Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweTrajektoria życia osób z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim
Słowa kluczowe:
osoba z lekką niepełnosprawnością intelektualną, trajektoria życiowa, orzekanie o niepełnosprawności ucznia, losy edukacyjne, aktywność zawodowaAbstrakt
Tematem rozważań podjętych w artykule jest bieg życia osób z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim. Analizie poddano wydarzenia, które niezwykle wyraźnie wpisują się w życiorysy wspomnianych osób, warunkując ich losy społeczne. Punkty wyznaczające granice prowadzonych rozważań to czas stwierdzenia niepełnosprawności i czas, w którym orzeczenie o niepełnosprawności przestaje obowiązywać. W końcowej części artykułu zawarto postulaty, których wdrożenie mogłoby sprzyjać wyrównywaniu szans rozwojowych i przeciwdziałać marginalizacji społecznej osób z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim.
Downloads
Bibliografia
Berling Z. (1975), Przygotowanie młodzieży upośledzonej umysłowo do życia społecznego, „Szkoła Specjalna”, nr 1.
Bobeł B. (2003), Postawy rodziców wobec możliwości integracji szkolnej dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych [w:] Integracja osób niepełnosprawnych w edukacji i interakcjach społecznych, Z. Kazanowski, D. Osik-Chudowolska (red.), Wydawnictwo UMCS, Lublin.
Borzyszkowska H. (1997), Izolacja społeczna rodzin mających dziecko upośledzone umysłowo w stopniu lekkim, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Brzezińska A.I., Ohme M., Resler-Maj A., Kaczan R., Wiliński M. (2009), Jak wspomagać rozwój dzieci i młodzieży z ograniczeniami sprawności, GWP, Gdańsk.
Chodyła B. (1978), Adaptacja zawodowa upośledzonych umysłowo zatrudnionych w spółdzielczości inwalidzkiej [w:] O integrację społeczną młodocianych i dorosłych upośledzonych umysłowo, I. Wald (red.), WSiP, Warszawa.
Felhorska F., Urbańska B., Wojtaszek Z. (1964), Losy absolwentów szkół specjalnych dla dzieci upośledzonych umysłowo, PZWS, Warszawa.
Gajdzica Z. (2007), Edukacyjne konteksty bezradności społecznej osób z lekkim upośledzeniem umysłowym, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Gebreselassie J. (2011), Rodzina ucznia szkoły specjalnej partnerem w procesie edukacji – oczekiwania i rzeczywistość, „Niepełnosprawność”, nr 6.
Giermanowska E. (2007), Zatrudnienie młodych osób niepełnosprawnych w opiniach pracowników Powiatowych Urzędów Pracy [w:] Młodzi niepełnosprawni – aktywizacja zawodowa i nietypowe formy zatrudnienia, E. Giermanowska (red.), Wydawnictwo ISP, Warszawa.
Głodkowska J. (1999), Poznanie ucznia szkoły specjalnej, WSiP, Warszawa.
Gołubiew-Konieczna M. (2012), Dzieci i młodzież niepełnosprawna w perspektywie upływającego czasu i w procesie szkolnej edukacji [w:] Dyskursy Pedagogiki Specjalnej 10. Szkoła dla osób z niepełnosprawnością. Wzory – Codzienność – Wyzwania?, A. Krause, I. Belzyt, S. Sadowska (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Gołubiew M., Krause A. (2007), Szkolnictwo specjalne – krajobraz po reformie [w:] Problemy edukacji integracyjnej dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną, Z. Janiszewska-Nieścioruk (red.), Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Górecki B. (1978), Znaczenie społeczne przygotowania zawodowego upośledzonych umysłowo [w:] O integrację społeczną młodocianych i dorosłych upośledzonych umysłowo, I. Wald (red.), WSiP, Warszawa.
Grzyb B. (2013), Uwarunkowania związane z przenoszeniem uczniów niepełnosprawnych ze szkół integracyjnych do specjalnych, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Gustavsson A. (1997), Integracja, stygmatyzacja, autonomia – jasne i ciemne strony subkultury integracji [w:] Upośledzenie w społecznym zwierciadle, red. A. Gustavsson, E. Zakrzewska-Manterys, Wydawnictwo „Żak”, Warszawa.
