Śmierć (3). Antyhasło do Słownika schulzowskiego

Autor

  • Jakub Orzeszek Uniwersytet Gdański

DOI:

https://doi.org/10.26881/sf.2017.10.06

Słowa kluczowe:

Bruno Schulz, śmierć, tanatologia, słownik schulzowski, wyobraźnia tanatyczna

Abstrakt

There is a strong tradition of reading Schulz as an author who constantly (and intentionally) expels death from his work. The author of this article, however, argues against such an opinion. On the contrary, his argument reveals those themes and figures, both in Schulz’s stories and drawings, that refer to the thanatic imagination, not literally though, but rather in a way described by the French philosopher and critic Michel Guiomar as an “obscure vicinity of death” evoked by the work of art. These are, for example, theelegiac-ironic convention of “Autumn” and “The Homecoming”, as well as the funeral mood and death symbols in “The Sanatorium Under the Sign of the Hourglass” or in highly transgressive parts of “Spring”. The author also addresses questions concerning Schulz’s personal outlook on death and afterlife, which seems to link together the need for consolation and fascination with death. Although the paper was originally intended to be an entry for the future Schulz Dictionary, the official style of the opening section soon gives way to more general considerations on the thanatological discourse itself and Schulz’s idiosyncratic literary idiom.

Downloads

Download data is not yet available.

Biogram autora

Jakub Orzeszek - Uniwersytet Gdański

Doktorant na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Gdańskiego. Interesuje się tanatologią, antropologią literatury i kulturą popularną. Pisze prace doktorską o nekroprzemocy w kulturze polskiej.

Bibliografia

Baudelaire Charles. 1990. Kwiaty zła. Wybór M. Leśniewska i J. Brzozowski. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Bolecki Włodzimierz, Jerzy Jarzębski, Stanisław Rosiek (red.). 2006. Słownik schulzowski. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.

Bruno Schulz. Listy, fragmenty. Wspomnienia o pisarzu. 1984. Oprac. J. Ficowski, Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Chciuk Andrzej. 1989. Atlantyda. Opowieść o Wielkim Księstwie Bałaku. Warszawska Oficyna Wydawnicza Gryf.

Chciuk Andrzej. 1989. Ziemia księżycowa: Druga opowieść o Księstwie Bałaku. Warszawa: LTW.

Dybel Paweł. 2017. Mesjasz, który odszedł. Bruno Schulz i psychoanaliza. Kraków: Universitas.

Ficowski Jerzy. 2002. Regiony wielkiej herezji i okolice: Bruno Schulz i jego mitologia. Sejny: Pogranicze.

Głowiński Michał. 1981. Zaświat przedstawiony. Szkice o poezji Bolesława Leśmiana. Warszawa: PIW.

Goethe Johann Wolfgang. 1971. Cierpienia młodego Wertera. Przeł. L. Staff, oprac. O. Dobijanka-Witczakowa. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Gombrowicz Witold. 2013. Dziennik 1953–1969. Posłowie W. Karpiński. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Guiomar Michel. 2010. Zasady estetyki śmierci. Przeł. T. Swoboda. W Wymiary śmierci. Wybór i oprac. S. Rosiek. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.

Jachimowicz Marian. 1958. „Borysław – zagłębie poetyckie”. Twórczość 4.

Jachimowicz Marian. 1966. „Bruno Schulz”. Poezja 4.

Kantor Tadeusz. 1977. Postacie „Umarłej klasy”. Dialog 2.

Kiraly Nina. 1993. Schulz i Kantor. W Teatr pamięci Brunona Schulza. Red. J. Ciechowicz i H. Kasjaniuk. Gdynia–Gdańsk: Druk.

Kitowska-Łysiak Małgorzata. 2013. „Uwagi w sprawie kanonu. Brunona Schulza szkicownik młodzieńczy i freski w willi Landaua”. Schulz/Forum 2.

Legeżyńska Anna. 1999. Gest pożegnania. Szkice o poetyckiej świadomości elegijno-ironicznej. Poznań: PSP. Seria Literacka.

