Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweStrategie radzenia sobie ze stresem matek, posiadających małe dziecko z niepełnosprawnością wzroku
DOI:
https://doi.org/10.26881/ndps.2023.49.10Słowa kluczowe:
strategie radzenia sobie ze stresem, niepełnosprawność wzroku, wczesne wspomaganie rozwoju, wsparcieAbstrakt
Celem zaprezentowanych badań była analiza najczęściej i najrzadziej stosowanych strategii radzenia sobie ze stresem (rozumianych jako sytuacyjne radzenie sobie ze stresem) przez matki, które poosiadają małe dzieci z niepełnosprawnością wzroku. Zastosowaną metodą badawczą był sondaż diagnostyczny z użyciem narzędzia, jakim był Wielowymiarowy Inwentarz do Pomiaru Radzenia Sobie ze Stresem COPE Ch.S. Carvera, M.F. Scheiera i J.W. Weintraub w polskiej adaptacji Z.J. Juczynskiego i N. Oginskiej-Bulik (2009). Przebadano 37 matek wychowujących małe dzieci z niepełnosprawnością wzroku. Badania wykazały, że badane matki posiadające dzieci z niepełnosprawnością wzroku, objęte wczesnym wspomaganiem rozwoju, najczęściej stosują strategie oparte na rozwiązywaniu problemów, następnie na szukaniu wsparcia zarówno instytucjonalnego, jak i emocjonalnego. Dzięki tym strategiom matki dzieci z niepełnosprawnością wzroku nabierają przekonania, że ich działania mają sens i są skuteczne, są nastawione na rozwiązywanie problemów, a nie ich bagatelizowanie. Najrzadziej wykorzystywanymi strategiami są te, które polegają na unikaniu sytuacji trudnych, odsuwaniu od siebie. Zaprezentowane wyniki wskazują, co prawda, na tendencję do stosowania najbardziej skutecznych strategii radzenia sobie, ale na pewno należałoby zadbać o możliwość udziału matek w różnych szkoleniach, warsztatach, treningach kompetencji rodzicielskich, aby mogły one rozwijać swoją wiedzę, kompetencje i umiejętności oraz poradzić sobie z wieloma nieprzewidzianymi sytuacjami trudnymi.
Downloads
Bibliografia
Ahmadpanah M. (2004), Visual Impairment and Child Development from Birth to Twelve, Research on Exceptional Children, 11(14): 3–32.
Bambara J.K., Owsley C., Wadley V., Martin R., Porter C., Dreer L.E. (2009), Family Caregiver Social Problem Solving Abilities and Adjustment to Caring for a Relative with Vision Loss, Investigative Ophthalmology & Visual Science, 50: 1585–1592.
Dada T., Aggarwal A., Bali S.J., Wadhwani M., Tinwala S., Sagar R. (2013), Caregiver Burden Assessment in Primary Congenital Glaucoma, European Journal of Ophthalmology, 23(3): 324–328.
Dale N.J., Sakkalou E., O`Reilly M.A., Springall C., Sakki H., Glew S., Pissaridoi E., De Hann M., Salt A.T. (2018), Home-Based Early Intervention in Infants and Young Children with Visual Impairment Using the Developmental Journal: Longitudinal Cohort Study, Developmental Medicine & Child Neurology, 61(6): 697–709, doi: 10.1111/dmcn.14081.
Enoch J., Dickinson Ch., Potts J. Subramanian A. (2022), An Exploratory Study on Support for Caregivers of People with Vision Impairment in the UK, Ophthalmic & Psychiological Optics, 42(4): 858–871, doi: 10.1111/opo.12989.
Goodenough T., Pease A., Williams C. (2021), Bridging the Gap: Parent and Child Perspectives of Living with Cerebral Visual Impairments, Frontiers in Human Neuroscience, 15: 1–9, doi: 10.3389/fnhum.2021.689683.
Gyllén J., Magnusson G., Forsberg A. (2019), Uncertainty and Self-Efficacy in Parents of a Child with Congenital Cataract – New Implications for Clinical Practice, Nursing Open, 6(3): 799–807, doi: 10.1002/nop2.256.
Heszen I., Sęk H. (2008), Psychologia zdrowia, Wydawnictwo PWN, Warszawa.
Hobfoll S.E. (2006), Stres, kultura i społeczność. Psychologia i filozofia stresu, Wydawnictwo GWP, Gdańsk.
Jurczyński Z., Ogińska-Bulik N. (2012), Narzędzia Pomiaru Stresu i Radzenia Sobie ze Stresem, Wydawnictwo PTP, Warszawa.
Kara K., Hamurcu M., Gul H., Congologlu M.A. (2023), Mother-Child Interactions Among Children with Visual Impairment: Addressing Maternal Attachment Style, DepressionAnxiety Symptoms, and Child's Behavioral Problems, Northerm Clinics Istanbul, 10(1): 101–107, doi: 10.14744/nci.2021.90688. eCollection 2023.
