Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweEdukacyjny wymiar ubóstwa osób z niepełnosprawnością
Słowa kluczowe:
ubóstwo, osoby z niepełnosprawnością, edukacyjny wymiar ubóstwaAbstrakt
W treści artykułu wskazuję na dużą złożoność i wielowymiarowość gorącego społecznego problemu, jakim jest ubóstwo osób z niepełnosprawnościami, które analizuję w kontekście/wymiarze edukacyjnym. Uznaję zatem, że doświadczanie przez te osoby deprywacji potrzeb i odtwarzanie mechanizmów funkcjonowania w rodzinie generacyjnej może skutkować ich marginalizacją i społecznym wykluczeniem w systemie edukacji. Wskazuję na niebagatelne znaczenie socjalizacji czy wychowania dzieci z niepełnosprawnościami w rodzinach ubogich i doświadczanych przez nie skutków niedostatku ekonomicznego oraz towarzyszących mu innych negatywnych zjawisk także w szkole, która z założenia dla wszystkich uczniów powinna być ogólnodostępna i włączająca.
Downloads
Bibliografia
Chustecka M., Dymowska M., Stoecker E. (2015), Dyskryminacja w szkole oczami młodzieży – na podstawie wywiadów grupowych z uczennicami i uczniami gimnazjów oraz szkół ponadgimnazjalnych [w:] Dyskryminacja w szkole – obecność nieusprawiedliwiona. O budowaniu edukacji antydyskryminacyjnej w systemie edukacji formalnej w Polsce. Raport z badań, red. K. Gawlicz, P. Rudnicki, M. Starnawski, Towarzystwo Edukacji Antydyskryminacyjnej, Warszawa, 79–130.
Czerepaniak-Walczak M. (2015), Kultura szkoły – o jej złożoności i wielowymiarowości, Pedagogika Społeczna, 14, 3 (57): 77–87.
Ćwirynkało K. (2013), Osoby z niepełnosprawnością jako ofiary zaniedbania w rodzinie, Opuscula Sociologica, 3: 47–59.
Darling-Hammonda L., Flooka L., Cook-Harveya Ch., Barronb B., Osherc D. (2020), Implications for educational practice of the science of learning and development, Applied Developmental Science, 24, 2: 97–140, https://doi.org/10.1080/10888691.2018.1537791 (dostęp: 22.02.2021).
Dąbkowska M.I. (2019), Wykorzystanie seksualne dziewcząt z niepełnosprawnością intelektualną, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
Dyrda B. (2010), Trudne dzieciństwo dziecka zdolnego, Chowanna, 1: 109–117.
Dz. U. z 2020 r., poz. 491, wersja od 31 marca 2020 r. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii. Na podstawie art. 46 ust. 2 i 4 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. z 2019 r., poz. 1239 i 1495 oraz z 2020 r., https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/ ogloszenie-na-obszarze-rzeczypospolitej-polskiej-stanu-epidemii-18972567 (dostęp: 31.07.2020).
Gawlicz K., Rudnicki P., Starnawski M. (2015), Dyskryminacja w edukacji – przegląd wybranych polskich badań [w:] Dyskryminacja w szkole – obecność nieusprawiedliwiona. O budowaniu edukacji antydyskryminacyjnej w systemie edukacji formalnej w Polsce. Raport z badań, red. K. Gawlicz, P. Rudnicki, M. Starnawski, Towarzystwo Edukacji Antydyskryminacyjnej, Warszawa, 9–58.
Grotowska-Leder J. (2010), Ubóstwo w Polsce w okresie transformacji – aspekty teoretyczne i empiryczne [w:] Społeczeństwo wobec wyzwań współczesności. Wybrane podejścia badawcze i interpretacyjne, red. D. Walczak-Duraj, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego Łódź.
GUS, Jakość życia i kapitał społeczny w Polsce. Wyniki Badania spójności społecznej (2018), Warszawa.
