Album "Królestwo Polskie" w serii Malownicza Rosja. Zjawisko eklektyzmu w rosyjskiej sztuce książki w XIX wieku
Słowa kluczowe:
edytorstwo, grafika, krajoznawstwo, albumy malownicze, sztuka Warszawy, sztuka książki, Królestwo PolskieAbstrakt
W artykule przeprowadzono analizę formalną albumu Królestwo Polskie, wydanego w serii Malownicza Rosja przez Towarzystwo Maurycego Wolffa. Kompleksowej analizie poddano motywy zdobnicze, kształt czcionek, stylistykę grafiki, dekoracji dzieła i fotografii. Wskazano źródła rycin i zdjęć. Uzasadniono, że na kształt strony edytorskiej dzieła miały wpływ zmiany w sztuce i w przemyśle XIX wieku, które sprawiły, że stało się ono pod względem formalnym dziełem różnorodnym, łączącym elementy minionych epok z oznakami postępu technologicznego.
Downloads
Bibliografia
Adarûkov, V.Â. (1924). Bibliografiâ russkih tipografskih šriftov. Moskva: Gosudarstvennoe izdatel’stvo [Адарюков, В.Я. (1924). Библиография русских типографских шрифтов. Москва: Государственное издательство].
Antikvarnyj magazin „Artefakt”. (Online) https://artefakt.in.ua/article/item/blog162.html (dostęp: 6.04.2021) [Антикварный магазин «Artefakt». (Online) https://artefakt.in.ua/article/item/ blog162.html (dostęp: 6.04.2021)].
Arct, S. (1962). Okruchy wspomnień. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Arct, S., Pawłowska, E. (1961). Wydawcy warszawscy w latach 1878–1914. Szkic do dziejów wydawnictw książek w Polsce. W: Tazbir, S. (Red.). Z dziejów książki i bibliotek w Warszawie. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Banach, A. (1959). Polska książka ilustrowana 1800–1900. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Barenbaum, I. (1988). Książka w Petersburgu. Wrocław: Ossolineum.
Barenbaum, I. (2003). Knižnyj Peterburg: tri veka istorii: očerki izd. dela i kn. torgovli. Sankt-Peterburg: Kul’t Inform Press (Akad. tip. Nauka RAN) [Баренбаум, И. (2003). Книжный Петербург: три века истории: oчерки изд. дела и кн. торговли. Санкт-Петербург: КультИнформПресс (Акад. тип. Наука РАН).
Belov, S. (2011). Žrecy knižnogo dela: izbrannye raboty po istorii knižnoj kul’tury v Rossii vo vtoroj polovine XIX – načale XX v. Sankt-Peterburg: Rossijskaâ nacional’naâ biblioteka [Белов, С. (2011).
Жрецы книжного дела: избранные работы по истории книжной культуры в России во второй половине XIX – начале XX в. Санкт-Петербург: Российская национальная библиотека].
Belov S., Mihail’cova N. (2008). Tovariŝestvo M.O. Vol’f. V: Frolova, I.I. (Red.). Kniga v Rossii: 1895– 1917. Sankt-Peterburg: Rossijskaâ nacional’naâ biblioteka: 56–62 [Белов С., Михаильцова Н. (2008). Товарищество М.О. Вольф. В: Фроловa, И.И.(Ред.). Книга в России: 1895–1917. Санкт-Петербург: Российская национальная библиотека: 56–62].
Belov, S., Tolstâkov, A. (1976). Russkie izdateli konca XIX – načala XX v. Leningrad: Nauka. Leningradskoe otdelenie [Белов, С.В., Толстяков, А.П. (1976). Русские издатели конца XIX – начала XX в. Ленинград: Наука. Ленинградское отдeлeние].
Bobrowski, T. (1979). Pamiętnik mojego życia. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
De La Salle, A. (1840). La Sicilia pittoresca antica e moderna adorna di 224 incisioni in rame di De La Salle tradotta da A. Francesco Falconetti. Venezia: Tip. di Giuseppe Antonelli.
Dinerštejn, E.A. (1999). Peterburgskij izdatel’ M.O. Vol’f. (K 150-letiû s načala izdatel’skoj deâtel’nosti). Kniga. Issledovaniâ i materialy, 76: 126–164 [Динерштейн, Е.А. (1999). Петербургский издатель М.О. Вольф. (К 150-летию с начала издательской деятельности). Книга. Исследования и материалы, 76: 126–164].
