Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweKorzenie kobiecości w ujęciu kobiet z niepełnosprawnością intelektualną. Doniesienie badawcze
DOI:
https://doi.org/10.4467/25439561.NP.19.036.12279Słowa kluczowe:
kobiecość, korzenie kobiecości, kobiety z niepełnosprawnością intelektualną, self-adwokaciAbstrakt
Choć widoczny jest wzrost zainteresowania wątkami płci w studiach nad niepełnosprawnością, niewiele badań dotyczy kobiecości w kontekście niepełnosprawności intelektualnej. Autorka niniejszego tekstu skupia się na korzeniach kobiecości z perspektywy kobiet — self-adwokatów z niepełnosprawnością intelektualną. Badanie, którego wyniki przedstawiono w artykule, zostało przeprowadzone w trzech miastach północno-wschodniej Polski w trzech grupach fokusowych, które wzięły udział w wywiadach. Uczestniczkami było 21 kobiet w wieku 21-60 lat z niepełnosprawnością intelektualną. Główny problem badawczy sformułowano w następujący sposób: jakie są źródła własnej kobiecości z punktu widzenia kobiet - self-adwokatów z niepełnosprawnością intelektualną? Analiza zebranych danych wskazuje, że badane kobiety wskazują na dwie kategorie źródeł swojej kobiecości: biologiczne i społeczne. Zidentyfikowano też dwa obszary stykania się z własną kobiecością: osobisty i społeczny. Wyróżniono także czynniki sprzyjające i blokujące świadomość własnej kobiecości u badanych.
Downloads
Bibliografia
Assarroudi A., Heydari, A. (2016), Phenomenography: A Missed Method in Medical Research, Acta Facultatis Medicae Naissensis, 33(3), 217–225.
Barbour R. (2011), Badania fokusowe, PWN, Warszawa.
Barnes C., Mercer G. (2014), Niepełnosprawność, Wydawnictwo Sic!, Warszawa.
Bartnikowska U., Chyła A., Ćwirynkało K. (2013), Niepełnosprawność a macierzyństwo – możliwości i bariery. Studium fenomenograficzne samotnych matek z niepełnosprawnością intelektualną, Studia nad Rodziną, 17(33), 28–52.
Bartnikowska U., Ćwirynkało K., Chyła A. (2014), Kobiety z niepełnosprawnością intelektualną w roli matki – perspektywa zagrożeń, Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej, nr 13, 40–53.
Chodkowska M. (1993), Kobieta niepełnosprawna. Socjopedagogiczne problemy postaw, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
Ćwirynkało K. (2018), Kobiecość z perspektywy kobiet z niepełnosprawnością intelektualną – raport z badań fokusowych, Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej, nr 32, 293–303.
Eliot L. (2009), Różowy mózg, niebieski mózg, Media Rodzina, Poznań.
Flick U. (2010), Projektowanie badania jakościowego, PWN, Warszawa.
Fornalik I. (2007), Miłość, seks i prokreacja jako wartość w dorosłym życiu osoby z niepełnosprawnością intelektualną [w:] A. Ostrowska (red.), O seksualności osób niepełnosprawnych, Wydawnictwo IRSS, Warszawa.
Gibbs G. (2011), Analiza danych jakościowych, PWN, Warszawa.
Grütz M. (2007), Trzy historie o miłości rehabilitującej. Partnerstwo, małżeństwo i rodzicielstwo w życiu niepełnosprawnych intelektualnie mieszkańców domu pomocy społecznej [w:] Cz. Kosakowski, A. Krause, A. Żyta (red.), Osoba z niepełnosprawnością w systemie rehabilitacji, edukacji i wsparcia społecznego, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn.
Gulczyńska A., Jankowiak B. (2009), Tożsamość płciowa w rozwoju psychoseksualnym człowieka, Przegląd Naukowo-Metodyczny. Edukacja dla Bezpieczeństwa, 2, 30–39.
Imacka J., Bulsa M. (2012), Świadomość seksualna młodzieży w polskiej rzeczywistości, Problemy Higieny i Epidemiologii, 93(3), 453–456.
Kijak R. (2010), Seks i niepełnosprawność. Doświadczenia seksualne osób z niepełnosprawnością intelektualną, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Kościelska M. (2004), Niechciana seksualność. O ludzkich potrzebach osób niepełnosprawnych intelektualnie, Wydawnictwo Jacek Santorski, Warszawa.
