Dialektyka troskliwości i pedagogiczne praktyki wspierania rozwoju a filozoficzne koncepcje „myśli słabej” (uwagi na marginesie hermeneutyki H.-G. Gadamera i G. Vattimo)

Autor

  • Jolanta Rzeźnicka-Krupa Uniwersytet Gdański

Słowa kluczowe:

dialektyka troskliwości, wsparcie pedagogiczne, myśl słaba

Abstrakt

Hermeneutyczne doświadczenie innego bytu ma zawsze wymiar etyczny i może przybierać rozmaite kształty określające różne rodzaje relacji, które stanowią – jak określa je Gadamer – pewne sposoby doświadczania Ty. Jednym z nich jest relacja wyrastająca z „dialektyki troskliwości”, stanowiącej formę dążenia do panowania nad drugą osobą, gdy wydaje nam się, iż wiemy lepiej kim ona jest i czego potrzebuje. Jednym z podstawowych celów procesu kształcenia jest wspieranie rozwoju uczniów. Jednakże zarówno pojęcie wsparcia, jak i pojęcie rozwoju, mają dyskursywny i wieloznaczny charakter, a ich znaczenia są konstruowane w toku różnorodnych praktyk edukacyjnych. Myślenie pedagogiczne zazwyczaj domaga się budowania powiązań pomiędzy sferą badawczych, teoretycznych interpretacji zjawisk a obszarem pragmatycznych działań, czyli tzw. praktyką pedagogiczną. Dla pedagogicznej praxis szczególnie atrakcyjna wydaje się być wiedza jednoznaczna, racjonalna, pewna i uporządkowana, umożliwiająca wyciąganie wniosków i prowadząca do rozwiązania problemów oraz uzyskania określonych rezultatów. Wymienione cechy charakteryzują to, co można określić jako „myśl silną”, stanowiącą fundament dla praktyki pedagogicznej. Kategoria „słabości”, konstytuująca typ refleksji kształtujący „myśl słabą”, inspirowana koncepcjami M. Heideggera, odnosi się do pojęcia „osłabienia”, rozumianego jako przygodność bytu, myśli i kultury. Myśl słaba, niepewna, niejasna, wieloznaczna, o płynnych granicach zamazujących wyraźne kształty pojęć, dynamiczna, znajdująca się w ciągłym ruchu i przekraczająca zastane struktury wiedzy, nie może udzielić nam wiążących odpowiedzi. Nie daje wskazań co i w jaki sposób robić, nie rozwiązuje praktycznych problemów, nie dysponuje mocą budowania konkretnych porad zapewniających skuteczne działanie. Taki rodzaj poznawczej refleksji wydaje się być nie tylko kłopotliwy, ale wręcz zbędny dla pedagogicznej praktyki. Jednakże przekroczenie pola pragmatycznych działań może prowokować jakościową zmianę myślenia, przemieszczającą poznanie w stronę logiki wielości i prowadzącą do bardziej świadomego działania w codziennej pracy pedagogicznej.

Downloads

Download data is not yet available.

Bibliografia

Chrzanowska I. (2015), Pedagogika specjalna. Od tradycji do współczesności, Oficyna Wydawnicza „Impuls„, Kraków.

Gadamer H.-G. (1993), Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej, Wydawnictwo „inter esse“, Kraków.

Gadamer H.-G. (2008), Teoria, etyka, edukacja. Eseje wybrane, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego WAW, Warszawa.

Giroux H. (2011), On critical pedagogy, Continuum International Publishing Group, New York.

Klus-Stańska D. (2008), Konteksty teoretyczne nadawania znaczeń przez dzieci. Wokół pytań o rozumienie pedagogicznego wsparcia [w:] Wspieranie rozwoju dzieci w procesie wczesnej edukacji, W. Puślecki (red.), Wydawnictwo Naukowe DSW, Wrocław.

McLaren P. (2014), Life in schools: An introduction to critical pedagogy in the foundations of education, Paradigm Publishers.

Milofski C. (1997), Sociology of special education [w:] International encyclopedia of the sociology of education, L. H. Saha (red.), Pergamon, Oxford.

Vattimo G. (2003), Dialektyka, różnica, myśl słaba, „Teksty Drugie“, nr 5, s. 124–137.

Zawadzki A. (2009), Literatura a myśl słaba, Universitas, Kraków.

Pobrania

Opublikowane

2017-09-25

Jak cytować

Rzeźnicka-Krupa, J. (2017). Dialektyka troskliwości i pedagogiczne praktyki wspierania rozwoju a filozoficzne koncepcje „myśli słabej” (uwagi na marginesie hermeneutyki H.-G. Gadamera i G. Vattimo). Niepełnosprawność, (27), 38–46. Pobrano z https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/niepelnosprawnosc/article/view/9226