Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweKulinarische Phraseologismen zwischen Kulturspezifik und Universalität
Słowa kluczowe:
frazeologizm, frazeologia, kulinaria, pochodzenieAbstrakt
Frazeologia kulinarna między specyfiką kulturową a uniwersalnością
Nazwy kulinarne należą do centralnych zasobów leksykalnych języka i jako takie są chętnie wykorzystywane we frazeologii. Służą budowaniu metafor i obrazów, które w sposób przenośny ilustrują zdarzenia i stany rzeczywistości pozajęzykowej. Wśród frazeologii kulinarnej wyróżnić można jednostki uniwersalne oraz specyficzne, ściśle związane z danym językiem i kulturą. Artykuł przedstawia najważniejsze źródła pochodzenia frazeologizmów kulinarnych w podziale na uniwersalne i specyficzne, ilustrując je przykładami w czterech językach: niemieckim, angielskim, polskim i hiszpańskim.
Downloads
Bibliografia
Bergmann, Rolf (1995): ‘Europäismus’ und ‘Internationalismus’. Zur lexikologischen Terminologie. In: Sprachwissenschaft 20, 239–277.
Bochnakowa, Anna (1984): Terminy kulinarne romańskiego pochodzenia w języku polskim do końca XVIII w. [Kulinarische Termini romanischer Herkunft in der polnischen Sprache bis zum Ende des 18. Jh.]. Kraków.
Braun, Peter/ Krallmann, Dieter (1990): Inter -Phraseologismen in europäischen Sprachen. In: Braun, Peter / Schaeder, Burkhard / Volmert, Johannes (Hg.): Internationalismen. Studien zur interlingualen Lexikologie und Lexikographie. Tübingen, 74–86.
Burger, Harald (1998): Phraseologie. Eine Einführung am Beispiel des Deutschen. Berlin.
Dobrovol´skij, Dmitrij (1999): Kulturelle Spezifik in der Phraseologie: allgemeine Probleme und kontrastive Aspekte. In: Sabban, Annette (Hg.): Phraseologie und Übersetzen. Bielefeld, 41–58.
Donalies, Elke (2009): Basiswissen Deutsche Phraseologie. Tübingen.
Fleischer, Wolfgang (1997): Phraseologie der deutschen Gegenwartssprache. Tübingen.
Földes, Csaba (1996): Deutsche Phraseologie kontrastiv: intra - und interlinguale Zugänge. Heidelberg.
Henschel, Helgunde (1987): Das Problem der Einwortidiome und ihr Verhältnis zur Phraseologie (am Material des Tschechischen und anderer Sprachen). In: Zeitschrift für Phonetik, Sprachwissenschaft und Kommunikationsforschung 40, 839–847.
Kersten, Daniela (2009): Trophotismen – deutsche und schwedische Phraseologismen bidirektional untersucht. In: Lavric, Eva / Konzett, Carmen (Hg.): Food and Language. Sprache und Essen. Frankfurt/Main, 149–160.
Kopaliński, Władysław (2004): Koty w worku czyli Z dziejów pojęć i rzeczy [Die Katzen im Sack. Aus der Geschichte der Begriffe und Sachen]. Warszawa.
Korhonen, Jarmo (2007): Probleme der kontrastiven Phraseologie. In: Burger, Harald / Dobrovol’skij, Dmitrij / Kühn, Peter / Norrick, Neal R. (Hg.): Phraseologie. Ein internationales Handbuch der zeitgenössischen Forschung. Berlin, 574–589.
Maćkiewicz, Jolanta (1988): Internacjonalizmy frazeologiczne a językowy obraz świata (na przykładzie frazeologizmów morskich) [Phraseologische Internationalismen und das sprachliche Weltbild (am Beispiel von maritimen Phraseologismen)]. In: Poradnik Językowy 7, 488–496.
Maćkiewicz, Jolanta (2004): Czy istnieje środkowoeuropejska wspólnota językowa? (na podstawie występowania europeizmów w językach Europy Środkowej) [Gibt es eine mitteleuropäische Sprachgemeinschaft? (Am Beispiel des Auftretens der Europäismen in den Sprachen Mitteleuropas)]. In: Kątny, Andrzej (Hg.): Kontakty językowe w Europie Środkowej / Sprachkontakte in Mitteleuropa. Olecko, 7–14.
Palm, Christine (1995): Phraseologie. Eine Einführung. Tübingen.
Paszenda, Joanna (2000): Kryteria wyróżniania internacjonalizmów frazeologicznych. Zarys problematyki [Kriterien der Unterscheidung phraseologischer Internationalismen. Abriss der Problemstellung]. In: Kątny, Andrzej / Hejwowski, Krzysztof (Hg.): Problemy frazeologii i leksykografii. Olecko, 109–125.
Schatte, Czesława (2006): Zu Interphraseologismen in der Mehrsprachigkeitsdidaktik. In: Kątny, Andrzej / Szczodrowski, Marian (Hg.): Studien zur Angewandten Linguistik (= Studia Germanica Gedanensia 14). Gdańsk, 143–156.
Schatte, Czesława (2007): Sinnbild und Bedeutung von Interphraseologismen mit dem Kernwort ręka / Hand / hand am Beispiel des Polnischen, Deutschen und Englischen. In: Kątny, Andrzej (Hg.): Słowiańsko -niesłowiańskie kontakty językowe w perspektywie dia - i synchronicznej / Slawisch -nichtslawische Sprachkontakte in dia - und synchronischer Sicht. Olecko, 171–182.
