Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweWie werden Stil, Gattung, Text und Diskurs in der Polonistik positioniert? Grundbegriffe der Text-und Diskursforschung im deutsch-polnischen Vergleich – dargestellt aus dem Blickwinkel eines germanistischen Forschers
Słowa kluczowe:
styl, gatunek, rodzaj tekstu, tekst, dyskurs, lingwistyka tekstu, badania nad dyskursem, lingwistyka dyskursu, stylistyka, kontrastywność, kontrastywność inter-lingwistycznaAbstrakt
Jak w badaniach polonistycznych pozycjonuje się styl, gatunek, tekst i dyskurs. Podstawowe pojęcia z zakresu badań nad tekstem i dyskursem w konfrontacji niemiecko‑polskiej z punktu widzenia germanisty
Analizowanie wzajemnych zależności pomiędzy takimi wielkościami jak: styl, gatunek, tekst i dyskurs niemieckiemu lingwiście nieznającemu podejść polonistycznych w tym zakresie może się wydać kontrowersyjne. Dlatego też w ramach badań nad kontrastywnością interlingwistyczną dąży się do konfrontowania analogicznych dyscyplin lingwistycznych w różnych krajach oraz do ukazania i wyjaśniania osobliwości porównywanych obszarów badawczych. Autorka niniejszego artykułu stawia sobie za cel ukazanie różnych zależności pomiędzy kategorią styl a podstawowymi wielkościami z zakresu badań nad tekstem i dyskursem, a mianowicie tekstem, gatunkiem/rodzajem tekstu i dyskursem w ich wzajemnych relacjach oraz przedstawienie i rozważenie ich w świetle tradycji i dociekań badawczych w obu analizowanych obszarach.
Downloads
Bibliografia
Adamzik, Kirsten (2001a): Grundfragen einer kontrastiven Textologie. In: Adamzik, Kirsten / Gaberell, Roger / Kolde, Gottfried (Hg.): Kontrastive Textologie. Untersuchungen zur deutschen und französischen Sprach- und Literaturwissenschaft. Tübingen, 12–48.
Adamzik, Kirsten (2001b): Die Zukunft von Text(sorten)linguistik. Textsortennetze, Textsortenfelder, Textsorten in Verbund. In: Fix, Ulla/ Habscheid, Stefan/ Klein, Josef (Hg.): Zur Kulturspezifik von Textsorten. Tübingen, 15–30.
Adamzik, Kirsten (2004): Textlinguistik. Eine einführende Darstellung. Tübingen.
Bartmiński, Jerzy (1981): Derywacja stylu. In: Bartmiński, Jerzy (Hg.): Pojęcie derywacji w lingwistyce. Lublin.
Bartmiński, Jerzy/ Bartmińska-Niebrzegowska, Stanisława (2009): Tekstologia. Warszawa.
Beaugrande, Robert-Alain / Dressler, Wolfgang, Ulrich (1981): Einführung in die Textlinguistik. Tübingen.
Bilut-Homplewicz, Zofia (2009): Lingwistyka tekstu w Polsce i w Niemczech – próba bilansu. In: Bilut-Homplewicz, Zofia/Czachur, Waldemar/ Smykała, Marta (Hg.): Lingwistyka tekstu w Polsce i w Niemczech. Pojęcia, problemy, perspektywy. Wrocław, 325–341.
Bilut-Homplewicz, Zofia (2009b): Sind Diskurs und dyskurs terminologische Tautonyme? Zu Unterschieden im Verstehen der Termini in der deutschen und polnischen Linguistik. In: Henn-Memmesheimer, Beate / Franz, Joachim (Hg.): Die Ordnung des Standards und die Differenzierung der Diskurse. Akten des 41. Linguistischen Kolloquiums in Mannheim 2006. Frankfurt/Main, 49–59.
Bilut-Homplewicz, Zofia (2010a): Tautonimia terminologiczna? Kilka uwag o użyciu terminów „Diskurs” i „dyskurs” w językoznawstwie niemieckim i polskim. In: Ożóg, Kazimierz (Hg.): Słowo. Studia językoznawcze, 1/2010. Rzeszów, 21–33.
Bilut-Homplewicz, Zofia (2010b): Wie viel Stilistik in der Textlinguistik? Anmerkungen zur Thematisierung der Stilistik in der deutschen und polnischen Forschung. In: Bilut-Homplewicz, Zofia / Mac, Agnieszka / Smykała, Marta / Szwed, Iwona (Hg.): Text und Stil. (Studien zur Text- und Diskursforschung).Frankfurt/Main, 99–114.
