Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweUczniowie z chorobami przewlekłymi w szkole: w kręgu możliwości wspierania uczniów przez nauczyciela w zakresie stałego przyjmowania leków
Słowa kluczowe:
uczeń z chorobą przewlekłą, nauczyciel, podawanie lekówAbstrakt
Dzieci ze schorzeniami przewlekłymi zwykle nie otrzymują w środowisku edukacyjnym wsparcia w zakresie realizacji koniecznych procedur zdrowotnych. Chodzi tu przede wszystkim o przyjmowanie leków w chorobach przewlekłych i wykonywanie innych czynności medycznych (np. mierzenie poziomu cukru we krwi). Najczęściej to rodzice muszą rezygnować z pracy, by wspierać dziecko w ich wykonywaniu. Mimo wieloletnich starań nie wypracowano obowiązującego modelu opieki nad dzieckiem z chorobą przewlekłą w szkole czy przedszkolu. Niewątpliwie potrzeby tej grupy dzieci są zróżnicowane i stanowią wyzwanie dla systemu opieki zdrowotnej i systemu edukacji, a nie tylko dla nauczycieli. Analizy dotyczą sytuacji dzieci z chorobą przewlekłą, kwestii prawnych związanych z prawem do edukacji, jak i samej ustawy o opiece zdrowotnej nad uczniami. Autorka przeprowadziła także sondażowe badania na temat gotowości nauczycieli do podawania uczniom stale przyjmowanych leków. Głos nauczycieli jest ważnym elementem projektowania i konstruowania bezpiecznego dla dziecka procesu edukacji. Niezbędne jest zatem przygotowanie jednoznacznych i spójnych rozwiązań prawnych.
Downloads
Bibliografia
Boznański A. (2010), Astma oskrzelowa [w:] Uczniowie z chorobami przewlekłymi. Jak wspierać ich rozwój, zdrowie i edukację, red. B. Woynarowska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 53–66.
Chodkowska M. (2009), Razem damy sobie radę! W drodze do zintegrowanego społeczeństwa, WSiP, Warszawa.
Clay L.D., Cortina S., Harper C.D., Cocco M.K., Drotar D. (2004), Schoolteachers’ experiences with childhood chronic illness, Children Health Care, 33: 227–239.
Deklaracja Praw Dziecka z dnia 20 listopada 1959 r., http://libr.sejm.gov.pl/tek01/ txt/onz/1959.html.
Emeryk A., Zubrzycka R., Bartkowiak-Emeryk M., Gawlik R. (2013), Dziecko z astmą w rodzinie i szkole. Poradnik dla rodziców, opiekunów i nauczycieli, Lublin.
Góralczyk E. (2009), Dziecko przewlekle chore. Psychologiczne aspekty funkcjonowania dziecka w szkole i przedszkolu. Informacje dla pedagogów i opiekunów, MEN, Warszawa.
Irwin K.M., Elam M. (2011), Are we leaving children with chronic illness behind?, Physical Disabilities: Education and Related Services, 30, 2: 67–80.
Jachimczak B., Chrzanowska I. (2015), Kompetencje współczesnych nauczycieli a praca z dzieckiem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w szkole [w:] Nauczyciel w ponowoczesnym świecie. Od założeń teoretycznych do rozwoju kompetencji, red. J. Pyżalski, theQstudio, Łódź, 65–84.
Jóźwiak S. (2009), Dziecko z padaczką w szkole. Informacje dla pedagogów i opiekunów, MEN, Warszawa.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. 1997 Nr 78, poz. 483).
Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z dnia 20 marca 1952 r. (Dz. U. 1995 Nr 36, poz. 175).
Konwencja o prawach dziecka z dnia 20 listopada 1980 (Dz. U. 1991 Nr 120, poz. 526).
Konwencja przeciwko dyskryminacji w edukacji z dnia 15 grudnia 1960 r. (Dz. U. 1964 Nr 40, poz. 268).
Kott T. (red.) (2005). Uczeń z przewlekłą chorobą i uczeń z zaburzeniami psychicznymi w szkole ogólnodostępnej. Poradnik dla nauczycieli szkół ogólnodostępnych, MENiS, Warszawa.
Lehr D.H., Greene J. (2002), Educating Students with Complex Health Care Needs in Public Schools: The Intersection of Health Care, Education, and the Law, Journal of Health Care Law and Policy, 5(1): 68–90.
