Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweGenetyka populacyjna a problem etnogenezy Słowian
Słowa kluczowe:
Slavs, homeland, ethnogenesis, population genetics, linguistics, DNAAbstrakt
Despite long-going discussions among scholars of various disciplines, there is no con-sensus as to the location of the Slavic homeland. The article describes the recent dis-coveries in population genetics, which may shed some light on the problem of the Slavic origins. In the first part, the author gives a synthetic description of various theo-ries concerning the origins of the Slavs, with focus on linguist’s views. The second part is devoted to the results of the latest research in population genetics: analyses of contemporary mtDNA, Y-DNA and autosomal DNA of the Slavic nations, as well as ancient mtDNA from the territory of contemporary Poland.
Downloads
Bibliografia
Błażejewski A. Starożytni Słowianie. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2007.
Borowiec K. Kanon wiedzy na temat tzw. etnogenezy Słowian. Czas przełomu. „Kwartalnik Języko-znawczy” 2012, nr 1.
Dębowiak P. O dorobku naukowym Profesora Witolda Mańczaka z okazji jubileuszu 90. urodzin, „Ję-zyk Polski” 2014, nr 3, s. 194–199.
Gołąb Z. O pochodzeniu Słowian w świetle faktów językowych. Kraków: Universitas, 1991. Gołąb Z. The Origins of the Slavs. A Linguist’s view. Columbus: Slavica Publishers, 1992.
Grzybowski T., Malyarchuk B.A., Derenko M.V., Czarny J., Woźniak M., Miścicka-Śliwka D. Mitochondrial DNA variability in Poles and Russians, “Annals of Human Genetics” 2002, No. 66, s. 261–283.
Heggarty P. Ancient DNA and the Indo-European Question. Lipsk: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology 2015. [Online:] <http://dlc.hypotheses.org/807> (dostęp: 18.06.2016).
Holzer G. Review of Saskia Pronk Tiethoff. Germanic Loanwords in Proto-Slavic. “Slavia Cestralis” 2014, No. 1.
Juras A. Etnogeneza Słowian w świetle badań kopalnego DNA. Praca doktorska przygotowana pod kierunkiem prof. dra hab. Janusza Piontka w Zakładzie Biologii Ewolucyjnej Człowieka Instytutu Antropologii na Uniwersytecie im. A. Mickiewicza w Poznaniu. Poznań 2012.
Juras A., Dabert M., Kushniarevich A., Malmström H., Raghavan M. et al. Ancient DNA Reveals Matrilineal Continuity in Present-Day Poland over the Last Two Millennia. “PLoS ONE” 2014, No. 9 (10).
Kiparsky V. Die gemeinslavischen Lehnwörter aus dem Germanischen. Helsinki: Druckerei der Finni-schen Literaturgeselschaft, 1934.
Kushniarevich A., Utevska O., Chuhryaeva M., Agdzhoyan A., Dibirova K., Uktveryte I. et al. Genetic Heritage of the Balto-Slavic Speaking Populations: A Synthesis of Autosomal, Mitochondrial and Y-Chromosomal Data. “PLoS ONE” 2015, No. 10 (9).
Mańczak W. Praojczyzna Słowian. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001. [Online:] <http://www.slavinja.republika.pl/tekst27.htm> (dostęp: 20.09.2016).
Mańczak W. Wieża Babel. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1999, s. 89–128. Mielnik-Sikorska M., Daca P., Malyarchuk B., Derenko M., Skonieczna K. et al. The History of Slavs Inferred from Complete Mitochondrial Genome Sequences. “PLoS ONE” 2013, No. 8 (1).
Moczulski L. Tajemnice wczesnych Słowian. Warszawa: Bellona, 2015.
Moszyński L. Wstęp do filologii słowiańskiej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. Piontek J., Iwanek B., Segda S. Antropologia o pochodzeniu Słowian. Monografie Instytutu Antropologii UAM, 12. Poznań: Instytut Antropologii UAM, 2008.
Popowska-Taborska H. Co językoznawca powiedzieć może o wczesnych dziejach Słowian. [W:] Mań-czak W. (red.) Praojczyzna Słowian. Zbiór wypowiedzi. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 32.
Pronk-Tiethoff S. The Germanic Loanwords in Proto-Slavic. Amsterdam–New York: Editions Rodopi, 2013.
Rębała K., Mikulich A.I., Tsybovsky I.S., Sivakova D., Dzupinkova Z., Szczerkowska-Dobosz A., Szczerkowska Z. Y-STR variation among Slavs: evidence for the Slavic homeland in the middle Dnieper basin. “Journal of Human Genetics” 2007. The Japan Society of Human Genetics and Springer. [Online] (dostęp: 21.09.2016).
Бернштейн С.Б. Очерк сравнительной грамматики славянских языков. Москва: Наука, 1974. [Online:] <http://www.myfilology.ru/tutorials/slavic-philology/bernstein-sb-outline-of-the-comparative-grammar-of-slavic-languages> (dostęp: 20.09.2016).