GUS, Jakość życia i kapitał społeczny w Polsce. Wyniki Badania spójności społecznej (2020), Warszawa.
GUS, Zasięg ubóstwa ekonomicznego w Polsce w 2019 r. (2020), https://stat.gov.pl/obszarytematyczne/warunki-zycia/ubostwo-pomoc-spoleczna/zasieg-ubostwa-ekonomicznego-w-polsce-w-2019-roku,14,7.html?pdf=1 (dostęp: 31.07.2020).
Horton P.B., Leslie G.R. (1970), Studies in the Sociology of Social Problems, AppletonCentury-Crofts, New York.
Janiszewska-Nieścioruk Z. (2019), On the Need to Strengthen Social Capital in Pro-Inclusive Education and Supporting People with Disabilities, Przegląd Badań Edukacyjnych, 28, 1: 95–110.
Jarosz E. (2011), Profilaktyka krzywdzenia dzieci, Dziecko Krzywdzone, 1 (34): 7–26.
Jarosz E. (2015), Przemoc w wychowaniu. Między prawnym zakazem a społeczną akceptacją. Monitoring Rzecznika Praw Dziecka, Rzecznik Praw Dziecka, Warszawa.
Kaźmierczak-Kałużna I. (2012a), Dwa oblicza biedy. Subiektywne i obiektywne aspekty sytuacji życiowej ubogich, Oficyna Wydawnicza UZ, Zielona Góra.
Kaźmierczak-Kałużna I. (2012b), Ubóstwo jako problem społeczny. Kwestie terminologiczne i ustalenia empiryczne, Kultura i Społeczeństwo, 12: 137–147.
Kaźmierczak-Kałużna I. (2016), Ja bym chciała, żeby moje dzieci mieli szczęśliwe dzieciństwo, nie tak, jak ja... Dzieciństwo własne a dzieciństwo własnych dzieci w narracjach wielodzietnych ubogich kobiet, Opuscula Sociologica, 4 (18): 63–78.
Kaźmierczak-Kałużna I. (2019), Kiedyś zaplanowałam może jeszcze pouczyć się trochę… Aspiracje edukacyjne a ich realizacja w narracjach wielodzietnych ubogich kobiet, Dyskursy Młodych Andragogów, 20: 77–91.
Komendant-Brodowska A. (2014), Agresja i przemoc szkolna. Raport z badań, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa.
Konstańczak S. (2010), Postęp cywilizacyjny a bezpieczeństwo ekologiczne, Journal of Ecology and Health, 14, 6: 272–276.
Kosakowski C. (2012), Trudności wychowawcze w edukacji i rewalidacji/rehabilitacji osób z niepełnosprawnością intelektualną [w:] Rehabilitacja i edukacja osób z niepełnosprawnością wielozakresową, red. K. Ćwirynkało, C. Kosakowski, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń, 253–267.
Necel R. (2017), O znaczeniu praw społecznych dla rozwoju obywatelstwa, Opuscula Sociologica, 4 (22): 5–17.
New Vision for Education Unlocking the Potential of Technology, World Economic Forum, Geneva, Switzerland (2015), http://www3.weforum.org/docs/WEFUSA_New VisionforEducation_Report2015.pdf (dostęp: 20.02.2021).
Niedbalski J. (2019), Niepełnosprawność i osoby z niepełnosprawnością. Od pasywności i wykluczenia do aktywności życiowej i integracji społecznej, Wydawnictwo Naukowe UŁ, Łódź.
Nowak A. (2012a), Pojęcie, istota, przyczyny, mechanizmy marginalizacji i wykluczenia społecznego, Chowanna, 1 (38): 17–32.
Nowak A. (2012b), Zagrożenie wykluczeniem społecznym kobiet niepełnosprawnych, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Nowak A. (2014), Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu osób niepełnosprawnych, Problemy Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych, 2: 21–30.
Ostaszewski K. (2014), Kultura szkoły a zachowania ryzykowne uczniów, Edukacja, 1 (126): 14–24.
