Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweRealizowanie się w rolach przez kobiety z niepełnosprawnością intelektualną. Raport z badań fokusowych
Słowa kluczowe:
role kobiece, kobiety z niepełnosprawnością intelektualną, self-adwokaciAbstrakt
Temat kobiecości w kontekście niepełnosprawności intelektualnej nie zyskał dotychczas w literaturze przedmiotu dużej uwagi. Artykuł ten koncentruje się na rolach kobiet zaprezentowanych z perspektywy kobiet – self-adwokatów z niepełnosprawnością intelektualną. Autor przedstawia raport z badań przeprowadzonych w trzech grupach kobiet, które wzięły udział w wywiadach fokusowych (liczba uczestniczek – 21, wiek – 21–60 lat, niepełnosprawność intelektualna – od stopnia lekkiego do umiarkowanego). Główny problem badawczy brzmiał: jakie są doświadczenia własne kobiet self-adwokatów z niepełnosprawnością intelektualną w kontekście pełnionych ról związanych z płcią? Wyniki pokazują, że kobiecość jest silnie wiązana z wypełnianiem określonych ról społecznych, np. partnerki/żony czy matki. Uczestniczki wyróżniają różne role, przy czym można było dokonać ich podziału na dostępne (tutaj wyodrębniono role wypełniane i niewypełniane przez uczestniczki) i niedostępne dla badanych kobiet.
Downloads
Bibliografia
Akhtar S. (2018), Sexuality education in girls with intellectual and developmental disabilities and role of mothers, Pakistan Journal of Psychological Research, 33 (Special Issue): 389–400.
Assarroudi A., Heydari A. (2016), Phenomenography: A Missed Method in Medical Research, Acta Facultatis Medicae Naissensis, 33 (3): 217–225.
Bartnikowska U. (2019), Korzenie kobiecości w ujęciu kobiet z niepełnosprawnością intelektualną, Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej, 35: 144–155.
Bartnikowska U., Chyła A., Ćwirynkało K. (2013), Niepełnosprawność a macierzyństwo – możliwości i bariery. Studium fenomenograficzne samotnych matek z niepełnosprawnością intelektualną, Studia nad rodziną, 33 (2): 29–52.
Bogenschutz M., Novak Amado A. (2016), Social Inclusion for People with IDD: What We Know and Where We Go From Here[w:] Critical Issues in Intellectual and Developmental Disabilities: Contemporary Research, Practice, and Policy, AAIDD, Washington.
Bornman J., Rathbone L. (2016), A sexuality and relationship training for women with intellectual disabilities: a social story approach, Sexuality & Disability, 34 (3): 269–288.
Charmaz K. (2009), Teoria ugruntowana. Praktyczny przewodnik po analizie jakościowej, PWN, Warszawa.
Chodkowska M. (1993), Kobieta niepełnosprawna. Socjopedagogiczne problemy postaw, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Ćwirynkało K. (2013), Dlaczego koniec edukacji nie jest początkiem integracji społecznej? Osoby dorosłe z niepełnosprawnością intelektualną w lokalnej przestrzeni [w:] Z. Gajdzica (red.), Człowiek z niepełnosprawnością w rezerwacie przestrzeni publicznej, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków, 201–220.
Ćwirynkało K. (2018), Kobiecość z perspektywy kobiet z niepełnosprawnością intelektualną – raport z badań fokusowych, Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej, 32: 293–300.
Ćwirynkało K., Byra S., Żyta A. (2017), Sexuality of adults with intellectual disabilities as described by support staff workers, Croatian Review of Rehabilitation Research, 53, Suppl.: 15–22.
Flick U.,(2010), Projektowanie badania jakościowego, PWN, Warszawa.
Gibbs G. (2011), Analiza danych jakościowych, PWN, Warszawa.
Husserl E. (1989), Nastawienie nauk przyrodniczych i humanistycznych. Naturalizm, dualizm i psychologia psychofizyczna [w:] Z. Krasnodębski (red.), Fenomenologia i socjologia, PWN, Warszawa, 53–74.
Kalka D., Karcz B. (2016), Identity dimensions versus proactive coping in late adolescence while taking into account biological sex and psychological gender, Polish Psychological Bulletin, 47 (3): 300–310.
Kumaniecka-Wiśniewska A. (2006), Kim jestem? Tożsamość kobiet upośledzonych umysłowo, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa.
Malacrida C. (2009), Performing motherhood in a disablist world: dilemmas of motherhood, femininity and disability, International Journal of Qualitative Studies in Education, 22 (1): 99–117.
Marton F. (1981), Phenomenography – Describing Conceptions of the World Around Us, Instructional Science, 10: 177–200.
McCarthy M. (2014), Women with intellectual disability: Their sexual lives in the 21st century, Journal of Intellectual & Developmental Disability, 39 (2): 124–131.
Morgan D.L. (1996), Focus Groups, Annual Review of Sociology, 22: 129–152.
Nowak A. (2018), Dorosłość kobiet z niepełnosprawnością ruchową – szanse i zagrożenia, Niepełnosprawność i Rehabilitacja, 1: 54–61.
Olszak-Krzyżanowska B. (2006), Problemy zmiany ról społecznych osób z nabytą niepełnosprawnością narządu ruchu [w:] H. Ochonczenko, A. Nowicka (red.), Potrzeby osób niepełnosprawnych w warunkach globalnych przemian społeczno-gospodarczych, t. 1, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Parchomiuk M. (2016), Seksualność człowieka z niepełnosprawnością intelektualną, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Paulston R.G. (1993), Pedagogika porównawcza jako pole nakreślania konceptualnych map teorii paradygmatów [w:] Z. Kwieciński, L. Witkowski (red.), Spory o edukację. Dylematy i kontrowersje we współczesnych pedagogiach, IBE, Edytor, Warszawa-Toruń, 25–50.
Ramik-Mażewska I. (2015), Everyday life of intellectually disabled women. A special educator’s perspective, Opuscula Sociologica, 1: 59–69.
Rushbrooke E., Murray C., Townsend S. (2014), The experiences of intimate relationships by people with intellectual disabilities: A qualitative study, Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities, 27 (6): 531–541.
Schaafsma D., Kok G., Stoffelen J., Curfs L. (2017), People with intellectual disabilities talk about sexuality: implications for the development of sex education, Sexuality & Disability, 35 (1): 21–38.
Smykowski B. (2006), Poczucie intymności a proces formowania tożsamości [w:] M. Beisert (red.), Seksualność w cyklu życia człowieka, PWN, Warszawa.
Stoffelen J.M.T., Schaafsma D., Kok G., Curfs L.M.G. (2018), Women who love: An explanatory study on experiences of lesbian and bisexual women with a mild intellectual disability in the Netherlands, Sexuality & Disability, 36 (3): 249–264.
Walker-Hirsch L. (2002), Building relationships/social and sexual development [w:] W.I. Cohen, L. Nadel, M,E. Madnick (red.), Down Syndrome. Vision for the 21st Century, Wiley-Liss, New York, 305–315.
Żyta A. (2018), Wspieranie samostanowienia osób z niepełnosprawnościami jako istotny element rehabilitacji, Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej, 30: 36–49.