Khooshab E., Jahanbin I., Ghadakpour S., Keshavarz S. (2016), Managing Parenting Stress through Life Skills Training: A Supportive Intervention for Mothers with Visually Impaired Children, International Journal of Community Based, 4(3): 265–273.
Kiss E., Pajor E. (2021), Population Features of Visually Impaired Children and Their Parents Living in Hungary, European Journal of Mental Health, 16(1): 38–52, doi: 10.5708/ EJMH.16.2021.1.3.
Kummabutr J., Phuphaibul R., Suwonnaroop N., Villarruel A.M., Nityasuddhi D. (2013), The Effect of a Parent Training Program, in Conjunction with a Life Skills Training Program for School-age Children, on Children’s Life Skills, and Parents’Child-rearing Skills and Perceptions of Support for Child Life Skills Development, Pacific Rim International Journal of Nursing Research, 17: 3–27.
Lupón M., Armayones M., Cardona G. (2018), Quality of Life Among Parents of Children with Visual Impairment: a Literature Review, Research in Developmental Disabilities, 83: 120–131, doi: 10.1016/j.ridd.2018.08.013.
Łosiak, W. (2022). Psychologia stresu. Warszawa: Wydawnictwo WAiP.
Mayo M.E., Taboada E.M., Iglesias Souto P.M., Real Deus J.E., Maceira D.A. (2018), Family Environment and Coping Strategies for Families Dealing with Children that are Blind or Visually Impaired, Curr Perspect Depress Anxiety: CPDA-101, doi: 10.29011/CPDA101. 100001.
Murphy N.A., Christian B., Caplin D.A., Young P.C. (2007), The Health of Caregivers for Children with Disabilities: Caregiver Perspectives, Child: Care, Health and Development, 33: 180–187, doi: 10.1111/j.1365-2214.2006.00644.x.
Pisula E. (2007), Rodzice i rodzeństwo dzieci z zaburzeniami rozwoju, Uniwersytet Warszawski, Warszawa.
Pascolini D., Mariotti S.P. (2012), Global Estimates of Visual Impairment 2010, British Journal of Ophthalmology, 96: 614–618, doi: 10.1136/bjophthalmol-2011-300539.
Peltokorpi S., Salo S., Nafstad A., Hart P., Tuomikoski E., Laakso M. (2022), Bodily-Tactile Early Intervention for a Mother and Her Child with Visual Impairment and Additional Disabilities: A Case Study, Disability and Rehabilitation, 1–16, doi: 10.1080/09638288. 2022.2082563.
Rahi J.S., Manaras I., Tuomainen H., Lewando Hundt G. (2005), Health Services Experiences of Parents of Recently Diagnosed Visually Impaired Children, The British Journal of Ophthalmology, 89: 213–218, doi: 10.1136/bjo.2004.051409.
Sakkalou E., Sakki H., O’Reilly M.A., Salt A.T., Dale N.J. (2018), Parenting Stress, Anxiety, and Depression in Mothers with Visually Impaired Infants: A Cross-Sectional and Longitudinal Cohort Analysis, Developmental Medicine and Child Neurology, 60(3): 290–298, doi: 10.1111/dmcn.13633.
Sola-Carmona J.J., Lopez-Liria R., Padilla-Gongora D., Daza M.T., Aguilar-Parra J.M. (2016), Subjective Psychological Well-Being in Families with Blind Children: How Can We Improve It?, Frontiers in Psychology, 7: 487, doi: 10.3389/fpsyg.2016.00487.
Sola-Carmona J.J., López-Liria R., Padilla-Góngora D., Daza M.T., Sánchez-Alcoba M.A. (2013), Anxiety, Psychological Well-Being and Self-Esteem in Spanish Families with Blind Children. A Change in Psychological Adjustment?, Research in Developmental Disabilities, 34(6): 1886–1890, doi: 10.1016/j.ridd.2013.03.002.
Souza-Silva J.C., Martins C.A., Garciazapata M.T.A., Barbosa M.A. (2021), Parental Stress Around Ophthalmological Health Conditions: A Systematic Review of Literature Protocol, Systematic Reviews, 10(228): 3–7, doi: 10.1186/s13643-021-01773-8.
Spinelli M., Poehlmann J., Bolt D. (2013), Predictors of Parenting Stress Trajectories in Premature Infant-Mother Dyads, Journal of Family Psychology, 27(6): 873–883, doi: 10.1037/ a0034652.
Szabała B. (2022), Strategie radzenia sobie ze stresem osób słabowidzących – rola przekonań na temat świata i własnej skuteczności, Roczniki Pedagogiczne, 14(50), 2: 41–60.
Tröster H. (2001), Sources of Stress in Mothers of Young Children with Visual Impairments, Journal of Visual Impairment & Blindness, 95(10): 623–637.
Twardowski A. (2014), Nowa koncepcja wczesnego wspomagania rozwoju dzieci z niepełnosprawnościami, Forum Pedagogiczne, 1: 15–33.
Walkiewicz-Krutak M. (2018), Mózgowe uszkodzenie widzenia u małych dzieci. Studium teoretyczno-empiryczne, APS, Warszawa.