Hołub J. (2017), Trudna droga od nauki do pracy, „Integracja”, nr 1.
Janiszewska-Nieścioruk Z. (1999), Samoocena dzieci lekko niepełnosprawnych intelektualnie a stan ich społecznej integracji w środowisku rodzinnym [w:] Człowiek niepełnosprawny. Zagrożenia i szanse rozwoju, B. Aouil (red.), Wydawnictwo Uczelniane WSP, Bydgoszcz.
Jarosz Cz. (2006), Egzaminowanie zewnętrzne – potwierdzenie kwalifikacji zawodowych uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną [w:] Rehabilitacja społeczna i zawodowa osób z niepełnosprawnością intelektualną – od bierności do aktywności, J. Głodkowska, A. Giryński (red.), Wydawnictwo Naukowe „Akapit”, Warszawa.
Kawula (1999), Człowiek w relacjach socjopedagogicznych, Wydawnictwo Edukacyjne „Akapit”, Toruń.
Kościelak R. (1989), Psychologiczne podstawy rewalidacji upośledzonych umysłowo, PWN, Warszawa.
Kościelska M (1984), Upośledzenie umysłowe a rozwój społeczny, PWN, Warszawa.
Kościelska M. (1995), Oblicza upośledzenia, PWN, Warszawa.
Kozubska A. (2000), Opieka i wychowanie w rodzinie dziecka upośledzonego umysłowo w stopniu lekkim, Wydawnictwo Uczelniane Akademii Bydgoskiej, Bydgoszcz.
Krause A. (2004), Człowiek niepełnosprawny wobec przeobrażeń społecznych, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Krause A. (2010), Współczesne paradygmaty pedagogiki specjalnej, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Krause A., Wielowymiarowość edukacji osób niepełnosprawnych a kształcenie integracyjne – dylemat szczęścia [w:] Wielowymiarowość edukacji osób z niepełnosprawnością, Cz. Kosakowski, ks. C. Rogowski (red.), UWM, Olsztyn 2005.
Kwieciński Z. (2002), Wykluczenie, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
Łaś H. (1975), Proces społecznej rewalidacji uczniów szkół specjalnych dla upośledzonych umysłowo, IKNiBO, Poznań.
Materny K. (2005), „Moje miejsce w świecie” – doświadczenia edukacyjne i społeczne młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną [w:] Normalizacja środowisk życia osób niepełnosprawnych. Dyskursy pedagogiki specjalnej 4, Cz. Kosakowski, A. Krause (red.), UWM, Olsztyn.
Mikiewicz P. (2005), Społeczne światy szkół średnich: od trajektorii marginesu do trajektorii elit, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP, Wrocław.
Minczakiewicz E.M. (2003), Młodzież niepełnosprawna i jej rodzice wobec integracji edukacyjnej [w:] Integracja osób niepełnosprawnych w edukacji i interakcjach społecznych, Z. Kazanowski, D. Osik-Chudowolska (red.), Wydawnictwo UMCS, Lublin.
Moulin J.P. (1996), Problemy integracji dzieci niepełnosprawnych [w:] Problemy edukacji i rewalidacji dzieci niepełnosprawnych, J. Pilecki, M.A. Winzer (red.), Wydawnictwo Naukowe WSP, Kraków.
Obuchowska I. (1997), Diagnoza psychologiczna w poradniach psychologiczno-pedagogicznych, „Problemy Poradnictwa Psychologiczno-Pedagogicznego. Biuletyn”, nr 2 (7).
Olszewski S. (1995), Poziom samooceny i samoakceptacji uczniów upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim a ich pozycja socjometryczna w zespole klasowym, Rocznik Naukowo-Dydaktyczny WSP w Krakowie, z. 175, Prace Pedagogiczne XVIII.
Olszewski S., Parys K. (2004), W poszukiwaniu optymalnych rozwiązań dotyczących edukacji osób niepełnosprawnych [w:] Rehabilitacja, opieka i edukacja specjalna w perspektywie zmiany, Cz. Kosakowski, A. Krause (red.), Wydawnictwo UWM, Olsztyn.
