Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweSpecjalne potrzeby edukacyjne dzieci z rodzin zastępczych – raport z badań
Słowa kluczowe:
specjalne potrzeby edukacyjne, rodzice zastępczy, rodziny zastępczeAbstrakt
Zapewnienie wysokiej jakości edukacji dla wszystkich dzieci, niezależnie od ich możliwości i trudności, od dawna postrzegane jest jako kluczowy cel w podejmowanych inicjatywach i rozwiązaniach prawnych [UNESCO 1994]. Specjalne potrzeby uczniów wynikać mogą z niepełnosprawności, problemów emocjonalnych i w zachowaniu, doświadczania sytuacji kryzysowych, trudności z adaptacją i innych. Przypuszczać można, że ryzyko wystąpienia takich potrzeb jest wyższe u dzieci znajdujących się w rodzinach zastępczych (w porównaniu do rodzin biologicznych). Artykuł jest raportem z badań, których celem było poznanie postrzegania specjalnych potrzeb edukacyjnych dzieci przez ich rodziców zastępczych oraz subiektywnej oceny wpływu doświadczeń dzieci na ich osiągnięcia szkolne. Aby osiągnąć ten cel, przeprowadzono trzy wywiady fokusowe z 21 rodzicami zastępczymi posiadającymi dzieci w wieku szkolnym. Wyniki pokazują, że część rodziców wskazuje na posiadanie przez ich dzieci specjalnych potrzeb edukacyjnych wynikających np. z problemów emocjonalnych, w zachowaniu i niepełnosprawności. Zdaniem rodziców, na osiągnięcia szkolne, jak i jakość życia dzieci wpływają również ich (często negatywne) wcześniejsze i obecne doświadczenia życiowe. Dyskusji poddano wynikające z badań implikacje dla dalszych badań i praktyki.
Downloads
Bibliografia
Ainscow M., Booth T., Dyson A. (2006), Inclusion and the standards agenda: negotiating policy pressures in England, „International Journal of Inclusive Education”, vol. 10(4-5), s. 295–308.
Assarroudi A., Heydari A. (2016), Phenomenography: A Missed Method in Medical Research, „Acta Facultatis Medicae Naissensis”, vol. 33(3), s. 217–225.
Barbour R. (2011), Badania fokusowe, PWN, Warszawa.
Bartnikowska U., Ćwirynkało K. (2016), Funkcjonowanie dziecka z niepełnosprawnością w rodzinie adopcyjnej i zastępczej w kontekście wcześniejszego doświadczania krzywdzenia dziecka w opiniach rodziców [w:] Inkluzja – marginalizacja – wykluczenie a jakość życia osób z niepełnosprawnością. Wyzwania współczesności, U. Bartnikowska, A. Żyta, S. Przybyliński (red.), UWM, Olsztyn, s. 85–100.
Booth T., Ainscow M. (red.) (1998), From them to us: An international study of inclusion in education, Routledge, Londyn.
Denzin N.K., Lincoln Y.S. (2009), Wprowadzenie. Dziedzina i praktyka badań jakościowych [w:] Metody badań jakościowych, t. 1, N.K. Denzin, Y.S. Lincoln (red.), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 19-62.
Flick U. (2010), Projektowanie badania jakościowego, PWN, Warszawa.
Geiger J., Piel M., Lietz C., Julien-Chinn,F. (2016), Empathy as an essential foundation to successful foster parenting, „Journal of Child & Family Studies”, vol. 25(12), s. 3771–3779.
Gibbs G. (2011), Analizowanie danych jakościowych, PWN, Warszawa.
Greenen S., Powers L.E. (2006), Are we ignoring youths with disabilities in foster care? An examination of their school performance, „Social Work”, vol. 51(3), s. 233–241.
Kolk B. van der (2018), Strach ucieleśniony. Mózg, umysł i ciało w terapii traumy, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa.
Minnis H., Everett K., Pelosi A.J., Dunn J., Knapp M. (2006), Children in Foster Care: Mental Health, Service Use and Costs, „European Child & Adolescent Psychiatry”, vol. 15(2), s. 63–70.
Morgan D.L. (1996), Focus Groups, “Annual Review of Sociology”, 22, s. 129–152.
Paulston R.G. (1993), Pedagogika porównawcza jako pole nakreślania konceptualnych map teorii paradygmatów [w:] Spory o edukację. Dylematy i kontrowersje we współczesnych pedagogiach, Z. Kwieciński, L. Witkowski (red), IBE, Edytor, Warszawa–Toruń, s. 25–50.
Pomoc społeczna i opieka nad dzieckiem i rodziną w 2015 roku (2016), Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, https://www.domydziecka.org/uploadUser/files/pomoc_spoleczna_i_opieka_nad_dzieckiem_i_rodzina_w_2015.pdf [dostęp: 31.07.2018].
Rapley T. (2010), Analiza konwersacji dyskursu i dokumentów, PWN, Warszawa.
Rosenthal J.A., Groze V., Curiel H. (1990), Race, Social Class and Special-needs Adoption, „Social Work”, vol. 35(6), s. 532–539.
Rosenthal J.A., Groze V., Aguilar G.D. (1991), Adoption Outcomes for Children with Handicaps, „Child Welfare”, vol. 70(6), s. 623–636.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych szkołach, przedszkolach i placówkach (Dz.U. z 2017 r., poz. 1591).
Schore A. (2001), The effects of early relational trauma on right brain development, affect regulation, and infant mental health, „Infant Mental Health Journal”, no. 22, s. 201–269.
Silver L.B. (1989), Frequency of Adoption of Children with Learning Disabilities, „Journal of Learning Disabilities”, vol. 22(5), s. 325–328.
Stanley S.G. (2012), Children with disabilities in foster care: the role of the school social worker in the context of special education, „Children & Schools”, vol. 34(3), s. 190–192.
Taft R.,J., Ramsay C.M., Schlein C. (2015), Home and school experiences of caring for children with reactive attachment disorder, „Journal of Ethnographic & Qualitative Research”, vol. 9(3), s. 237–246.
UNESCO (1994), The Salamanca Statement and Framework for Action on Special Needs Education. World Conference on Special Needs Education, Access and Quality. Salamanca, Spain, 7–10 June, UNESCO, Paryż.
Welch V., Jones Ch., Stalker K.., Stewart A. (2015), Permanence for disabled children and young people through foster care and adoption: A selective review of international literature, „Children & Youth Services Review”, no. 53, s. 137–146.
