Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweKonsekwencje doświadczenia wykorzystania seksualnego w dzieciństwie u osób dorosłych z niepełnosprawnością intelektualną
Słowa kluczowe:
niepełnosprawność intelektualna, wykorzystanie seksualne, zaburzenia psychiczneAbstrakt
Osoby z niepełnosprawnością intelektualną są bardziej podatne na doświadczenie wykorzystania seksualnego i doznają głębszych, bardziej szkodliwych następstw tychże zdarzeń. Dane o konsekwencjach wykorzystania seksualnego u osób z niepełnosprawnością intelektualną są jednak dotychczas niekompletne, stąd potrzeba wielodyscyplinarnego rozpoznania problemu z perspektywy zarówno teoretycznej, jak i praktycznej. W niniejszym artykule scharakteryzowane zostało wykorzystanie seksualne oraz skala zjawiska. Opisano badania przeprowadzone w grupie osób z niepełnosprawnością intelektualną, które doświadczyły wykorzystania seksualnego. W badanej grupie wykazano bardzo wysoką częstość występowania zespołu stresu pourazowego, ale także depresji i uzależnienia. Doświadczenie wykorzystania seksualnego odgrywa znaczącą rolę dla rozwoju jednostki, jej dobrostanu i zdrowia psychicznego w ciągu całego życia. Wyniki przeprowadzonych badań oraz analiza literatury dotyczącej wybranej tematyki wskazują na potrzebę ukierunkowanych interwencji mających na celu zarówno zmniejszenie negatywnych skutków traumatycznych zdarzeń doświadczanych przez dzieci z niepełnosprawnością intelektualną, jak i promowanie skutecznych strategii profilaktycznych.
Downloads
Bibliografia
Beisert M. (2004), Kazirodztwo. Rodzice w roli sprawców, Warszawa.
Brągiel J. (1998), Zrozumieć dziecko skrzywdzone, Opole.
Brzezińska A., Jabłoński S., Marchow M. (red.) (2003), Ukryte piętno. Zagrożenia rozwoju w okresie dzieciństwa, Poznań.
Crosse S.B., Kaye E., Ratnofsky A.C. (1993), A report on the maltreatment of children with disabilities, Washington.
Czub M. (2015), Zrozumieć dziecko wykorzystywane seksualnie, Sopot.
Dąbkowska M. (2013), Zachowania seksualne dzieci i młodzieży z dysfunkcjami poznawczymi, emocjonalnymi i behawioralnymi. Oblicza problemów dziecka i rodziców, Toruń.
Filar M. (2010), Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajowej [w:] Podstawy seksuologii, Z. Lew-Starowicz, V. Skrzypulec (red.), Warszawa.
Finkelhor D. (1994), The international epidemiology of child sexual abuse, „Child Abuse & Neglect”, no. 18.
Fornalik I. (2007), Miłość, seks i prokreacja jako wartości w dorosłym życiu osoby z głębszą niepełnosprawnością intelektualną [w:] O seksualności osób niepełnosprawnych, A. Ostrowska (red.), Warszawa.
Friedrich W.N. (2002), Bezpośrednie konsekwencje wykorzystywania seksualnego dzieci – przegląd literatury, „Dziecko Krzywdzone”, nr 1.
Glaser D., Frosh S. (1995), Dziecko seksualnie wykorzystane, Warszawa.
Kendall-Tackett K.A., Williams L.M., Finkelhor D. (1993), Impact of sexual abuse on children: a review and synthesis of recent empirical studies, „Psychological Bulletin”, no. 113.
Kijak R.J. (2010), Seks i niepełnosprawność. Doświadczenia seksualne osób z niepełnosprawnością intelektualną, Kraków.
Kościelska M. (2004), Niechciana seksualność: o ludzkich potrzebach osób niepełnosprawnych intelektualnie, Warszawa.
Lew-Starowicz Z. (2000), Seksuologia wieku dziecięcego i okresu dojrzewania [w:] Psychiatria wieku rozwojowego, A. Popielarska, M. Popielarska (red.), Warszawa.
Lumley V.A., Miltenberger R.G. (1997), Sexual abuse prevention for persons with mental retardation, „American Journal of Mental Retardation”, no. 101.
Maciarz A. (2009), Trudne dzieciństwo i rodzicielstwo, Warszawa.
Maniglio R. (2011), The role of child sexual abuse in the etiology of suicide and non-suicidal self-injury, „Acta Psychiatrica Scandinavia”, no. 124.
Pereda N., Guilera G., Forns M., Gumez-Benito J. (2009), The international epidemiology of child sexual abuse: A continuation of Finkelhor, „Child Abuse & Neglect”, no. 33.
Pospiszyl I. (2003), Ofiary chroniczne: przypadek czy konieczność, Warszawa.
Putnam F.W. (2003), Ten-year research update review: Child sexual abuse, „Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry”, no. 42.
Sedlak A.J., Mettenburg J., Basena M. (2010), Fourth national incidence study of child abuse and neglect (NIS-4): Report to Congress, Washington.
Skowroński D. (2001), Treściowe kryteria trafności zeznania dziecka jako świadka [w:] Psychologiczne i psychiatryczne opiniodawstwo sądowe w ramach nowych uregulowań prawnych, J. Stanik, Z. Majchrzyk (red.), Katowice.
Sobsey D., Doe T. (1991), Patterns of sexual abuse and assault, „Sexuality and Disability”, no. 9.
Suris J.C., Resnick M.D., Cassuto N., Blum R.W. (1996), Sexual behawior of adolescents with chronic disease and disability, „Journal of Adolescent Health”, no. 19.
Szymańska-Pytlińska M., Chodecka A.(2014), Badanie sądowe jako potencjalne źródła wtórnej wiktymizacji dziecka – ofiary wykorzystania seksualnego, „Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka”, nr 13(1).
Tyiska C.G. (2005), Working with victims of crime with disabilities, Washington.
Zielona-Jenek M., Chodecka A. (2010), Jestem dziewczynką, jestem chłopcem, Gdańsk.
