Doświadczanie życia przez mężczyznę z autystycznym spektrum zaburzeń

Autor

DOI:

https://doi.org/10.26881/ndps.2025.53.08

Słowa kluczowe:

dorosłość, autystyczne spektrum zaburzeń, narracja

Abstrakt

Autorka podejmuje się fenomenologicznej analizy biograficznego wywiadu narracyjnego Fritza Schützego z określeniem pól tematycznych Arona Gurwitscha celem odnalezienia odpowiedzi na pytania, jaki wpływ na przebieg Zycia miały wczesne doświadczenia w obszarze interakcji społecznej oraz w jaki sposób diagnoza zespolu Aspergera wpłynęła na trajektorię życia Narratora. Metoda: Analiza biograficznego wywiadu narracyjnego F. Schütza, przeprowadzonego z osobą z zespołem Aspergera, którego diagnoza została postawiona w dorosłym życiu, została oparta na teorii pól tematycznych A. Gurwitscha.
Wnioski: Analiza zebranego materialu ujawniła w kształtującej się tożsamości Narratora relację deterministyczną. Uzyskana w wieku dorosłym, niejako przy okazji procesu diagnostycznego syna Narratora, byla przelomowym momentem w biografii, i stanowiła impuls do autorefleksji, zatem analiza narracji w tym przypadku była analizą trajektorii życiowej.
Diagnoza stanowiła w narracji punkt zwrotny, ponieważ zredefiniowała sposób postrzegania swoich doświadczeń oraz siebie przez Narratora, a także wpłynęła na strategie radzenia sobie z trudnościami, umożliwiła Narratorowi bardziej świadome zarządzanie swoimi wyzwaniami. Wyraźnie zaznaczyła się zgodność między życiem opowiedzianym a życiem przeżywanym, gdzie ujawniły sie strategie adaptacyjne wypracowywane oraz stosowane przez Narratora w codzienności.

Downloads

Download data is not yet available.

Bibliografia

Aurora S. (2023), The Field of Language: Aron Gurwitsch and Functional Analysis, URL: https:/journals.openedition.org/heV/3541, DOI: 10.4000/hel.3541.

Błeszyński J. (2018), Komunikacja — mowa — język osób ze spektrum autyzmu, Wydawnictwo Adam Marszałek.

Buława-Halasz J. (2017), Rehabilitacja społeczna i zawodowa dorosłych osób autystycznych: studium fenomenograficzne z zastosowaniem teorii społecznej Pierre'a Bourdieu, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.

Gałkowski T. (2003), Zaburzenia komunikacji w autyzmie [w:] T. Gałkowski, G. Jastrzębowska (red), Logopedia pytania i odpowiedzi podręcznik akademicki, t. 2: Zaburzenia ww komunikacji językowej u dzieci i osób dorosłych, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.

Garland-Thomson R. (2020), Gapienie się, czyli o tym, jak patrzymy i jak pokazujemy siebie innym, Fundacja Teatr, 21.

Grandin T., Duśfy K. (2013), Rozwijanie talentów: ścieżki kariery dla osób z zespołem Aspergera i autyzmem wysoko funkcjonującym, Polskie Forum Osób Niepełnosprawnych.

Hołub J. (2024), Wszystko mam bardziej, Wydawnictwo Czarne.

Korendo M. (2008), Obraz swiata w wypowiedziach dzieci z zespolem Aspergera, Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria, 8: 197-208, https:/ bazhum.muzhp.pl/media/files/Annales_Universitatis_Paedagogicae_Cracoviensis_Studia _Historicolitteraria/-r2008-t8-5197-208.pdf.

Korendo M. (2022), Zburzenia komunikacji i komunikacji w autyzmie [w:] E. Emich-Widera, B. Kazek, J. Parpocka, Autyzm u dzieci wiedza kliniczna, PZWL Wydawnictwo Lekarskie.

Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 (2009), Rewizja 10, tom I, Wydane przez Światową Organizację Zdrowia.

Moszyńska M. (2019), Środowisko szkolne w narracjach osób z zespołem Aspergera, Academicon.

Patyk K., Panasiuk M. (2023), Wsparcie młodzieży i dorosłych z zaburzeniami autyzmu. Teoria i praktyka, Gdańskie Wydawnictwo psychologiczne.

Pawlik S. (2019), Diagnoza spektrum autyzmu u osób dorosłych jako biograficzny przełom, Kultura i Edukacja, DOL:10.1584/kie 2019.01.13.

Piorunek M. (2016). Liczby i słowa w badaniach humanistycznych i społecznych. (Nie)dychotomiczność paradygmatów badawczych [w:] M. Piorunek (red.), Badania biograficzne i narracyjne w perspektywie interdyscyplinarnej. Aplikacje — Egzemplifikacje — Dylematy metodologiczne, Wydawnictwo Naukowe UAM.

Prokopiak A. (2020), Autonomia osób ze spektrum autyzmu. Predyktory psychospołeczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Rose I. (2008), Autistic autobiography or autistic life narrative?, Journal of Literary & Cultural Disability Studies, 2(1): 44-54, https://www.researchgate.net/publicatior/275991757_ Autistic_autobiography_or_autistic_life_narrative, DOI: 10.3828/jleds.2.1.6.

Rosenthal G. ( 2012), Badania biograficzne [w:] K. Kazimierska (red), Metoda biograficzna w socjologii (s. 295), Wydawnictwo NOMOS.

Rzeźnicka-Krupa J. (2013), Niepełnosprawność intelektualna — narracje, reprezentacje, konteksty, Niepełnosprawność, 10: 85-111, https:/niepelnosprawnosc.ug.edu.pl/wp-content/ uploads/2023/11/niepelnosprawnosc10.pdf.

Stonequist E.V. (2012), Cykl życia człowieka marginalnego [w:] K. Kazimierska (red), Metoda biograficzna w socjologii, Wydawnictwo NOMOS.

Szafrańska A. (2021), Mój syn ma autyzm” — analiza narracji ojca, Niepełnosprawność, Dyskursy Pedagogiki Specjalnej, 42, file:///C:/Users/Asus/Downloads/15-6eb5f313-ba84- 413e-8990-b8c9f83cbce3.pdf%20().pdf.

Szempruch J., Smyła J, Kwaśniewska M. (red.) (2021), Edukacja wobec wyzwań zmieniające- go się świata. Diagnoza i projekcje rozwiązań, Wydawnictwo KTN.

Wyka A. (1993), Badacz społeczny wobec doświadczenia, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.

Akty prawne

Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych, Dz. U. z 2012 r., poz. 1169.

Netografia

Uczniowie posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego w podziale na typy szkół oraz województwa w roku szkolnym 2022/2023, 02.03.2023.

https:/dane.gov.pl/pl/dataset/ 182,dane-statystyczne-uczniow-z-orzeczeniem-o-potrzebie-ksztacenia-specjalnego/ resource/45542/table?page=1&per_page=50&q=&sort=col7 [dostep: 17.07.2023].

ICD-11 for Mortality and Morbidity Statistics, https://icd.who.int/browse11/l-m/en#/http:// id.who.int/icd/entity/437815624 [dostę p: 06.02.2025].

Pobrania

Opublikowane

2025-04-15

Jak cytować

Moszyńska , M. (2025). Doświadczanie życia przez mężczyznę z autystycznym spektrum zaburzeń . Niepełnosprawność, (53), 127–143. https://doi.org/10.26881/ndps.2025.53.08

Numer

Dział

Artykuły