Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweIngrid Vang Nyman i Pippi Pończoszanka, czyli o Pippi – dziecięcej rebeliantce – i Pus – duńskiej artystce, która dokonała rewolucji w szwedzkiej książce dla dzieci
DOI:
https://doi.org/10.26881/ss.2020.24.02Słowa kluczowe:
Pippi Pończoszanka, Ingrid Vang Nyman, Astrid Lindgren, modernistyczna ilustracja książkowa, skandynawska książka obrazkowaAbstrakt
This article focuses on Ingrid Vang Nyman’s illustrations to various books about Pippi Longstocking, written by Astrid Lindgren, ranging from novels through picturebooks to comics. The core of the paper is an analysis of the Danish artist’s style, her use of means of artistic expression, and her attitude towards avant-garde movements in Western art in the 1930s and 1940s. The text briefly covers Vang Nyman’s biography, and the influence of her Danish background, taking mainly the period of her studies at the Royal Academy of Fine Arts in Copenhagen into consideration. Analysis makes it possible to indicate three main features of Vang Nyman’s “Pippi works”, which are a specific construction of space, anti-classical aesthetics, and a selfdiscilplined use of basic colours taken from modern painting, e.g. Neo-Plasticism.
Downloads
Bibliografia
Literatura podmiotu
Lindgren, A. (1944). Britt-Mari lättar sitt hjärta [Zwierzenia Britt-Mari]. Stockholm: Rabén & Sjögren.
Lindgren, A. (1945). Pippi Långstrump [Pippi Pończoszanka]. Stockholm: Rabén & Sjögren.
Lindgren, A. (1946). Pippi Långstrump går ombord [Pippi Pończoszanka wchodzi na pokład]. Stockholm: Rabén & Sjögren.
Lindgren, A. (1948). Pippi Långstrump i Söderhavet [Pippi Pończoszanka na Południowym Pacyfiku]. Stockholm: Rabén & Sjögren.
Lindgren, A. (1957). Dzieci z Bullerbyn. Il. H. Czajkowska. Tłum. I. Szuch-Wyszomirska. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Lindgren, A. (1958). Nils Paluszek. Il. H. Czajkowska. Tłum. I. Szuch-Wyszomirska. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Lindgren, A. (1959a). Karlsson z dachu. Il. H. Czajkowska. Tłum. I. Szuch-Wyszomirska. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Lindgren, A. (1959b). Rasmus i włóczęga. Il. M. Orłowska-Gabryś. Tłum. I. Szuch-Wyszomirska. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Lindgren, A. (1961). Fizia Pończoszanka. Il. Z. Piotrowski. Tłum. I. Szuch-Wyszomirska. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Lindgren, A. (1962). Zwierzenia Britt-Mari. Il. L. Janecka. Tłum. I. Szuch-Wyszomirska. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Lindgren, A. (1984a). Fizia Pończoszanka na Południowym Pacyfiku. Il. A. Kołakowska. Tłum. T. Chłapowska. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Lindgren, A. (1984b). Fizia Pończoszanka wchodzi na pokład. Il. A. Kołakowska. Tłum. T. Chłapowska. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Lindgren, A. (1992). Zabawa choinkowa Pippi. Tłum. A. Węgleńska. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Lindgren, A. (2007). Czy znasz Pippi Pończoszankę? Il. I. Vang Nyman. Tłum. A. Węgleńska. Poznań: Zakamarki.
Lindgren, A. (2008). Pippi na wyspie Kurrekurredutt. Il. I. Vang Nyman. Tłum. A. Węgleńska. Poznań: Zakamarki.
Lindgren, A. (2015). Pippi Pończoszanka. Il. Z. Piotrowski. Tłum. I. Szuch-Wyszomirska. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Lindgren, A. (2016a). Pippi Pończoszanka na Południowym Pacyfiku. Il. I. Vang Nyman. Tłum. T. Chłapowska. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Lindgren, A. (2016b). Pippi Pończoszanka wchodzi na pokład. Il. I. Vang Nyman. Tłum. T. Chłapowska. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Lindgren, A. (2017). Pippi Pończoszanka. Il. I. Vang Nyman. Tłum. I. Szuch-Wyszomirska. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Lindgren, A. i I. Vang Nyman. (1947). Känner du Pippi Långstrump? [Czy znasz Pippi Pończoszankę?]. Stockholm: Rabén & Sjögren.
Lindgren, A. i I. Vang Nyman. (1993a). Pippi jest najsilniejsza na świecie. Tłum. A. Węgleńska. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Lindgren, A. i I. Vang Nyman. (1993b). Pippi urządza przyjęcie. Tłum. A. Węgleńska. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Lindgren, A. i I. Vang Nyman. (2015). Pippi się wprowadza i inne komiksy. Tłum. A. Węgleńska. Poznań: Zakamarki.
Lindgren, A. i I. Vang Nyman. (2016). Pippi zawsze sobie poradzi i inne komiksy. Tłum. A. Węgleńska. Poznań: Zakamarki.
Lindgren, A i I. Vang Nyman. (2020). Pippi w parku. Tłum. A. Węgleńska. Poznań: Zakamarki.
Literatura przedmiotu
Barnens önskebok. (1945). [Dziecięca księga życzeń]. Stockholm: Lindqvist.