Bilut-Homplewicz, Zofia (2012): Perspektivität bei der Charakterisierung einer linguistischen Disziplin. Zu einigen nicht nur terminologischen Unterschieden in der germanistischen und polonistischen Textlinguistik. In: Colloquia Germanica Stetinensia, 19–33.
Bilut-Homplewicz, Zofia (2013):Prinzip Perspektivierung. Germanistische und polonistische Textlinguistik – Entwicklungen, Probleme, Desiderata. Bd. 1. Germanistische Textlinguistik. Frankfurt/Main.
Bilut-Homplewicz, Zofia /Hanus, Anna/Szwed, Iwona (2015): Zwischen Bachtin und Beipackzettel: Polonistische Textsortenlinguistik in der Übersetzung für deutschsprachige Adressaten. In: Zeitschrift des Verbandes Polnischer Germanisten. Heft 1/2015, Kraków, 17–30.
Brinker, Klaus (1985): Linguistische Textanalyse. Eine Einführung in Grundbegriffe und Methoden. Berlin.
Busse, Dietrich / Teubert, Wolfgang (1994): Ist Diskurs ein sprachwissenschaftliches Objekt? Zur Methodenfrage der historischen Semantik. In: Busse, Dietrich / Hermanns, Fritz / Teubert, Wolfgang (Hg.): Begriffsgeschichte und Diskursgeschichte. Methodenfragen und Forschungsergebnisse der historischen Semantik. Opladen, 10–28.
Dobrzyńska, Teresa (1996): Tekst i styl. In: Gajda, Stanisław / Balowski, Mieczysław (Hg.): Styl a tekst. Materiały międzynarodowej konferencji naukowej Opole, 26.–28.09.1995. Opole, 21–28.
Dobrzyńska, Teresa/Heinemann, Wolfgang/Wawrzyniak, Zdzisław (2009) Lingwistyka tekstu w Polsce i w Niemczech – geneza, stan i perspektywy. Rozmowa z prof. Teresą Dobrzyńską, prof. Wolfgangiem Heinemannem i prof. Zdzisławem Wawrzyniakiem. In: Bilut-Homplewicz, Zofia / Czachur, Waldemar / Smykała, Marta (Hg.): Lingwistyka tekstu w Polsce i w Niemczech. Pojęcia, problemy, perspektywy, Wrocław, 17–30.
Fix, Ulla (2005): Die stilistische Einheit von Texten – auch ein Textualitätskriterium? In: Reuter,Ewald / Sorval, Tiina (Hg.): Satz – Text – Kulturkontrast. Festschrift für Marja-Leena Piitulainen zum 60. Geburtstag Frankfurt/Main, 35–50.
Fix, Ulla (2008): Texte und Textsorten – sprachliche, kommunikative und kulturelle Phänomene. Berlin.
Gajda, Stanisław (1982): Podstawy badań stylistycznych nad językiem naukowym. Warszawa.
Gajda, Stanisław (1995): Styl i stylistyka. Zagadnienia ogólne. In: Gajda, Stanisław (Hg.): Przewodnik po stylistyce polskiej. Opole.
Gajda, Stanisław (2001): Stylistyka funkcjonalna, stylistyka pragmatyczna. In: Witosz, Bożena (Hg.): Stylistyka a pragmatyka. Katowice, 15–22.
Gajda, Stanisław (2009): Gatunki wypowiedzi i genologia.In: Bilut-Homplewicz, Zofia / Czachur, Waldemar / Smykała, Marta. (Hg.): Lingwistyka tekstu w Polsce i w Niemczech. Pojęcia, problemy, perspektywy. Wrocław, 135–147.
Gajda, Stanisław (2013): Teoria stylu i stylistyka. In: Malinowska, Ewa / Nocoń, Jolanta /Żydek-Bednarczuk, Urszula. (Hg.): Style współczesnej polszczyzny. Przewodnik po stylistyce, Kraków, 15–18.
Gajda, Stanisław / Balowski, Mieczysław (1996): Tekst i styl. Materiały międzynarodowej konferencji naukowej Opole, 26.–28.09.1995, Opole.
Grabias, Stanisław (2010): Język w procesie poznania i w interakcji. Przestrzenie interakcyjne. In: Pelcowa, Halina (Hg.): W świecie nazw. Księga jubileuszowa, dedykowana Profesorowi Czesławowi Kosylowi. Lublin,141–154.