Dinerštejn, E.A. (2004). Rossijskoe knigoizdanie (konec XVIII – XX v.). Moskva: Nauka [Динерштейн, Е.А. (2004). Российское книгоиздание (конец XVIII – XX в.). Москва: Наука].
Dmitrieva, V.A. (1981). Peterburgskij izdatel’ M.O. Vol’f i ego francuzskie svâzi. V: Zazerskij, E.Â. (Red.). Knižnoe delo Peterburga – Petrograda – Leningrada. Leningrad: Gosudarstvennyj instytut kul’tury: 48–51 [Дмитриева, В.А. (1981). Петербургский издатель М.О. Вольф и его французские связи. В: Зазерский, Е.Я. (Ред.). Книжное дело Петербурга – Петрограда – Ленинграда. Ленинград: Государственный институт культуры: 48–51].
Dunin, J. (2007). Petersburski księgarz i wydawca Maurycy Bolesław Wolff i Zygmunt Librowicz. W: Krawczyk, A. (Red.). Książka ponad podziałami. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej: 261–276.
Ènciklopedičeskij slovar’ Brokgauza i Efrona. (1892). Sankt-Peterburg: Semenovskaâ Tipolitografiâ (I.A. Efrona): 169 [Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона. (1892). СанктПетербург: Семеновская Типолитография (И.А. Ефрона): 169].
Gajkowska, C. (1981). Nieudane imprezy czasopiśmiennicze księgarza Bolesława Maurycego Wolffa. Kwartalnik Historii Prasy Polskiej, 20(1): 67–73.
Grajewski, L. (1972). Bibliografia ilustracji w czasopismach polskich XIX i początku XX w. (do 1918 r.). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Gronek, A. (2016). Finalik w najstarszych drukach cyrylickich. Manifestacja nowożytnej estetyki. W: Latopisy Akademii Supraskiej 7: Dawna cyrylicka księga drukowana: twórcy i czytelnicy. Kuczyńska, M. (Red.). Białystok: Fundacja „Oikonomos”: 137–148.
Giuria, P. (1850). La Spagna opera storica, artistica, pittoresca e monumentale compilata dal cavaliere Pietro Giuria sulle migliori opere, e specialmente su quella recentissima di Manuel De Cuendias e V. De Fereal. Torino: Stabilimento tip. di Aless. Fontana.
Heeringen, G., von (1847). Das malerische und romantische Deutschland. Leipzig: Berenberg Verlag.
Kobielski, D. (1982). Warszawa na fotografiach z XIX wieku. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza.
Kłossowski, A. (1984), Od subiekta do milionera. W: Na obczyźnie. Ludzie polskiej książki, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich: 64–107.
Kratkie svedeniâ po tipografskomu delu. (1899). Sostavil Petr Kolomnin. Sankt-Peterburg: Tipografiâ A.S. Suvorina [Краткие сведения по типографскому делу. (1899). Составил Петр Коломнин. Санкт-Петербург: Tипография А.С. Суворина].
Krutova, N.V. (2017), Živoj rekomendatel’nyj katalog: knigoizdatel’skaâ deâtel’nost’ Mavrikiâ Vol’fa. (1825–1883). Bibliotečnoe delo, 288. [Крутова, Н.В. (2017). Живой рекомендательный каталог: книгоиздательская деятельность Маврикия Вольфа (1825–1883). Библиотечное дело, 288].
Lech, M.J., Dąbrowski, M. (Red.). (1979). Drukarze i drukarnie w Królestwie Polskim 1869–1905. Materiały ze źródeł archiwalnych. Warszawa: Biblioteka Narodowa.
Lech, M.J. (1980). Księgarze i księgarnie w Królestwie Polskim 1869–1905. Materiały ze źródeł archiwalnych. Warszawa: Biblioteka Narodowa.
Lejko, K. (1985). Warszawa w obiektywie Konrada Brandla. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Lewald, A. (1842). Malerisches Reisehandbuch durch Deutschland und angränzenden Gegenden… Stuttgart: Scheible’s Buchhandlung.
Librovič, S. (1916). Na knižnom postu. Vospominaniâ. Zapiski. Dokumenty: (pamâti izdatelâ Mavrikiâ Osipoviča Vol’fa). Moskva: Izdatel’stvo Tovariŝestva M.O. Vol’f [Либрович, С. (1916). На книжном посту. Воспоминания. Записки. Документы: (памяти издателя Маврикия Осиповича Вольфа). Москва: Издательство Товарищества М.О. Вольф].