Bąk, K. (1986). Piszę dla dziecka, którym byłam. Z Astrid Lindgren rozmowa druga. Nowe Książki 2: 1–6.
Druker, E. (2007). The animated still life. Ingrid Vang Nyman’s use of self-contradictory spatial order in Pippi Longstocking. Barnboken. Journal of Children’s Literature Research 30 (1–2):57–65. DOI: https://doi.org/10.14811/clr.v30i1-2.48.
Druker, E. (2013). En Dansk förbindelse: den moderna bilderbokens födelse. W: Berg, A. i S. Teleman (red.). Svensk illustration – en visuell historia 1900–2000. Malmö: Arenas, s. 102–115.
Dymel-Trzebiatowska, H. (2018). Känner du Pippi Långstrump? (1947). W: M. Cackowska, H. Dymel-Trzebiatowska i J. Szyłak (red.). Książka obrazkowa. Leksykon. T. 1. Poznań: Instytut Kultury Popularnej, s. 203–207.
Dymel-Trzebiatowska, H. i E. Mrozek-Sadowska (red.). (2008). Astrid Lindgren – 100 lat. Interpretacje. Gdańsk: Pressfabryka.
Freuchen, P. (1945). Ivik den faderlöse [Ivik, chłopiec bez ojca]. Stockholm: Gebers.
Gaare, J. i Ø. Sjaastad. (2002). Pippi i Sokrates. Filozoficzne wędrówki po świecie Astrid Lindgren. Tłum. I. Zimnicka. Warszawa: Jacek Santorski & Co.
Gralewicz-Wolny, I. i B. Mytych-Forajter. (2013). Uwolnić Pippi! Twórczość dla dzieci wobec przemian kultury. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Hallberg, K. (2001). Ingrid Vang Nyman har tegnet meget andet end Pippi. W: T. Nielsen (red.). Pippi Langstrømpe og meget, meget mere. Værker af den danske kunstner Ingrid Vang Nyman. Vejen: Vejen Kunstmuseum, s. 26–44.
Kümmerling-Meibauer, B. i A. Surmatz (red.). (2011). Beyond Pippi Longstocking. Intermedial and international aspects of Astrid Lindgren’s works. New York: Routledge.
Lundqvist, U. (1998). Pippi Langstrump – na zawsze. W: M. Hempowicz (red.). Astrid Lindgren – Barwy świata dzieciństwa. Materiały z sesji literackiej. Gdańsk: Nadbałtyckie Centrum Kultury.
Murzynowska, D. (2007). Pippi Pończoszanka w polskim dyskursie kulturowym / Pippi Longstocking in the Polish cultural discourse. Praca magisterska, Sztokholm: Uniwersytet Sztokholmski, http://www.diva-portal.org/smash/get/diva2:197270/FULLTEXT01.pdf (dostęp: 6.04.2020).
Mytych-Forajter, B. (2016). Rude słońce. Przygody Pippi Astrid Lindgren i przestrzenna rewolucja. W: W. Kostecka i M. Skowera (red.). Geografia krain zmyślonych. Wokół kategorii miejsca i przestrzeni w literaturze dziecięcej, młodzieżowej i fantastycznej. Warszawa: Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, s. 175–185.
Podsiadło, J. (2006). Pippi, dziwne dziecko. Warszawa: Hokus-Pokus.
Rehdin, U. i G. Grähs (red.). (2016). Vår Pippi – Vår Vang. Tecknarna hyllar Ingrid Vang Nyman och det moderna genombrottet inom svensk barnboksbild. Stockholm: Salikon förlag.
Rogoż, M. (2010). Wizerunek Astrid Lindgren w polskiej prasie. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum 16: 285–302.
Shevah, E. (2015). Pippi Longstocking: a feminist, an optimist and a free thinker. The Guardian, 9 września 2015. https://www.theguardian.com/childrens-books-site/2015/sep/09/pippilongstocking-a-feminist-an-optimist-and-a-free-thinker (dostęp: 6.04.2020).
Söderberg, E. (2010). After Pippi Longstocking. On Gender in Children’s Literature, School, and Culture in Sweden. Cahiers du Genre 2 (49): 77–96.
Strömstedt, M. (2000). Astrid Lindgren. Opowieść o życiu i twórczości. Tłum. A. Węgleńska. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Teodorowicz-Hellman, E. (1997). „Fizia Pończoszanka” w tłumaczeniu polskim. O przekładzie literatury dla dzieci i młodzieży. W: P. Fast (red.). Obyczajowość a przekład. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk”, s. 131–146.
Törnqvist, L. (2016). Ingrid Vang Nyman. Stockholm: Salikon förlag.
Tylicka B. i G. Leszczyński (red.). (2002). Słownik literatury dziecięcej i młodzieżowej. Wrocław– Warszawa–Kraków: Ossolineum.
Wincencjusz-Patyna, A. (2011). Nie tylko Muminki, czyli to i owo o skandynawskiej ilustracji dla dzieci. Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego 2 (20): 62–85.
Filmografia
Pippi Langstrumpf (Pippi Långstrump). (1969). [serial przygodowy]. Reżyseria: O. Hellbom. Szwecja, RFN: Beta Film, Hessischer Rundfunk (HR), Iduna Film Produktiongesellschaft, Nord Art, Svensk Filmindustri (SF), Sveriges Radio.