Schatte, Czesława (2014): Der phraseologische Kochtopf: kulinarischer Wortschatz in deutschen und polnischen Phraseologismen. In: Lukas, Katarzyna / Olszewska, Izabela (Hg.): Deutsch im Kontakt und im Kontrast. Festschrift für Prof. Andrzej Kątny zum 65. Geburtstag. Frankfurt/ Main, 297–312.
Szerszunowicz, Joanna (2005): Kulturowy aspekt glottodydaktyki frazeologii – europeizm, narodowość, koloryt lokalny [Zum kulturellen Aspekt der Phraseologiedidaktik – Europäismus, Nationalität, Lokalkolorit]. In: Karpińska -Szaj, Katarzyna (Hg.): Nauka języków obcych w dobie integracji europejskiej. Łask, 91–101.
Wierlacher, Alois (2003): Kultur und Geschmack. In: Wierlacher, A./Bogner, A. (Hg.): Handbuch Interkulturelle Germanistik. Stuttgart, 164–175.
Wierlacher, Alois (2008): Die kulinarische Sprache. In: Wierlacher, Alois/ Bednix, Renate, A. (Hg.): Kulinaristik. Forschung – Lehre – Praxis. Münster, 112–125.
Wille, Lucyna (2014): Phraseologismen mit Tiernamen im Polnischen, Deutschen, Englischen, Schwedischen und Spanischen: Eine komparative Untersuchung. In: Lukas, Katarzyna / Olszewska, Izabela (Hg.): Deutsch im Kontakt und im Kontrast. Festschrift für Prof. Andrzej Kątny zum 65. Geburtstag. Frankfurt/Main, 281–295.
Witaszek-Samborska, Małgorzata (2005): Studia nad słownictwem kulinarnym we współczesnej polszczyźnie [Studien zum kulinarischen Wortschatz im Gegenwartspolnischen]. Poznań.
Wotjak, Gerd (2010): Schmeckt die Wurst auch ohne Brot? Deutsche Phraseologismen mit Lebensmittelbezeichnungen/ KULINARISMEN sowie (mehr oder weniger feste) Wortverbindungen zum Ausdruck von ungenügender bzw. übermäßiger Ernährung. In: Korhonen, Jarmo et al. (Hg.): EUROPHRAS 2008. Beiträge zur internationalen Phraseologiekonferenz vom 13.–16.8.2008 in Helsinki. Helsinki, 113–123. In: http://homepage.univie.ac.at/beata.trawinski/publications/europhras_08.pdf [Zugriff am 14.04.2015].
Wörterbücher und Nachschlagewerke
Ayto, John (2009): Oxford dictionary of English Idioms. 3rd edition. Oxford.
Bąba, Stanisław / Liberek, Jarosław (2001): Słownik frazeologiczny współczesnej polszczyzny. Warszawa.
Buitrago, Alberto (2012): Diccionario de dichos y frases hechas. 2. edición, Barcelona.
Dudenredaktion (Hg.) (1993): Duden 12 – Zitate und Aussprüche. Mannheim.
Dudenredaktion (Hg.) (2002): Duden 11 – Redewendungen und sprichwörtliche Redensarten. Wörterbuch der deutschen Idiomatik. Mannheim.
Dudenredaktion (Hg.) (2003) Duden – Deutsches Universalwörterbuch, 5. Aufl. Mannheim [CD -ROM].
Longman Dictionary of English Idioms (1979). London.
Longman Idioms Dictionary (1998). Harlow.
Makkai, Adam / Maxine T. Boatner / John E. Gates (1984): Handbook of Commonly Used American Idioms. New York.
Mrozowski, Teresa (2011): Słownik frazeologiczny niemiecko-polski = Phraseologisches Wörterbuch Deutsch-Polnisch. Warszawa.
Podlawska, Daniela / Świątek-Brzezińska, Magdalena (2008): Słownik frazeologiczny języka polskiego. Bielsko-Biała.
Pulido Ruiz, Jesús / Leniec-Lincow, Dorota (2003): Idiomy polsko-hiszpańskie. Expresiones fraseológicas polaco-español. Warszawa.
Schemann, Hans (1993): PONS. Deutsche Idiomatik. Die deutschen Redewendungen im Kontekst. Stuttgart.
Seidl, Jennifer / McMordie W. (1988): English Idioms. 5th Edition. Oxford.
Sevilla Muñoz, J. / Zurdo Ruiz-Ayúcar, M.I.T. (Hg.) (2009): Refranero multilingüe. Madrid.
Instituto Cervantes (Centro Virtual Cervantes). [abrufbar unter: http://cvc.cervantes.es/ lengua/refranero/]
Skorupka, Stanisław (1967): Słownik frazeologiczny języka polskiego. Warszawa.
Suazo Pascual, Guillermo (2009): Abecedario de dichos y frases hechas. Explicación detallada de su origen. 3.a edición. Madrid.
Walter, Harry / Komorowska, Ewa / Krzanowska, Agnieszka (et al.) (2010): Deutsch-polnisches Wörterbuch biblischer Phraseologismen mit historisch-etymologischen Kommentaren. Niemiecko –polski słownik frazeologii biblijnej z komentarzem historyczno-etymologicznym. Szczecin.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Copyright by Instytut Filologii Germańskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