Patulski A., Godlewska-Bujok B. (2017), Prekariat, następny etap rozwoju czy raczej przejaw przemocy instytucjonalnej?, Studia z Zakresu Prawa Pracy i Polityki Społecznej, 24, 2: 165–172.
Pilch T. (2010), Miliard dzieci bez szczęścia, Chowanna, 1 (34): 41–48.
Potoczna M., Warzywoda-Kruszyńska W. (2009), Kobiety z łódzkich enklaw biedy. Bieda w cyklu życia i międzypokoleniowym pokazie, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Rawłuszko M. (2015), Dyskryminacja, przemoc i mowa nienawiści w społecznościach szkolnych – charakterystyka zjawiska oraz strategie przeciwdziałania na podstawie wywiadów z nauczycielami i nauczycielkami ze wsi oraz małych i średnich miast [w:] Dyskryminacja w szkole – obecność nieusprawiedliwiona. O budowaniu edukacji antydyskryminacyjnej w systemie edukacji formalnej w Polsce. Raport z badań, red. K. Gawlicz, P. Rudnicki, M. Starnawski, Towarzystwo Edukacji Antydyskryminacyjnej, Warszawa.
Sadowska S. (2016), Kształcenie integracyjne dzieci z niepełnosprawnością intelektualną – krytyczny bilans pierwszych strukturalnych zmian w systemie edukacji, Przegląd Badań Edukacyjnych, 23: 125–144.
Standing G. (2014), Prekariat. Nowa niebezpieczna klasa, tłum. K. Czarnecki, P. Kaczmarski, M. Karolak, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Strategia na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami 2020–2030, Pierwsza polska Strategia na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami (2020), http://niepelnosprawni.gov.pl/a,1173,pierwszapolska-strategia-na-rzecz-osob-z-niepelnosprawnosciami (dostęp: 1.03.2021).
Sutkowski M. (2019), Czy polska szkoła może być tak fajna jak fińska?, rozmowa z Martą Zahorską, https://krytykapolityczna.pl/kraj/o-finskiej-szkole-i-polskiej-zahorska/ (dostęp: 22.02.2021).
Syrek E. (2010), Krzywdzenie dziecka w rodzinie przez zaniedbywanie lecznicze, Chowanna, 1: 89–93.
Szarfenberg R. (2006), Marginalizacja i wykluczenie społeczne. Wykłady, Uniwersytet Warszawski, Warszawa.
Szumski G., Firkowska-Mankiewicz A. (2010), Wokół edukacji włączającej: efekty kształcenia uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim w klasach specjalnych, integracyjnych i ogólnodostępnych, Wydawnictwo APS, Warszawa.
Tarkowska E. (2006), Ubóstwo dzieci i młodzieży a edukacja [w:] Nowe dylematy polityki społecznej, red. S. Golinowska, M. Boni, CASE – Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych Warszawa, 226–243.
Tarkowska E., Górniak K., Kalbarczyk A. (2006), System edukacji, ubóstwo, wykluczenie społeczne, Polityka Społeczna, 11–12: 29–33.
Warzywoda-Kruszyńska W. (2008), Dzieci żyjące w biedzie – dzieci krzywdzone, Dziecko Krzywdzone, 2 (23): 1–12.
Wlazło M. (2014), Prekariat i niepełnosprawność – o tymczasowości i niepewności edukacji, rehabilitacji, pracy i życia, Interdyscyplinarne Konteksty Pedagogiki Specjalnej, 6: 33–47.
Wolny J. (2020), Obywatel z niepełnosprawnością intelektualną. Obszary działań i propozycje rozwiązań w projekcie „Aurora znaczy jutrzenka”, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
Wysocka E. (1998), Teoretyczne podstawy funkcjonowania i znaczenia samopomocy psychopedagogicznej w opiece społecznej i dla rozwoju osobistego jednostki, Auxilium Sociale – Wsparcie Społeczne, 2.
