Uniwersyteckie Czasopisma Naukowe(Pełno)sprawni są bez szans, czyli crip studies we współczesnym kinie
Słowa kluczowe:
niepełnosprawność, crip studies, disability studies, sztuka filmowaAbstrakt
Obecność osób z niepełnosprawnością w przestrzeni artystycznej, w tym w sztuce filmowej, wiąże się z prowadzonymi na gruncie disability studies badaniami i analizami poświęconymi kulturowemu modelowi niepełnosprawności. Wyrastając z szeroko ujętego modelu społecznego, kulturowe ujęcie niepełnosprawności przyjęło na początku bieżącego stulecia formę crip studies, rozwijających dotychczasowe analizy w kierunku określenia zróżnicowanej tożsamości osób z niepełnosprawnością. Powrót do kalectwa jest na gruncie tej koncepcji wyrazem niezgody na trwanie wykluczających praktyk społecznych, które dotyczą zarówno relacji między normalnością a kalectwem, jak i stosunków w niejednorodnej społeczności osób z niepełnosprawnością. Radykalność tego podejścia znajduje swoją intersującą realizację w niektórych współczesnych produkcjach filmowych, prezentujących bohaterów z niepełnosprawnością zgodnie z wywrotową ideę crip studies, a więc sprzeciwu wobec dominacji ujednoliconych standardów wyglądu i sprawności człowieka z równoległym ukazaniem nieoczywistych walorów kalectwa.
Downloads
Bibliografia
Crenshaw K. (1989), Demarginalizing the Intersection of Race and Sex: A Black Feminist Critique of Antidiscrimination Doctrine, Feminist Theory and Antiracist Politics, „The University of Chicago Legal Forum”, vol. 140, s. 139–167.
Garland-Thomson R. (2002), Integrating disability, transforming feminist theory, „NWSA Journal”, vol. 14(3), s. 1–32.
Godlewska-Byliniak E., Lipko-Konieczna J. (2017), Wstęp. Otwieranie pola [w:] Odzyskiwanie obecności. Niepełnosprawność w teatrze i performansie, E. Godlewska-Byliniak, J. Lipko-Konieczna (red.), Fundacja Teatr 21, Warszawa.
Goodley D. (2011), Disability Studies: An Interdisciplinary Introduction, London: Sage Publications Ltd..
Goodley D. (2014), Dis/ability studies, Routledge, London.
Gunning T. (1990), The Cinema of Attractions: Early Film, its Spectators and Avant-Garde [w:] Early Cinema: Space, Frame, Narrative, T. Elsaesser (red.), British Film Institute, London.
Gutter B., Killacky J.R. (red.) (2004), Queer crips. Disabled gay men and their stories, Harrington Park Press, Binghamton, NY.
Kuppers P. (2017), Dekonstrukcja obrazów: performatywność niepełnosprawności [w:] Odzyskiwanie obecności. Niepełnosprawność w teatrze i performansie, E. Godlewska-Byliniak, J. Lipko-Konieczna (red.), Fundacja Teatr 21, Warszawa.
McRuer R. (2006), Crip theory. The Cultural Signs of Queerness and Disability, New York Univeristy Press, New York.
Mitchell D., Snyder S. (2006), Narrative prosthesis and the materiality of metaphor [w:] The Disability Studies Reader (2nd ed.), L. Davis (red.), Routledge, New York, s. 205–216.
Podgórska-Jachnik D. (2016), Studia nad niepełnosprawnością (Disability Studies) i ruch włączający w społeczeństwie jako konteksty edukacji włączającej, „Problemy Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych”, nr 22(1), s. 15–33.
Siebers T. (2013), Disability Aesthetics, The University of Michigan Press, Ann Arbor.
Siebers T. (2008), Disability Theory, The University of Michigan Press, Ann Arbor.
https://www.wright.edu/event/sex-disability-conference/crip-theory [dostęp: 29.07.2018].
Filmografia
Avatar (2009), reż. J. Cameron, USA: Dune Entertainment.
Carte Blanche (2015), reż. J. Lusiński, Polska: Aurum Film.
Chce się żyć (2013), reż. M. Pieprzyca, Polska: Kino Świat.
Ciche miejsce (2018), reż. J. Krasinski, USA: Platinum Dunes.
Cube (1997), reż. V. Natali, Kanada: Trimark Pictures.
Daredevil (2003), reż. M. S. Johson, USA: Marvel Enterprises.
Dzieci gorszego Boga (1986), reż. R. Haines, USA: Paramount Pictures.
Dziewczyna z szafy (2012), reż. B. Kox, Polska: Kino Świat.
Forrest Gump (1994), reż. R. Zemeckis, USA: Paramount Pictures.
Hasta la vista (2011), reż. P. de Clercq, Belgia: Fobic Films.
Imagine (2012), reż. A. Jakimowski, Francja, Polska, Portugalia, Wielka Brytania: Kino Świat.
Kod Merkury (1998), reż. H. Becker, USA: Universal Pictures.
Księgowy (2016), reż. G. O’Connor, USA: Warner Bros. Entertainment.
Miłość w ciemności (2016), reż. M. Mailer, USA: Michael Mailer Films.
Moja lewa stopa (1989), reż. J. Sheridan, USA: Ferndale Films.
Nie oddychaj (2016), reż. F. Alvarez, USA: SONY.
Nietykalni (2011), reż. O. Nakache, E. Toledano, Francja: Gutek Film.
Rain Man (1988), reż. B. Levinson, USA: United Artists.
Ślepa furia (1989), reż. Ph. Noyce, USA: Tristar Pictures.
Wonderstruck (2017), reż. T. Haynes, USA: Amazon Studios.
Z czystym sercem (2016), reż. A. Till, Węgry: Laokoon Filmgroup.
Zapach kobiety (1992), reż. M. Brest, USA: Universal Picrures.
