Pomoc psychologiczno-pedagogiczna jako przestrzeń współodpowiedzialności liderów edukacyjnych: nauczycieli specjalistów i wychowawców

Abstrakt

Artykuł podejmuje analizę zadań związanych z udzielaniem pomocy psychologiczno-pedagogicznej, które tworzą przestrzeń współodpowiedzialności nauczycieli specjalistów oraz wychowawców pełniących funkcje liderów, koordynatorów i doradców – zgodnie z obowiązującymi regulacjami prawnymi. Podstawą refleksji stały się wyniki uzyskane w ramach projektu Szkoła dostępna dla wszystkich, realizowanego przez IBE-PIB we współpracy z UNICEF i MEN. Projekt opierał się na modelu uczenia się w działaniu, zakładającym praktyczne interwencje specjalistów prowadzone wspólnie z nauczycielami i wychowawcami.

Badania nad przywództwem rozproszonym przeprowadzono przy użyciu autorskich i adaptowanych narzędzi, umożliwiających analizę percepcji zadań i odpowiedzialności z trzech perspektyw: specjalistów, wychowawców i dyrektorów. W artykule zaprezentowano fragment uzyskanych rezultatów. Analiza wykazała zgodność ocen dotyczących realizacji większości obowiązków, co wskazuje na deklaratywne zaangażowanie zespołowe w obszarze pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Jednocześnie mniej precyzyjne w przepisach zadania, takie jak współpraca z rodzicami, wspieranie dobrostanu psychofizycznego uczniów czy rozwijanie potencjału uczniów zdolnych, realizowane są w ograniczonym zakresie i obarczone rozbieżnościami w postrzeganiu odpowiedzialności.

Wnioski korespondują z ustaleniami literatury międzynarodowej, podkreślającymi niewystarczające wykorzystanie potencjału współpracy nauczycieli i specjalistów. Wskazują też na ryzyko marginalizacji niektórych grup uczniów. Autorzy akcentują potrzebę wdrażania przywództwa rozproszonego, wzmacniania kompetencji liderskich nauczycieli specjalistów oraz zmian w kulturze organizacyjnej szkół, by przepisy realnie przekładały się na praktykę edukacyjną.