Librowicz, Z. (1883). Stara Polska w opisie malowniczym. Historja niewydanego dzieła. Petersburg: Wydawnictwo Henryka Glińskiego.
Martin, A. (1838). La Svizzera Pittoresca e suoi dintorni. Mendrisio: Tipografia della Minerva Ticinese.
Mez’er, A.V. (1924). Slovarnyj ukazatel’ po knigovedeniû. Leningrad: Kolos: 369–370, 858–859 [Мезьер, А.В. (1924). Словарный указатель по книговедению. Ленинград: Колос: 369–370, 858– 859].
Mlekicka, M. (1987). Wydawcy książek w Warszawie w okresie zaborów. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Mossakowska, W. (1994). Początki fotografii w Warszawie (1839–1863). T. 1–2. Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Nowak-Mitura, E. (2015). Początki fotografii w prasie polskiej: „Tygodnik Ilustrowany” 1859–1900. Warszawa: Liber Pro Arte.
Obrazcy šriftov slovolitni Revil’ona. (1842). Sankt-Peterburg: Slovolitnâ Revil’on i Ko [Образцы шрифтов словолитни Ревильона. (1842). Санкт-Петербург: Словолитня Ревильон и Ко].
Opałek, M. (1949). Drzeworyt w czasopismach polskich XIX stulecia. Wrocław: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich.
Petrenko, M.M., Saksonovaâ I.H. (1991).Oformlenie knigi i knižnaâ illûstraciâ vtoroj poloviny 19 veka. V: Frolova, I.I. (Red.). Kniga v Rossii 1861–1881. T. 3, Moskva: Rossijskaâ nacional’naâ biblioteka: 87–12 [Петренко, М.М., Саксоновая И.Х. (1991). Оформление книги и книжная иллюстрация второй половины 19 века. В: Фроловa, И.И. (Ред.). Книга в России 1861–1881. Т. 3. Москва: Российская национальная библиотека: 87–12].
Pijanowska, K. (2009). Drzeworyt reprodukcyjny – od ilustracji prasowej do obiektu muzealnego. W: Studia o Książce i Informacji, 28: 64–65.
Rudniewska, A. (1993). Słownik drzeworytników ksylografów. [Na prawach rękopisu]. Warszawa: nakładem autorki [b.r.w.].
Sowiński, J. (1996). Polskie drukarstwo: historia drukowania typograficznego i sztuki typograficznej w Polsce w latach 1473–1939. Wrocław: Tart.
Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających zmarłych przed 1966, malarze, rzeźbiarze, graficy. (1993). Mikocka-Rachubowa, K. (Red.). T. 5. Warszawa: Instytut Sztuki PAN.
Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających zmarłych przed 1966, malarze, rzeźbiarze, graficy. (1971). Maurin-Białostocka, J. (Red.). T. 1. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Tadeusiewicz, H. (1982). Drukarstwo polskie drugiej połowy XIX wieku w świetle fachowych czasopism drukarzy z lat 1872–1900. Problematyka zawodowa i społeczna. Łódź: Uniwersytet Łódzki.
Živopisnaâ Rossiâ. Otečestvo naše v ego zemel’nom, istoričeskom, plemennom, èkonomičeskom i bytovom značenii. T. 4: Carstvo Pol’skoe. Č. 1–2. Semenov, P.P. (Red.). S-Peterburg: Izdatel’stvo Tovariŝestva M.O. Vol’f, 1896 [Живописная Россия. Отечество наше в его земельном, историческом, племенном,экономическом и бытовом значении. Т. 4: Царство Польское. Ч. 1–2. Семенов, П.П. (Ред.). С.Петербург: Издательство товарищества М.О. Вольф, 1896].
Živopisnaâ Rossiâ. Otečestvo naše v ego zemel’nom, istoričeskom, plemennom, èkonomičeskom i bytovom značenii. T. 1: Severnaâ Rossiâ. Sever i Severo-vostok Evropejskoj Rossii. Ozernaâ ili Drevne-Novgorodskaâ oblast’: Č. 1. Semenov, P.P. (Red.). S-Peterburg: Izdatel’stvo Tovariŝestva M.O.
Vol’f, 1896 [Живописная Россия. Отечество наше в его земельном, историческом, племенном, экономическом и бытовом значении. Т. 1: Северная Россия. Север и Северо-восток Европейской России. Озерная или Древне-Новгородская область. Ч. 1. Семенов, П.П. (Ред.). С-Петербург: Издательствтоварищества М. О. Вольф, 1881].