianie zainteresowania życiem publicznym i bierność społeczna samych mieszkańców, jak również fasadowość rozwiązań i procedur partycypacyjnych. W praktyce społecznej partycypacja często ma charakter iluzoryczny, dotyczy spraw mało istotnych, a opinie obywateli mają jedynie legitymizować już wcześniej podjęte decyzje. Przed samorządem stoi ważne zadanie polegające z jednej strony na pobudzaniu aktywności społecznej mieszkańców, z drugiej zaś – na dalszym doskonaleniu i rozwijaniu różnych form demokracji partycypacyjnej.
Downloads
Bibliografia
Boczoń J., 1996, Raport: Sektor pozarządowy w gminie Gdańsk, Gdańsk: Regionalne Centrum Informacji i Wspomagania Organizacji Pozarządowych w Gdańsku.
Bouckaert G., Van de Walle S., 2003, Comparing Measures of Citizen Trust and User Satisfaction as Indicators of Good Governance: Difficulties in Linking Trust and Satisfaction Indicators, International Review of Administrative Sciences, no. 3.
Castells M., 1982, Kwestia miejska, tłum. B. Jałowiecki, J. Piątkowski, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Castells M., 1983, The City and the Grass Roots: A Cross-cultural Theory of Urban Social Movements, Los Angeles: University of California Press.
CBOS, 2002, Przemiany grupowej aktywności Polaków w latach 1998–2002. Komunikat z badań, Warszawa: Centrum Badania Opinii Społecznej.
CBOS, 2014a, Aktywność społeczna Polaków. Komunikat z badań, Warszawa: Centrum Badania Opinii Społecznej.
CBOS, 2014b, Zaufanie do instytucji państwa i partii politycznych po 25 latach, komunikat z badań, Warszawa: Centrum Badania Opinii Społecznej.
CBOS, 2015a, Dwadzieścia pięć lat państwa obywatelskiego. Społeczne oceny samorządu terytorialnego. Komunikat z badań, Warszawa: Centrum Badania Opinii Społecznej.
CBOS, 2015b, Stosunek do demokracji. Komunikat z badań, Warszawa: Centrum Badania Opinii Społecznej.
CBOS, 2016a, Aktywność Polaków w organizacjach obywatelskich. Komunikat z badań, Warszawa: Centrum Badania Opinii Społecznej.
CBOS, 2016b, Aktywność społeczno-polityczna Polaków. Komunikat z badań, Warszawa: Centrum Badania Opinii Społecznej.
CBOS, 2016c, Opinie o demokracji. Komunikat z badań, Warszawa: Centrum Badania Opinii Społecznej.
Dahl R., 2000, O demokracji, tłum. M. Król, Kraków–Warszawa: Znak, Fundacja im. Stefana Batorego.
Dahrendorf R., 1994, Zagrożone społeczeństwo obywatelskie [w:] K. Michalski (red.), Europa i społeczeństwo obywatelskie. Rozmowy w Castel Gandolfo, Kraków–Warszawa: Znak, Fundacja im. Stefana Batorego.
Dębski S., 2014, Kształtowanie się samorządu terytorialnego: przeszłość i teraźniejszość, Grudziądz: Polskie Towarzystwo Nauk Politycznych.
Dymnicka M., 2000, Wybrane problemy społeczne w opinii mieszkańców osiedli z okresu XX-lecia międzywojennego w Gdańsku [w:] R. Cielątkowski, P. Lorens (red.), Architektura i urbanistyka osiedli socjalnych Gdańska z okresu XX-lecia międzywojennego, Gdańsk: Politechnika Gdańska.
Garlicki J., 2012, Dynamika kultury politycznej i partycypacji politycznej internautów w Polsce, Studia Politologiczne, nr 26.
Giza-Poleszczuk A., Marody M., Rychard A., 2000, Strategie i system. Polacy w obliczu zmiany społecznej, Warszawa: Instytut Filozofii i Socjologii PAN.
Gliński P., 1999, O społeczeństwie obywatelskim w Polsce: teoria i praktyka [w:] D. Gawin (red.), Homo eligens. Społeczeństwo świadomego wyboru. Księga jubileuszowa ku czci Andrzeja Sicińskiego, Warszawa: Instytut Filozofii i Socjologii PAN.
Gliński P., 2001, Dziesięć lat współpracy sektora publicznego i obywatelskiego: stan posiadania [w:] M. Warowicki, Z. Woźniak (red.), Aktywność obywatelska w rozwoju społeczności lokalnej, Warszawa: Municipium.
Gliński P., Palska H., 1997, Cztery wymiary społecznej aktywności obywatelskiej [w:] H. Domański, A. Rychard (red.), Elementy nowego ładu, Warszawa: Instytut Filozofii i Socjologii PAN.
Harvey D., 2012, Bunt miast. Prawo do miast i miejska rewolucja, tłum. A. Kowalczyk et al., Warszawa: Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana.
Jałowiecki B., Szczepański M., 2006, Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Kondycja sektora organizacji pozarządowych w Polsce 2015. Raport z badań, 2016, Warszawa: Stowarzyszenie Klon/Jawor.
Kopka J., 2015, Budżet partycypacyjny jako forma demokracji bezpośredniej w perspektywie socjologicznej [w:] H. Sokołowski (red.), Wyzwania psychologii biznesu w wymiarze międzykulturowym, Łódź–Warszawa: Wydawnictwo Społecznej Akademii Naukowej.