Ostrowska A., Mirkowska-Mankiewicz A. (1978), Społeczne uwarunkowania lekkiego upośledzenia umysłowego [w:] O integrację społeczną młodocianych i dorosłych upośledzonych umysłowo, WSiP, Warszawa.
Otrębski W. (2001), Osoby z upośledzeniem umysłowym w sytuacji pracy, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin.
Otrębski W. (2007), Interakcyjny model rehabilitacji zawodowej osób z upośledzeniem umysłowym, Wydawnictwo KUL, Lublin.
Pańczyk J. (1976), Przygotowanie społeczno-zawodowe chłopców upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim na przykładzie zawodu ślusarza [w:] Wybrane zagadnienia z oligofrenopedagogiki, K. Kirejczyk (red.), WSPS, Warszawa.
Pańczyk J. (1987), Kształcenie zawodowe młodzieży upośledzonej umysłowo w stopniu lekkim, PWN, Warszawa.
Pańczyk J. (1996), Pedagogika specjalna w Polsce u progu XXI wieku [w:] Demokracja a oświata, kształcenie i wychowanie. Materiały z II Ogólnopolskiego Zjazdu Pedagogicznego, H. Kwiatkowska, Z. Kwieciński (red.), Polskie Towarzystwo Pedagogiczne, Toruń.
Parys K., Olszewski S. (2003), Dla kogo integracja? [w:] Dyskursy pedagogiki specjalnej – konteksty teoretyczne, Cz. Kosakowski, A. Krause (red.), Wydawnictwo UWM, Olsztyn.
Pilecka W. (2000), Psychoruchowy rozwój dzieci o obniżonej sprawności umysłowej [w:] Stymulacja psychoruchowego rozwoju dzieci o obniżonej sprawności umysłowej, W. i J. Pileccy (red.), Wydawnictwo Naukowe UP, Kraków.
Prawa osób z niepełnosprawnością intelektualną. Dostęp do edukacji i zatrudnieni. Raport (2005), Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym, Warszawa.
Rokuszewska-Pawełek A, ( 2002 ). Chaos i przymus. Trajektorie wojenne Polaków – analiza biograficzna, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Rozporządzenie MEN. z dnia 27 kwietnia 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie, Dz. U. z 2015 r., poz. 673.
Rozporządzenie MEN z dnia 13 grudnia 2016 roku w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego, Dz. U. z 2016 r., poz. 2094.
Rozporządzenie MENz dnia 13 marca 2017 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego, Dz. U. z 2017 r., poz. 622.
Rozporządzenie MENiS z dnia 8 maja 2004 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego, Dz. U. z 2004 r. Nr 114, poz. 1195.
Różycka J. (1959), Dziecko o obniżonej sprawności umysłowej, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Sadownik A. (2011), Na rozstajnych drogach. Studium etnopedagogiczne kontrastowych karier szkolnych młodzieży, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław.
Sadowska S. (2005), Ku edukacji zorientowanej na zmianę społecznego obrazu osób niepełnosprawnych, Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, Toruń.
Sadowska S. (2006a), Jakość życia uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Sadowska S. (2006b), Ścieżka edukacyjna uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim – aspekty trajektorii społecznej, „Szkoła Specjalna”, nr 5.
Smith D.D. (2009), Pedagogika specjalna 2. Podręcznik akademicki, Wydawnictwo APS, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Śliwka M. (1978), Losy absolwentów zasadniczej szkoły zawodowej specjalnej [w:] O integrację społeczną młodocianych i dorosłych upośledzonych umysłowo, I. Wald (red.), WSiP, Warszawa.
Urbańska B. (1974), Losy absolwentów zasadniczych szkół zawodowych specjalnych, WSiP, Warszawa.
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, Dz. U. z 1991 r. Nr 95, poz. 425.
Wojciechowski F. (1990). Dziecko umysłowo upośledzone w rodzinie. WSiP, Warszawa.
www.cke.edu.pl/images/_KOMUNIKATY/Komunikat%20o%20dostosowaniach%202016-2017.pdf [dostęp: 17.05.2017].
Zakrzewska-Manterys E. (1995), Down i zespół wątpliwości. Studium z socjologii cierpienia, Semper, Warszawa.
