„Niepokój, groza wieczności”. Taine czytany przez Schulza (próba lektury równoległej)
Abstrakt
There is only one published piece of evidence that Bruno Schulz read Taine: a note that he made in reference to Taine’s Philosophy of Art (pages 51-71 of volume II of the Polish 1911 Lviv edition). The note has been discovered almost miraculously and briefly commented on by Jerzy Jarzębski in 1995. In the present essay, the author approaches the note once more, reading it together with Taine’s book and treating Schulz’s text as an intellectual map to reconstruct the actual moment of the writer’s reading. It seems that there is some mental kinship between the French philosopher and the Polish writer: common fascination with ancient Greece and skepticism about the prospects of modern European civilization. Both compared the ancient and modern ideas of art and ways of everyday life, as well as pagan and post-Christian beliefs about death and afterlife.
Downloads
Bibliografia
Beierwaltes Werner. 2003. Platonizm w chrześcijaństwie. Przeł. P. Domański. Kęty: Wydawnictwo Antyk.
Bolecki Włodzimierz, Jerzy Jarzębski, Stanisław Rosiek (red.). 2006. Słownik schulzowski. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
Chwin Stefan. 2014. „Dlaczego Bruno Schulz nie chciał być pisarzem żydowskim (o «wymazywaniu» żydowskości w «Sanatorium pod Klepsydrą» i «Sklepach cynamonowych»”. Schulz/Forum 4.
Diogenes Laertios. 1984. Żywoty i poglądy słynnych filozofów. Przeł. I. Krońska, K. Leśniak, W. Olszewski, B. Kupis. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Ficowski Jerzy. 1986. Okolice sklepów cynamonowych. Szkice, przyczynki, impresje. Kraków–Wrocław: Wydawnictwo Literackie.
Jachimowicz Marian. 1958. „Borysław – zagłębie poetyckie”. Twórczość 4.
Jarzębski Jerzy. Notatka „Cywilizacje pierwotne i cyw.[ilizacje] pochodne”. W Bruno Schulz 1892–1942. Katalog-Pamiętnik Wystawy „Bruno Schulz. Ad Memoriam” w Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie. 1995. Rred. W. Chmurzyński. Warszawa: Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza.
Obrona Sokratesa. 1885. Tłum. A. Maszewski. Red. H. Struve. Warszawa: Skład główny w Księgarni E. Wendego i S-ki.
Pascal Blaise. 2000. Myśli. Przeł. T. Żeleński (Boy). Oprac. J. Chevalier. Warszawa: Prószyński i S-ka.
Rosiek Stanisław. 2014. „Jak pisał Bruno Schulz? Domysły na podstawie sześciu stron rękopisu jednego opowiadania. Schulz/Forum 4.
Schulz Bruno. 1989. Opowiadania. Wybór esejów i listów. Oprac. J. Jarzębski. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Schulz Bruno. 2000. Szkice krytyczne. Oprac. i posłowie M. Kitowska-Łysiak. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Schulz Bruno. 2008. Księga listów. Zebrał i przygotował do druku J. Ficowski. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
Taine Hippolyte. 1911. Filozofia sztuki. Przeł. A. Sygietyński T. 1–2. Lwów: Księgarnia Polska B. Połonieckiego.
Tazbir Marian. 1962. „Świadomość heroiczna”. Życie i Myśl 9–10.