Korzeniowski K., Zieliński R., Daniecki W., 1983, Podmiotowość jednostki w koncepcjach psychologicznych i organizacyjnych, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Kozyr-Kowalski S., 2000, Socjologia. Społeczeństwo obywatelskie i państwo, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Krasnodębski R., 1994, Rozważania o demokracji. Uwarunkowania, istota, implikacje, Wrocław: Entelechia.
Kumar K., 1997, Społeczeństwo obywatelskie: rozważania na temat użyteczności terminu [w:] J. Szacki (red.), Ani książę, ani kupiec: obywatel, Kraków–Warszawa: Znak, Fundacja im. Stefana Batorego.
Malikowski M., 1998, Socjologiczne problemy miasta, Rzeszów: Mana.
Markowski R., 2014, Demokracja i demokratyczne innowacje. Z teorią w praktykę, Warszawa: Instytut Obywatelski.
Marody M., 1981, Antynomie społecznej świadomości, Odra, nr 1.
Michalski K., 1994, Przedmowa [w:] K. Michalski (red.), Europa i społeczeństwo obywatelskie. Rozmowy w Castel Gandolfo, Kraków–Warszawa: Znak, Fundacja im. Stefana Batorego.
Miklaszewska J., 2002, Demokracja – dzieje pojęcia [w:] R. Legutko, J. Kleczkowski (red.), Oblicza demokracji, Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej.
Nowak S., 1980, Wartości i postawy społeczne [w:] S. Nowak (red.), Systemy wartości a wzory konsumpcji społeczeństwa polskiego, Warszawa: Instytut Socjologii UW.
Pérez-Díaz V., 1996, Powrót społeczeństwa obywatelskiego w Hiszpanii, tłum. D. Lachowska, Kraków–Warszawa: Znak, Fundacja im. Stefana Batorego.
Rachwał M., 2013, Władza ludu czy elit politycznych? Próba zdefiniowania współczesnej demokracji, Przegląd Politologiczny, nr 1.
Sartori G., 1994, Teoria demokracji, tłum. P. Amsterdamski, D. Grinberg, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Sekuła P., 2009, Znaczenie aktywności obywatelskiej w świadomości Polaków [w:] G. Babiński, M. Kopiszewska (red.), Zrozumieć współczesność: profesorowi Hieronimowi Kubiakowi w 75. rocznicę urodzin tom ten ofiarowują przyjaciele i uczniowie, Kraków: Oficyna Wydawnicza AFM.
Shils E., 1994, Co to jest społeczeństwo obywatelskie? [w:] K. Michalski (red.), Europa i społeczeństwo obywatelskie. Rozmowy w Castel Gandolfo, Kraków–Warszawa: Znak, Fundacja im. Stefana Batorego.
Siemiński W., 1999, Współzarządzanie gminą. Rada i zarząd gminy we wspólnocie samorządowej, Warszawa–Zielona Góra: Wydawnictwo Zachodnie Centrum Organizacji.
Sowa K.Z., 1988, Wstęp do socjologicznej teorii zrzeszeń, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Stachura K., 2011, Czy w Gdańsku potrzeba jest klasa kreatywne? [w:] L. Michałowski (red.), Gdański fenomen. Próba naukowej interpretacji, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Staniszkis J., 1994, W poszukiwaniu paradygmatu transformacji, Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN.
Synak B., 1992, Od pozornej jednorodności do wzmożonej różnorodności społeczeństwa polskiego [w:] B. Synak (red.), Społeczeństwo polskie. Dylematy okresu transformacji systemowej, Gdynia: Victoria.
Śpiewak P., 1997, Demokracja partycypacyjna, Wiedza i Życie, nr 3.
Tarkowska E., Tarkowski J., 1990, Amoralny feminizm, czyli o dezintegracji społecznej w Polsce lat osiemdziesiątych [w:] E. Wnuk-Lipiński (red.), Grupy i więzi społeczne w systemie monocentrycznym, Warszawa: Instytut Filozofii i Socjologii PAN.
Taylor Ch., 1990, Modes of civil society, Public Culture, no. 1.
Turowski J., 1994, Socjologia. Wielkie struktury społeczne, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Ura C., 1972, Samorząd terytorialny w Polsce Ludowej 1944–1950: zagadnienia ustrojowe, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Wampler B., 2007, A guide to participatory budgeting [w:] A. Shah (ed.), Participatory budgeting, Washington: World Bank.
Werenstein-Żuławski J., 1991, Strategia przetrwania i jej koszty [w:] J. Mucha, G. Skąpska, J. Szmatka (red.), Społeczeństwo polskie u progu przemian, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Wódz J., 2005, Aktywność społeczna na poziomie lokalnym – samorząd lokalny a polityka [w:] A. Gawkowska, P. Gliński, A. Kościański (red.), Teorie wspólnotowe a praktyka społeczna. Obywatelskość. Polityka. Lokalność, Warszawa: Instytut Filozofii i Socjologii PAN.
Załęcki J., 2010, Przestrzeń społeczna Gdańska w świetle badań socjologicznych. Rozwój zrównoważony czy przypadkowa hybrydyzacja? [w:] L. Michałowski, D. Rancew-Sikora, A. Bachórz (red.), Miasto-nie miasto. Refleksje o mieście jako społeczno-kulturowej hybrydzie, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
