Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweIntersekcjonalny wymiar polskiego dyskursu prasowego niepełnosprawności i starości
DOI:
https://doi.org/10.4467/25439561.NP.19.033.12276Słowa kluczowe:
niepełnosprawność, starość, intersekcjonalność, dyskurs prasowy, analiza dyskursu, ablizm, ageizmAbstrakt
Medialny dyskurs niepełnosprawności i starości sklania do refleksji zarówno nad samym dyskursem ważnych społecznie zjawisk i tematów, jak i przyczynami oraz konsekwencjami ich wspólnego występowania w materiałach publicystycznych. Coraz częściej pojawiają się teksty, które łączą tematykę starości z pytaniami o poziom funkcjonowania człowieka w podeszłym wieku. Jakość życia w starości to z jednej strony kwestia biologiczna (stanu psychofizycznego), z drugiej - to kwestia społeczna (osamotnienia, wsparcia, opieki, środków do życia). Tematyka starości bywa tożsama z tą poświęconą niepełnosprawności, zwłaszcza, gdy dotyczy analiz związanych z wykorzystaniem nowoczesnych technologii w poprawianiu jakości funkcjonowania osób z nie-pełno- sprawnością i/lub w późnej starości. W niniejszym artykule przedstawiona została feministyczna teoria przecięć (intersekcjonalność) jako kluczowa perspektywa badawcza w obrębie interdyscyplinarnych studiów nad niepełnosprawnością (disability studies) a zarazem ważna rama teoretyczna medialnego dyskursu niepełnosprawności i starości. Na bazie wskazanych obszarów przecięć niepełnosprawności i starości przeprowadzona została przykładowa analiza ich dyskursu w wybranych tekstach prasowych.
Downloads
Bibliografia
Barnes C., Mercer G. (2008), Niepełnosprawność, tłum. P. Morawski, Wydawnictwo Sic!, Warszawa.
Cieślikowska D. (2010), Dyskryminacja [w:] M. Branka, D. Cieślikowska (red.), Edukacja antydyskryminacyjna. Podręcznik trenerski, Stowarzyszenie Willa Decjusza, Kraków.
Collins P.H. (2015), Intersectionality’s Definitional Dilemmas, Annual Review of Sociology, vol. 41, 1–20.
Crenshaw K. (1989), Demarginalizing the Intersection of Race and Sex: A Black Feminist Critique of Antidiscrimination Doctrine, Feminist Theory and Antiracist Politics, The University of Chicago Legal Forum, vol. 140, 139–167.
Curran T., Runswick-Cole K. (ed.) (2013), Disabled Children’s Childhood Studies. Critical Approaches in a Global Context, Palgrave Macmillan, Basingstoke.
Dobek-Ostrowska B., Wiszniowski R. (2001), Teoria komunikowania publicznego i politycznego. Wprowadzenie, Wydawnictwo Astrum, Wrocław.
Duszak A., Fairclough N. (2008), Krytyczna analiza dyskursu – nowy obszar badawczy dla lingwistyki i nauk społecznych [w:] A. Duszak, N. Fairclough (red.), Krytyczna analiza dyskursu. Interdyscyplinarne podejście do komunikacji społecznej, Wydawnictwo Universitas, Kraków.
Giddens A. (2007), Socjologia, tłum. A. Szulżycka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Gietka E. (2017a), Eutanazja.info, „Polityka”, 1-10-2013, http://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/spoleczenstwo/1556763,1,eutanazja--gdy-zyc-sie-juz-nie-chce.read [dostęp: 2.11.2017].
Gietka E. (2017b), Samotni właściciele lodówek, „Polityka”, 03-02-2015, http://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/spoleczenstwo/1607311,1,starosc-bez-bliskich-bez-pieniedzy-bezsensu.read [dostęp: 1.11.2017].
Gietka E. (2017c), Starszaki, „Polityka” 11-11-2014, http://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/spoleczenstwo/1598905,1,ludzie-z-zespolem-downa-zyja-coraz-dluzej.read [dostęp: 2.11.2017].
Goodley D. (2010), Disability Studies: An Interdisciplinary Introduction, Sage Publications Ltd., London.
Goodley D. (2011), Disability Studies: An Interdisciplinary Introduction, Sage Publications Ltd., London.
Goodley D. (2014), Disability Studies, Routledge, London.
Goodley D., Hughes B., Davis L. (ed.) (2012), Disability and Social Theory. New Developments and Directions, Palgrave Macmillan, London.
Grzymała-Kazłowska A. (2004), Socjologicznie zorientowana analiza dyskursu na tle współczesnych badan nad dyskursem, Kultura i Społeczeństwo, t. XLVIII, 13-34.
Harvey D. (1996), The body as an accumulation strategy [w:] D. Harvey, Spaces of Hope, University of California Press, Berkeley-Los Angeles.
Hyży E. (2010), Kobieta, ciało, tożsamość. Teorie podmiotu w filozofii feministycznej końca XX wieku, Universitas, Kraków.
Johnson R. (2009), Gender, rasa, klasa i seksualna orientacja. Teoretyczne ujęcia intersekcjonalności, tłum. E. Charkiewicz, Biblioteka Online Think Tanku Feministycznego, http://www.ekologiasztuka.pl/pdf/f0068johnson.pdf [dostęp: 21.10.2017].
Krause A. (2010), Współczesne paradygmaty pedagogiki specjalnej, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Leszczyńska-Rejchert A., Kantowicz E. (red.) (2012), Stereotypy a starość i niepełnosprawność, Wydawnictwo Akapit, Toruń.
Manthey E., Starość to nowość, „Gazeta Wyborcza”, 07-08-2017, http://wyborcza.pl/7,75400,22201260,starosc-to-nowosc.html [dostęp: 1.11.2017].
Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia (2001), WHO, Genewa [w:] Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia, 2013, http://www.pfon.org/dokumenty-i-publikacje/klasyfikacja-icf/496-miedzynarodowa-klasyfikacja-funkcjonowania-niepelnosprawnosci-i-zdrowia-icf-polskie-tlumaczenie [dostęp: 21.10.2017].
Podgórska-Jachnik D. (2016), Studia nad niepełnosprawnością (Disability Studies) i ruch włączający w społeczeństwo jako konteksty edukacji włączającej, Problemy Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych, t. 22(1), 16–33.
Roulstone A., Barnes C. (eds.) (2005), Working Futures: Disabled People, Policy and Social Inclusion, Bristol: The Policy Press.
Topinková E. (2008), Aging, Disability and Frailty, Annals of Nutrition and Metabolism, vol. 52 (suppl. 1), 6–11.
Walewski P. (2017), Wstań i idź, Polityka. Niezbędnik Inteligenta, nr 2, 60–63.
Wendell S. (1996), The rejected body: feminist philosophical reflections on disability, Routledge, New York.
