„Moja sprawa” eksperymentalny spektakl o miłości, byciu parą i ciąży osób z zespołem Downa. Twórczość artystyczna teatrów osób z niepełnosprawnością intelektualną jako prawo do (współtworzenia) kultury – szkic
Słowa kluczowe:
dorośli z niepełnosprawnością intelektualną, miłość, bycia parą, potrzeby seksualne, ciąża, sztuka, spektakl teatralnyAbstrakt
Prezentowany tekst jest próbą pokazania tego, w jaki sposób doświadczenie miłości, bycia parą, ciąży jest przedstawiane w spektaklu z udziałem osób dorosłych z niepełnosprawnością intelektualną. W szczególności tekst koncentruje się na sztuce „Moja sprawa” wystawionej przez grupę Biuro Rzeczy Osobistych. Jest to spektakl eksperymentalny, co oznacza, iż został wyreżyserowany przez profesjonalnego reżysera, wykreowany z udziałem profesjonalnego scenarzysty, scenografa, kompozytora muzyki, przede wszystkim zaś, z udziałem zawodowych aktorów, którzy występują na scenie razem z aktorami z zespołem Downa/niepełnosprawnością intelektualną. Artkuł stanowi dyskusję nad rolą sztuki jako przestrzeni, w której możliwe jest przedstawienie (zagadnienia/problemu) miłości, relacji pomiędzy kobietami i mężczyznami z niepełnosprawnością intelektualną, ciąży i rodzicielstwa jako zjawisk rozgrywających się w przestrzeni społecznych relacji i uwikłań. Kontekst teoretyczny dla dyskusji stanowi teoria dialogu i karnawalizacji M. Bachtina. Sztuka, spektakl, teatr wydają się znakomitym miejscem, w którym dokonywać może się zmiana znaczeń przypisywanych osobom z niepełnosprawnością intelektualną, zarówno odnoszących się do ich doświadczeń związanych z byciem parą, seksualnością, ewentualnością ciąży i rodzicielstwa, jak i znaczeń, które dotyczą ich potencjału twórczego, który wskazuje na to, że osoby te mają nie tylko prawo do kultury (dostępu, uczestnictwa, tworzenia) kultury, ale są jej częścią.
Downloads
Bibliografia
Bachtin M. (1970), Problemy poetyki Dostojewskiego, PIW, Warszawa.
Bugros Mclean P., Wallace D. (2013), Blogging the Unspeakable: Racial Politics, Bakhtin, and the Carnivalesque, „International Journal of Communication”, no. 7, s. 1518–1537, https://ijoc.org/index.php/ijoc/article/viewFile/1698/947.
Dentith S. (1995), Bakhtinian Thought: An introductory reader, Routledge.
Fornalik I. (2004), Dorosłość pod ochroną? Seksualność osób z głębszą niepełnosprawnością intelektualną we wczesnej dorosłości [w:] Człowiek niepełnosprawny w rożnych fazach życia, J. Bąbka (red.), Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa.
Fornalik I. (2007), Miłość, seks i prokreacja jako wartości w dorosłym życiu osób z niepełnosprawnością intelektualną [w:] O seksualności osób niepełnosprawnych, A. Ostrowska (red.), IRSS, Warszawa.
Grütz M. (2007), Trzy historie o miłości rehabilitującej. Partnerstwo, małżeństwo i rodzicielstwo w życiu niepełnosprawnych intelektualnie mieszkańców domu pomocy społecznej [w:] Osoba z niepełnosprawnością w systemie rehabilitacji, edukacji i wsparcia społecznego, Cz. Kosakowski, A. Krause, A. Żyta (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn.
Izdebski Z. (2005), Postawy Polaków wobec seksualności osób niepełnosprawnych ruchowo i intelektualnie [w:] Seksualność osób z niepełnosprawnością intelektualną – uwalnianie od schematów i uprzedzeń, J. Głodkowska, A. Giryński (red.), APS, Warszawa.
Kijak R. (2017), Dorośli z głębszą niepełnosprawnością intelektualną jako partnerzy, małżonkowie i rodzice, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Kościelska M. (2004), Niechciana seksualność. O ludzkich potrzebach osób niepełnosprawnych intelektualnie, Wydawnictwo Jacek Santorski & Co., Warszawa.
Krzemińska D. (2009), O byciu parą osób z niepełnosprawnością intelektualną, „Niepełnosprawność” nr 2.
Krzemińska D. (2012), „Jak go widzę, to szału dostaję na jego punkcie!”. Miłość w narracjach par osób z niepełnosprawnością intelektualną [w:] Wokół dorosłości z niepełnosprawnością intelektualną. Teksty rozproszone, D. Krzemińska, I. Lindyberg, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Żyta A. (2013), Małżeństwa i rodzicielstwo osób z niepełnosprawnością intelektualną – wyzwania, „Edukacja Dorosłych”, nr 2.
Netnography
http://balticworlds.com/wp-content/uploads/2010/02/BW-1-2-2017-BAKHTIN-THEME.pdf.
http://culturalstudiesnow.blogspot.com/2011/07/mikhail-bakhtin-carnival-and_22.html.
http://www.communicationinterne.net/bakhtin-carnival-theory/.
http://balticworlds.com/wp-content/uploads/2010/02/BW-1-2-2017-BAKHTIN-THEME.pdf.