Lipowski Krzysztof. 2013. „Demiurg jest dwoistością. Alfred Kubin i Bruno Schulz – próba porównania”. Schulz/Forum 2.

Marinelli Luigi. 2003. Kantor w cieniu Schulza. W W ułamkach zwierciadła… Bruno Schulz w 110 rocznicę urodzin i 60 rocznicę śmierci. Pod red. M. Kitowskiej-Łysiak i W. Panasa. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Nałkowska Zofia. 1996. Dzienniki V: 1939–1944. Oprac. H. Kirchner. Warszawa: Czytelnik.

Nycz Ryszard. 2001. „Wyrażanie niewyrażalnego” w literaturze nowoczesnej (wybrane zagadnienia). W Literatura jako trop rzeczywistości. Kraków: Universitas.

Olejniczak Józef. 2009. Bruno Schulz. W Powroty w śmierć. Katowice: Wydawnictwo UŚ.

Owczarski Wojciech. 2006. Orfeusz w Sanatorium. W Miejsca wspólne, miejsca własne. O wyobraźni Leśmiana, Schulza i Kantora. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.

Panas Władysław. 2001. Bruno od Mesjasza. Rzecz o dwóch ekslibrisach oraz jednym obrazie i kilkudziesięciu rysunkach Brunona Schulza. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Panofsky Erwin. 1971. Et in Arcadia ego. Poussin i tradycja elegijna. Przeł. A. Morawińska. W Studia z historii sztuki. Warszawa: PIW.

Puzyna Konstanty. 1982. My, umarli. W Półmrok. Warszawa: PIW.

Rilke Rainer Maria. 1987. Poezje. Wybrał i przeł. M. Jastrun. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Rosiek Stanisław. 2008. Literatura i nieobecność śmierci. W [nienapisane]. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.

Rosiek Stanisław. 2016. „Odcięcie. Siedem fragmentów”. Schulz/Forum 7.

Rościszewska Danuta. 1993. W poszukiwaniu „wielkiego światopoglądu”. W Kobieta, Eros, Śmierć. Graficzne cykle Maxa Klingera. Oprac. G. Hałasa. Poznań: Muzeum Narodowe.

Sandauer Artur. 1937. “Bruno Schulz i romantycy”. Chwila 6575.

Sandauer Artur. 1937. „Bruno Schulz – poeta-sofista”. Chwila 6561.

Schopenhauer Arthur. 2009. Świat jako wola i przedstawienie. Przeł. J. Garewicz. T. 2. Warszawa: PWN.

Schulz Bruno. 1998. Opowiadania. Wybór esejów i listów. Oprac. Jerzy Jarzębski. Wrocław–Kraków: Ossolineum.

Schulz Bruno. 2016. Księga listów. Zebrał i przygotował do druku Jerzy Ficowski, uzupełnił Stanisław Danecki. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.

Schulz Bruno. 2017. Szkice krytyczne. Koncepcja edytorska W. Bolecki, komentarze i przypisy M. Wójcik, oprac. językowe P. Sitkiewicz. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.

Silberner Regina. 1984. Strzępy wspomnień. Przyczynek do biografii zewnętrznej Brunona Schulza. Londyn: Oficyna Poetów i Malarzy.

Sitkiewicz Paweł. 2017. „Gabinet doktora Gotarda. Schulz i niemiecki ekspresjonizm”. Schulz/Forum 9.

Słownik rodzajów i gatunków literackich. 2012. Pod red. G. Gazdy. Warszawa: PWN.

Śniedziewski Piotr. 2015. Elegijna świadomość romantyków. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.

Pobrania

Opublikowane

2017-09-01

Jak cytować

Orzeszek, J. (2017). Śmierć (3). Antyhasło do Słownika schulzowskiego. Schulz/Forum, (10), 85–110. https://doi.org/10.26881/sf.2017.10.06

Numer

Dział

[odczytania]