Hanus, Anna (2012): Czy „gatunek” to „rodzaj”? W gąszczu genologii polonistycznej i germanistycznej. In: Stylistyka XXI, 319–333.
Hanus, Anna (2014): Wariantywność gatunkowa w ujęciach kontrastywnych na przykładzie polskich i niemieckich tabloidów. In: tekst i dyskurs – text und diskurs 7. Warszawa–Rzeszów, 237–258.
Hanus, Anna/Szwed Iwona (2014): Przekład tekstu naukowego na tle lingwistycznych badań polonistycznych i germanistycznych. In: Stylistyka XXIII, 357–375.
Heinemann, Wolfgang (2000): Textsorte – Textmuster – Texttyp. In: Brinker, Klaus/Antos, Gerd/Heinemann,Wolfgang/Sager, Sven F. (Hg.): Text- und Gesprächslinguistik. Ein internationales Handbuch zeitgenössischer Forschung. Bd. 1: Textlinguistik. Berlin/New York, 507–523.
Heinemann, Wolfgang / Viehweger, Dieter (1991): Textlinguistik. Eine Einführung. Tübingen.
Jäger, Siegfried (2004): Kritische Diskursanalyse. Eine Einführung. Münster.
Jung, Mathias (1996):Linguistische Diskursgeschichte. In: Böke, Katrin / Jung, Matthias, Wengeler, Martin (Hg.): Öffentlicher Sprachgebrauch. Praktische, theoretische und historische Perspektiven. Georg Stötzel zum 60. Geburtstag. Opladen, 143–472.
Kalverkämper, Hartwig (2000): Vorläufer der Textlinguistik: die Rhetorik. In: Brinker, Klaus/ Antos, Gerd/Heinemann, Wolfgang/Sager, Svend F. (Hg.) Text- und Gesprächslinguistik. Bd. 1: Textlinguistik. Berlin/New York, 12–28.
Mayenowa, Maria, Renata (1974): Poetyka teoretyczna. Zagadnienia języka. Warszawa.
Mazur, Jan (2000): Textlinguistik im slawischen Sprachraum In: Brinker, Klaus/Antos, Gerd/ Heinemann, Wolfgang/Sager, Sven F. (Hg.): Text- und Gesprächslinguistik. Bd. 1: Textlinguistik. Berlin/New York, 153–163.
Sandig, Barbara (1972): Zur Differenzierung gebrauchssprachlicher Textsorten im Deutschen. In: Gülich, Elisabeth/Raible, Wolfgang (Hg): Textsorten. Differenzierungskriterien aus linguistischer Sicht. Frankfurt, 113–124.
Sandig, Barbara (2006): Textstilistik des Deutschen. Berlin/New York.
Skwarczyńska, Stefania (1965): Cechy konstytutywne gatunku. In: Bartmiński, Jerzy /Niebrzegowska-Bartmińska, Stanisława / Szadura, Jan (2004): Współczesna polszczyzna. Wybór opracowań. Bd. 3: Akty i gatunki mowy. Lublin, 218–227.
Warnke, Ingo (2008): Text und Diskurslinguistik. In: Janich, Nina (Hg.): Textlinguistik. 15 Einführungen. Tübingen, 35–52.
Wengeler, Martin (2003) Topos und Diskurs. Tübingen.
Witosz, Bożena (2009): Dyskurs i stylistyka, Katowice.
Witosz, Bożena (2010): Text und/oder Diskurs in der Perspektive der polnischen Tradition der Texterforschung In: tekst i dyskurs (text und diskurs – 3), 167–179.
Wodak, Ruth (2005): Sprache und Politik – Sprache in der Politik – Sprache/Sprechen über (Sprache in/und) Politik: Möglichkeiten und Grenzen diskursanalytischer Vorgehensweisen. In: Aptum 2/2005, 135–153.
Wojtak, Maria (2004): Gatunki prasowe. Lublin.
Wojtak, Maria (2011): O relacjach dyskursu, stylu, gatunku i tekstu. In: tekst i dyskurs (text und diskurs- 4), 69–78.
Wojtak, Maria (i. Dr.): Zur Relation von Diskurs, Stil, Gattung und Text. In: Hanus, Anna/ Büttner, Ruth (Hg.): Galizien als Kultur- und Gedächtnislandschaft im kultur-, literatur- und sprachwissenschaftlichen Diskurs. Studien zur Text- und Diskursforschung. Frankfurt/Main.
Żydek-Bednarczuk, Urszula (2005): Wprowadzenie do lingwistycznej analizy tekstu. Kraków.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Copyright by Instytut Filologii Germańskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
