Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweZakład aktywności zawodowej – przestrzeń rozwoju i niezbędne ogniwo w systemie aktywizacji zawodowej czy getto legitymizujące wykluczenie osób z niepełnosprawnościami z otwartego rynku pracy? Perspektywa pracowników
DOI:
https://doi.org/10.26881/ndps.2023.48.06Słowa kluczowe:
zakłady aktywności zawodowej, wsparcie w zatrudnieniu, niepełnosprawność i pracaAbstrakt
W niniejszym artykule, bazując na doświadczeniach pracowników z umiarkowanym i znacznym stopniem niepełnosprawnością oraz eksponując ich percepcję pracy w zakładzie aktywności zawodowej, autorka prezentuje odpowiedzi na kluczowe dla tego tekstu pytania: Jaką rolę w systemie wsparcia odgrywają współczesne zakłady aktywności zawodowej? Jak te miejsca pracy postrzegane są przez zatrudnione tam osoby z umiarkowanym i znacznym stopniem niepełnosprawności? Czy są to miejsca rehabilitacji społeczno-zawodowej przygotowujące pracowników z niepełnosprawnościami do pracy na otwartym rynku, czy też w zderzeniu z wolnorynkową gospodarką oraz faktem, że nie wszystkie osoby z niepełnosprawnościami są w stanie konkurować o pracę na współczesnym i bardzo wymagającym rynku pracy, stały się miejscami pracy chronionej dającej zatrudnienie takim właśnie osobom? Czy to czyni je po prostu firmami prowadzącymi działalność biznesową w neoliberalnej gospodarce, które poprzez zatrudnianie, wynikające z ustawowych zapisów, przeciwdziałają bezrobociu wśród osób ze znacznym i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, co jednocześnie może polaryzować ich postrzeganie: jako niezbędnego ogniwa walki o wsparcie zatrudnienia lub odrodzonego reliktu przeszłości segregacyjnej formy rehabilitacji.
Downloads
Bibliografia
Abbas J. (2017), Economy, exploitation and intellectual disability [w:] R. Malhotra (red.), Disability Politics in a Global Economy. Essays in Honour of Marta Russell, Routledge, Oxfordshire.
Charmaz K. (2009), Teoria ugruntowana. Praktyczny przewodnik po analizie jakościowej, PWN, Warszawa.
Garbat M. (2007), Koszty publiczne z tytułu zatrudniania osób niepełnosprawnych, Aktywizacja Zawodowa Osób Niepełnosprawnych, 1: 169–172.
Garbat M. (2017), Społeczny wymiar niepełnosprawności w teorii ekonomii, Studia Oeconomica Posnaniensia, 10(5): 63–84.
Giermanowska E. (red.) (2014), Zatrudniając niepełnosprawnych. Dobre praktyki w Polsce i innych krajach Europy, Wydawnictwo AGH, Kraków.
Giermanowska E. (2016), Niepełnosprawny jako pracownik i pracodawca [w:] J. Niedbalski, E. Zakrzewska-Manterys (red.), Samodzielni, zaradni, niezależni. Ludzie niepełnosprawni w systemie polityki, pracy i edukacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. Łódź.
Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych (2012), Dz. U. z 2012 r., poz. 1169, www. konwencja.org (dostęp: 23.09.2023).
Mikulski J. (1995), Rehabilitacja zawodowa osób niepełnosprawnych [w:] J. Auleytner (red.), Polityka społeczna. Stan i perspektywy, Wyższa Szkoła Pedagogiczna Towarzystwa Wiedzy Powszechnej, Warszawa.
Raport końcowy. Badanie zakładów aktywności zawodowej (2017), PFRON, Warszawa.
Roulstone A., Barnes C. (red.) (2005), Working Futures? Disabled People, Policy and Social Inclusion, Policy Press, Bristol.
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 17 lipca 2012 r. w sprawie zakładów aktywności zawodowej (Dz. U. z 2012 r., poz. 850), http://isap.sejm.gov. pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20120000850 (dostęp: 22.09.2023).
Russell M. (2017), What disability civil rights cannot do: Employment and political economy [w:] R. Malhotra (red.), Disability Politics in a Global Economy. Essays in Honour of Marta Russell, Routledge, Oxfordshire.
Rymsza M., Karwacki A. (2013), Standardy jakości usług jako narzędzia zarządzania procesami świadczenia usług reintegracji (rehabilitacji) społecznej i zawodowej w Centrach Integracji Społecznej, Klubach Integracji Społecznej i Zakładach Aktywności Zawodowej, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa.
Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. (Dz. U. z 1997 r. Nr 123, poz. 776), https://isap. sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19971230776(dostęp: 22.03.2020).
Waszkowski H. (2016), Ruch spółdzielczości inwalidów i jego znaczenie dla rozwoju rehabilitacji osób niepełnosprawnych w Polsce, Niepełnosprawność. Zagadnienia, problemy, rozwiązania” 4(21): 97–122.
