Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweIdea pomocy w pedagogice specjalnej - kluczowe wymiary relacji syntagmatycznej
DOI:
https://doi.org/10.4467/25439561.NP.19.013.10488Słowa kluczowe:
relacja pomocy, syntagma, dawca i biorca pomocy, celowość pomocy, granice i konsekwencje pomaganiaAbstrakt
Fakt, że w obszarze pedagogiki specjalnej pomaganie przyjmuje postać nadrzędnej idei i zasadniczego kierunku działań rehabilitacyjnych, skłania do refleksji nad istotą i złożonością tego zjawiska. W tekście ukazano syntagmatyczny charakter pomocy i poddano analizie jej zasadnicze komponenty, którymi są: biorca i dawca pomocy, relacje zachodzące pomiędzy nimi, cel i motywy udzielania pomocy, sposoby jej realizacji, granice oraz konsekwencje pomagania. Uporządkowanie wymienionych elementów i poddanie ich refleksji to istotny, choć nie jedyny, cel artykułu. Niezwykle ważne było wyrażenie sprzeciwu wobec traktowania osób z niepełnosprawnością wyłącznie w kategorii biorców działań pomocowych i zwrócenie uwagi na potrzebę oraz możliwość skutecznego wypełniania roli dawców pomocy.
Downloads
Bibliografia
Brickman P., Rabinowitz V.C., Karuza J., Coates D., Kinder L. (1982), Models of helping and coping , „American Psychologist” vol. 37, nr 4, s. 368–384.
Casanovas C., Chalcoff F. (2011), Sztuka pomagania. Jak dawać i przyjmować pomoc, Studio Astropsychologii, Białystok.
Dykcik W. (1997), Zakres i przedmiot zainteresowań pedagogiki specjalnej [w:] Pedagogika specjalna, W. Dykcik (red.), Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań, s. 63–74.
Dykcik W. (2005), Pedagogika specjalna wobec aktualnych sytuacji i problemów osób niepełnosprawnych, Wydawnictwo Naukowe PTP, Poznań.
Fengler J. (2000), Pomaganie męczy – wypalenie w pracy zawodowej, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
Flynn P.A.R. (1993),W trosce o zdrowie. Pomaganie z perspektywy holistycznej [w:] ABC psychologicznej pomocy. Antologia, J. Santorski (red.), Jacek Santorski&COAgencja Wydawnicza, Warszawa, s. 99–119.
Grabowski A. (2012), Miłość bliźniego czy siebie samego – co może skłaniać ludzi do pomocy własnej rodzinie? [w:] Pomoc jako zachowanie prospołeczne, T. Zbyrad, B. Krempa (red.), Wydawnictwo KUL, Lublin, s. 369–379.
Grzegorzewska M. (1996), Listy do Młodego Nauczyciela. Cykl I-III, Wydawnictwo WSPS Warszawa.
Hajduk E. (2006), Typologia pomagania – kryteria etyczne [w:] B. Hajduk, E. Hajduk, O rodzajach pomocy, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków, s. 51–69.
Karyłowski J. (1982), O dwóch typach altruizmu, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Kielar-Turska M. (2003), Analiza pola semantycznego terminów związanych ze wspomaganiem rozwoju [w:] Wspomaganie rozwoju. Psychostymulacja i psychokorekcja, t. 5, B. Kaja (red.), Wydawnictwa Akademii Bydgoskiej, Bydgoszcz, s. 11–24.
Kotarbiński T. (1986), Medytacje o ¿życiu godziwym, Wiedza Powszechna, Warszawa.
Lipkowski O. (1981), Pedagogika specjalna. Zarys, PWN, Warszawa.
Niemierko B. (2007), Kształcenie szkolne. Podręcznik skutecznej dydaktyki, Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.
Obuchowska I. (1987), Obecne i nieobecne paradygmaty w pedagogice specjalnej, „Kwartalnik Pedagogiczny”, nr 4, s. 29–33.
Obuchowska I. (1997), Wspomaganie rozwoju emocjonalnego: refleksje i propozycje [w:] Wspomaganie rozwoju. Psychostymulacja i psychokorekcja, t. 1, B. Kaja (red.), Wydawnictwa WSP w Bydgoszczy, Bydgoszcz, s. 35–47.
Otrębska-Popiołek K. (1991), Człowiek w sytuacji pomocy. Psychologiczna problematyka przyjmowania i udzielania pomocy, Wydawnictwo UŚ, Katowice.
Parys K. (2006), Gotowość młodzieży gimnazjalnej do integracji pozaszkolnej z niepełnosprawnymi rówieśnikami, [w:] Edukacja wobec wyzwań i zadań współczesności i przyszłości. Teoria i praktyka pedagogiczna, J. Szempruch (red.), Wydawnictwo UR, Rzeszów, s. 308–315.
Popiołek K. (1995), Modele pomagania i ich konsekwencje pedagogiczne, „Chowanna”, nr 1, s. 57–63.
Sęk H. (2000), Podstawowe rodzaje pomocy psychologicznej [w:] Społeczna psychologia kliniczna, H. Sęk (red.), PWN, Warszawa, s. 365–380.
Słownik Języka Polskiego, t. 3 (1981), M. Szymczak (red.), PWN, Warszawa.
Suchańska A. (1993), Trójkąt dramatyczny i gry ratownicze [w:] ABC psychologicznej pomocy. Antologia, J. Santorski (red.), Jacek Santorski & CO Agencja Wydawnicza, Warszawa, s. 71–84.
Teoplitz-Winiewska M. (2008), Udzielanie pomocy psychologicznej [w:] Etyka zawodu psychologa, J. Brzeziński, B. Chyrowicz, M. Teoplitz-Winiewska, W. Poznaniak (red.), PWN, Warszawa, s. 235–263.
Wilczek-Rużyczka E. (2002), Empatia i jej rozwój u osób pomagających, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Wojtczak-Grzesińska I., Jaglińska A. (2006), Wskrzeszenie – działania samopomocowe osób z niepełnosprawnością intelektualną, Stowarzyszenie „Otwarte Drzwi”.
Wygotski L.S. (1971), Wybrane prace psychologiczne, tłum. E. Flesznerowa, J. Fleszner, PWN, Warszawa.
Wysocka E. (2015), Diagnoza pozytywna w resocjalizacji. Model teoretyczny i metodologiczny, Wydawnictwo UŚ, Katowice.