Krause A. (2005), Normalizacja jako paradygmat myślenia i działania w pedagogice specjalnej [w:] Cz. Kosakowski, A. Krause (red.), Normalizacja środowisk życia osób niepełnosprawnych, Wydawnictwo UWM, Olsztyn.
Krause A. (2010), Normalizacja życia osób niepełnosprawnych jako podłoże relacji i doświadczeń społecznych osób z niepełnosprawnością intelektualną [w:] A. Krause, A. Żyta, S. Nosarzewska (red.), Normalizacja środowiska społecznego osób z niepełnosprawnością intelektualną, Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, Toruń.
Morgan D.L. (1996), Focus Groups, Annual Review of Sociology, 22, 129–152.
Husserl E. (1989), Nastawienie nauk przyrodniczych i humanistycznych. Naturalizm, dualizm i psychologia psychofizyczna [w:] Z. Krasnodębski (red.), Fenomenologia i socjologia, PWN, Warszawa, 53–74.
Kalka D., Karcz B. (2016), Identity dimensions versus proactive coping in late adolescence while taking into account biological sex and psychological gender, Polish Psychological Bulletin, 47(3), 300–310.
Kirenko J. (2015), Seksualność kobiet z niepełnosprawnością [w:] . Janocha, K. Zielińska-Król (red.), Kobiecość a niepełnosprawność, KUL, Lublin.
Krćse B.S., Hussein H., Clifford-Ahmed N. (1999), Social support networks and psychological well-being of mothers with intellectual disabilities, Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities, nr 15, 324–340.
Kumaniecka-Wiśniewska A. (2006), Kim jestem? Tożsamość kobiet upośledzonych umysłowo, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa.
Lichtenberg-Kokoszka E. (2014), Rodzina wobec kształtowania tożsamości płciowej dziecka w okresie prenatalnym, Family Forum, 4, 275–292.
Marton F. (1981), Phenomenography – describing conceptions of the world around us, Instructional Science, 10.
Mayes R., Llewellyn G., McConnell D. (2006), Misconception: The experience of pregnancy for women with intellectual disabilities, Scandinavian Journal of Disability Research, 8(2–3).
Midro A. (2019), Tożsamość płci od poczęcia – spojrzenie genetyka, Family Forum, 6, 19–29.
Morgan D.L. (1997), Focus Groups As Qualitative Research, Portland State University, Portland.
Nowak-Lipińska K. (2002), Kobiecość, męskość w narracji osób niepełnosprawnych [w:] W. Dykcik, Cz. Kosakowski, J. Kuczyńska-Kwapisz (red.), Pedagogika specjalna szansą na realizację potrzeb osób niepełnosprawnych, APS, UWM, UAM, Olsztyn–Poznań–Warszawa.
Parchomiuk M. (2016), Między partycypacją a emancypacją: włączanie osób niepełnosprawnych w badania, Społeczeństwo i Rodzina, 46(1), 7–25.
Paulston R.G. (1993), Pedagogika porównawcza jako pole nakreślania konceptualnych map teorii paradygmatów [w:] Z. Kwieciński, L. Witkowski (red.), Spory o edukację. Dylematy i kontrowersje we współczesnych pedagogiach, IBE, Edytor, Warszawa-Toruń, 25–50.
Pilecka W. (2004), Wychowanie seksualne w systemowej rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego [w:] M. Kościelska, B. Aouila (red.), Człowiek niepełnosprawny. Rodzina i praca, Wydawnictwo AB, Bydgoszcz.
Ramik-Mażewska I. (2015), Everyday life of intellectually disabled women. A special educator’s perspective, Opuscula Sociologica, 1, 59–69.
Ramik-Mażewska I. (2018), Style życia kobiet z niepełnosprawnością intelektualną. Studium socjopedagogiczne, Wydawnictwo Frel, Warszawa.
Rapley T. (2010), Analiza konwersacji dyskursu i dokumentów, PWN, Warszawa.
Zawiślak A. (2000), Społeczne funkcjonowanie osób upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim w rolach rodzinnych [w:] M. Chymuk, D. Topa (red.), Edukacja prorodzinna, Wydawnictwo
Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków.
Ziętek A. (2007), Tożsamość płciowa w warunkach transformacji społecznej [w:] K. Borowik-Leszczyńska (red.), Wokół tożsamości. Teorie, wymiary, ekspresje, Zespół Wydawniczy Nomos. Kraków, 92–103.