Lynch E.W., Lewis R.B., Murphy D.S. (1992), Educational services for children with chronic illness: Perspectives of educators and families, Exceptional Children, 59: 210–220.
Mazurkiewicz G. (2014), Nauczyciele – odpowiedzialni obywatele: poradnik pozytywnego myślenia [w:] Edukacja jako odpowiedź. Odpowiedzialni nauczyciele w zmieniającym się świecie, red. G. Mazurkiewicz (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, 15–28.
Mukherjee S., Lightfoot J., Sloper P. (2000), The inclusion of pupils with a chronic health condition in mainstream school: what does it mean for teachers?, Educational Research, 42: 59–72.
Muntaner J.J., Forteza D., Salom M. (2014), The inclusion of Students with Chronic Diseases in Regular Schools, Procedia- Social and Behavioral Sciences, 132: 74–79.
Nieścioruk J., Janiszewska-Nieścioruk Z. (2017), Szkoła jako organizacja (samo?)ucząca się [w:] Edukacyjno-terapeutyczna podróż w lepszą stronę, red. K. Moczka, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków, 25–38.
Oleńska-Pawlak T. (2003), Wspomaganie uczniów przewlekle chorych w szkołach ogólnodostępnych, Nowa Szkoła, 4: 22–27.
Pilecka W. (2002), Przewlekła choroba somatyczna w życiu i rozwoju dziecka. Problemy psychologiczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka z dnia 10 grudnia 1948 r., http://libr.sejm.gov.pl/ tek01/txt/onz/1959.html.
Rozporządzenie MEN z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. 2017, poz. 1591).
Rzecznik w sprawie zasad podawania leków dzieciom z chorobami przewlekłymi w przedszkolach (2018), https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rzecznik-w-sprawie-zasadpodawania-lekow-dzieciom-z-chorobami-przewleklymi-w-przedszkolach.
Schleicher A. (2019), Edukacja światowej klasy. Jak kształtować systemy szkolne na miarę XXI w., Związek Nauczycielstwa Polskiego, Warszawa.
Shiu S. (2001), Issues in the education of students with chronic illness, International Journal of Disability. Development, and Education, 48 (3): 269–281.
Stan zdrowia ludności Polski w 2014 r. (2016), Warszawa, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/zdrowie/zdrowie/stan-zdrowia-ludnosci-polski-w-2014-r-,6,6.html.
Stanowisko w sprawie możliwości podawania leków dzieciom przez nauczycieli w szkole i przedszkolu (2010), www.archiwum.mz.gov.pl/zdrowie-i-profilaktyka/zdrowie-matki-idziecka/zdrowie-ucznia/uczen-przewlekle-chory-w-szkole/stanowisko-w-sprawiemozliwosci-podawania-lekow-dzieciom-przez-nauczycieli-w-szkole-i-przedszkolu/.
Thies K.M. (1999), Identifying the educational implications of children with chronic illness in school children, Journal of School Health, 69(10): 392–397.
One są wśród nas (2010), http://www.archiwum.mz.gov.pl/zdrowie-i-profilaktyka/zdrowiematki-i-dziecka/zdrowie-ucznia/uczen-przewlekle-chory-w-szkole/one-sa-wsrod-naswyniki-prac-zespolu-do-spraw-przeciwdzialania-dyskryminacji-dzieci-przewleklechorych/.
Ustawa z dnia 12 kwietnia 2019 r. o opiece zdrowotnej nad uczniami (Dz. U. 2019, poz. 1078).
Witkowski D., Pietrusińska J., Szewczyk A., Wójcik R. (2009), Dziecko z cukrzycą w szkole i przedszkolu, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej, Warszawa.
Woynarowska B. (2003), Problemy zdrowotne uczniów i udział szkoły w ich rozwiązywaniu, Nowa Szkoła, 6: 4–9.
Woynarowska B. (2010), Wpływ chorób przewlekłych na rozwój, zachowania i sytuację szkolną dzieci i młodzieży [w:] Uczniowie z chorobami przewlekłymi. Jak wspierać ich rozwój, zdrowie i edukację, red. B. Wojnarowska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 19–41.
Zdrowie dzieci i młodzieży w Polsce w 2009 r. Studia i analizy statystyczne (2011), Kraków, https://stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/zo_zdrowie_dzieci_mlodziezy_w_polsce_2009.pdf.
