Uniwersyteckie Czasopisma Naukowe"Amatorzy"
DOI:
https://doi.org/10.26881/ndps.2023.48.05Słowa kluczowe:
aktor z niepełnosprawnością intelektualną, sztuka filmowa, zmiana znaczeń, zmiana społeczna, uczestnictwo w kulturzeAbstrakt
Artykuł przedstawia i omawia niektóre aspekty filmu fabularnego „Amatorzy”. Fabuła filmu nawiązuje do pracy artystycznej polskiego zespołu teatralnego Biuro Rzeczy Osobistych BRO, którego działalność trwa od dwudziestu pięciu lat. Film „Amatorzy” to obraz, w którym występują aktorzy z niepełnosprawnością intelektualną, prowokując tym samym liczne wątki i pytania nie tylko o miejsce osób z tym rodzajem niepełnosprawności w sztuce (filmowej), ale skłania także do namysłu nad rolą tego filmu jako bodźca (do) zmiany społecznej i emancypacji osób z niepełnosprawnością intelektualną. Namysł nad filmem „Amatorzy” oraz odniesienie się do wybranych wątków obrazu, został dokonany na podstawie analizy danych wtórnych / analizy treści danych zastanych, którymi są wybrane fragmenty recenzji krytyków filmowych oraz wywiad z reżyserką „Amatorów”. Inspiracja teoretyczna w próbie analizy filmu została zaczerpnięta ze zmysłowej teorii filmu Vivian Sobchack. Spotkanie widza i aktorów z niepełnosprawnością intelektualną występujących w filmie to ucieleśnione doświadczenie kinowe rozumiane jako dialogiczne spotkanie. Amatorzy” nie tylko pozwalają pokazać /zobaczyć/ ważne i najczęściej pomijane kwestie społeczne, ale także mogą prowokować do zmiany znaczeń przypisywanych osobom z niepełnosprawnością intelektualną jako aktorom oraz (współ)twórcom sztuki (filmowej) i kultury.
Downloads
Bibliografia
Angrosino M.V. (2010), Badania etnograficzne i obserwacyjne, PWN.
Babbie E. (2003), Badania spoïeczne w praktyce, PWN.
Bhabha H.K. (2010), Miejsca kultury, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Bieganowska-Skóra A. (2017), „And the winner is…”. Modele niepełnosprawności w oscarowych produkcjach, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Charmaz C. (2009), Teoria ugruntowana. Praktyczny przewodnik po analizie jakościowej, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Domańska E. (2008), Badania postkolonialne [w:] L. Gandhi (red.), Teoria postkolonialna, Wydawnictwo Poznańskie, 157–164.
Ghandi L. (2008), Teoria postkolonialna, Wydawnictwo Poznańskie.
Grudziąż M. (2021), Chcę zostać wielką aktorką – recenzja filmu „Amatorzy”, https://pelna sala.pl/amatorzy/ (access: 16.11.2023).
Gyenge Z. (2022). Gyenge Z. (2022), Bodies and Screens: Aspects for a Phenomenology of Moving Image Installations. Interfaces. Image Texte Language, (48), https://journals.openedition. org/interfaces/6218 (access: 26.11.2023).
Hosea B. (2015). Animation Installation: the Affect of Place, https://ualresearchonline.arts. ac.uk/id/eprint/8001/1/AnimatedInstallation_CONFIA2015_v2.pdf).
Kazanowski Z. (2010), Stereotypowy wizerunek osób niepełnosprawnych. Konfrontacja bohaterów filmów fabularnych [w:] L. i in. Chodkowska, Stereotypy niepełnosprawności. Między wykluczeniem a integracją, Wydawnictwo UMCS, 97–119.
Kempisty M., AMATORZY. Pełen ciepła i empatii film o spełnianiu marzeń, https://film.org.pl/ r/amatorzy-pelen-ciepla-i-empatii-film-o-spelnianiu-marzen (access: 11.11.2023).
Loomba A. (2011), Kolonializm/postkolonializm, Wydawnictwo Poznańskie.
Loska K. (2016), Postkolonialna Europa. Etnoobrazy współczesnego kina, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Uniwersitas”.
Mironiuk A. (2020), Dziwoląg, superbohater, zwyklak. Filmowe obraz osób z niepełnosprawnością ruchową w perspektywie pedagogiki kultury popularnej, Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe.
Otto W. (2012), Obrazy niepełnosprawnością w polskim kinie, Wydawnictwo Naukowe UAM.
Rubacha K. (2008), Metodologia badań nad edukacją, Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.
Sekret S. (2021), Miłośnicy – Iwona Siekierzyńska – „Amatorzy” [recenzja], https://www.glos kultury.pl/amatorzy-recenzja/ (access: 21.11.2023).
Siennica A. (2021), Amatorzy – recenzja filmu [TOFIFEST 2021], https://naekranie.pl/ recenzje/amatorzy-recenzja-filmu-tofifest-2021 (access: 27.11.2023).
Sobchack V. (1992), In the Address of the Eye: A Phenomenology of Film Experience, Princeton University Press, https://www.degruyter.com/document/doi/10.1515/9780691213279- 002/html (access: 16.11.2023).
Spivak G.Ch. (2011), Czy podporządkowani inni mogą przemówić? Krytyka Polityczna, 24–25: 130–135.
Stańczyk M. (2019), Ucieleśnione doświadczenie kinowe. Sensuous theory i jej krytyczny potencjał, Rozprawa doktorska, Uniwersytet Jagielloński, https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/ bitstream/handle/item/148810/stanczyk_ucielesnione_doswiadczenie_kinowe_2019. pdf?sequence=1&isAllowed=y (access: 11.11.2023).
Stańczyk M. (2015), Zmysłowa teoria kina. Vivian Sobchack i sensuous theory, EKRANy 3–4(25–26), http://ekrany.org.pl/historia_kina/zmyslowa-teoria-kina-vivian-sobchacki-sensuous-theory/ (access: 11.11.2023).
Strand J.W. (2006), The Cinesthetic Montage of Music Video: Hearing the Image and Seeing the Sound, Curtin University of Technology, https://static1.squarespace.com/static/ 5b378a6ff793925040042e62/t/5bd012da7817f7e09a9bca7d/1540363037671/MasterThesis. pdf (access: 27.11.2023).
„The fusion of two worlds”. Conversation with Iwona Siekierzyńska, screenwriter and director of The Amateurs (Translated by Bożena U. Zaremba), https://www.austinpolish film.com/apff-blog/2021/11/2/the-fusion-of-two-worlds (access: 11.11.2023).
Young R.I.C. (2012), Postkolonializm. Wprowadzenie, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Zakrzewska-Manterys E. (2003), Wizerunek medialny dziecka niepełnosprawnego [w:] B. Łaciak (red.), Dziecko we współczesnej kulturze medialnej, Instytut Spraw Publicznych, 71–95).