Бирнбаум Х. Славянская прародина: новые гипотезы (с заметками по поводу происхождения индоевропейцев). «Вопросы языкознания” 1988, № 5. [Online:] <http://www.philology.ru/lin-guistics3/birnbaum-88.htm> (dostęp: 26.09.2016).
Журавлев А.Ф. Лексико-статистическиое моделирование системы славянского языкового родства. Mocквa: Индрик, 1994.
Зализняк А.А. Древненовгородский диалект. «Studia Philologica” 2004. Москва: Языки славянской культуры. [Online:] <http://gramoty.ru/dnd/full/005Vvedenie.pdf> (dostęp: 24.02.2011).
Иванов В.В. Генеалогическая классификация языков. [W:] Лингвистический энциклопедиче-ский словарь. Pед. В.Н. Ярцева. Москва: Бoльшaя Poccийcкaя энциклoпeдия, 1990, s. 93–98.
Маркина Н., Балановский О. Генофонд славян – единство в многообразии. Реконструкция ге-нетической и лингвистической истории балто-славянских популяций. 2.09.2015. [Online:] <http://генофонд.рф/?page_id=5139> (dostęp: 27.09.2016).
Мартынов В.В. Cлавяно-германсекое лексическое взаимодействие древнейшей поры. Минск: Издательство Академии наук БССР, 1963.
Седов B.B. Происхождение и ранняя история славян. Москва: Наука, 1979. [Online:] <http:// www.rulit.me/books/proishozhdenie-i-rannyaya-istoriya-slavyan-read-15544-1.html> (dostęp: 20.09.2016).
Borowiec K. Kanon wiedzy na temat tzw. etnogenezy Słowian. Czas przełomu. „Kwartalnik Języko-znawczy” 2012, nr 1.
Dębowiak P. O dorobku naukowym Profesora Witolda Mańczaka z okazji jubileuszu 90. urodzin, „Ję-zyk Polski” 2014, nr 3, s. 194–199.
Gołąb Z. O pochodzeniu Słowian w świetle faktów językowych. Kraków: Universitas, 1991. Gołąb Z. The Origins of the Slavs. A Linguist’s view. Columbus: Slavica Publishers, 1992.
Grzybowski T., Malyarchuk B.A., Derenko M.V., Czarny J., Woźniak M., Miścicka-Śliwka D. Mitochondrial DNA variability in Poles and Russians, “Annals of Human Genetics” 2002, No. 66, s. 261–283.
Heggarty P. Ancient DNA and the Indo-European Question. Lipsk: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology 2015. [Online:] <http://dlc.hypotheses.org/807> (dostęp: 18.06.2016).
Holzer G. Review of Saskia Pronk Tiethoff. Germanic Loanwords in Proto-Slavic. “Slavia Cestralis” 2014, No. 1.
Juras A. Etnogeneza Słowian w świetle badań kopalnego DNA. Praca doktorska przygotowana pod kierunkiem prof. dra hab. Janusza Piontka w Zakładzie Biologii Ewolucyjnej Człowieka Instytutu Antropologii na Uniwersytecie im. A. Mickiewicza w Poznaniu. Poznań 2012.
Juras A., Dabert M., Kushniarevich A., Malmström H., Raghavan M. et al. Ancient DNA Reveals Matrilineal Continuity in Present-Day Poland over the Last Two Millennia. “PLoS ONE” 2014, No. 9 (10).
Kiparsky V. Die gemeinslavischen Lehnwörter aus dem Germanischen. Helsinki: Druckerei der Finni-schen Literaturgeselschaft, 1934.
Kushniarevich A., Utevska O., Chuhryaeva M., Agdzhoyan A., Dibirova K., Uktveryte I. et al. Genetic Heritage of the Balto-Slavic Speaking Populations: A Synthesis of Autosomal, Mitochondrial and Y-Chromosomal Data. “PLoS ONE” 2015, No. 10 (9).
Mańczak W. Praojczyzna Słowian. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001. [Online:] <http://www.slavinja.republika.pl/tekst27.htm> (dostęp: 20.09.2016).
Mańczak W. Wieża Babel. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1999, s. 89–128. Mielnik-Sikorska M., Daca P., Malyarchuk B., Derenko M., Skonieczna K. et al. The History of Slavs Inferred from Complete Mitochondrial Genome Sequences. “PLoS ONE” 2013, No. 8 (1).
Moczulski L. Tajemnice wczesnych Słowian. Warszawa: Bellona, 2015.
Moszyński L. Wstęp do filologii słowiańskiej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. Piontek J., Iwanek B., Segda S. Antropologia o pochodzeniu Słowian. Monografie Instytutu Antropologii UAM, 12. Poznań: Instytut Antropologii UAM, 2008.
Popowska-Taborska H. Co językoznawca powiedzieć może o wczesnych dziejach Słowian. [W:] Mań-czak W. (red.) Praojczyzna Słowian. Zbiór wypowiedzi. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 32.
Pronk-Tiethoff S. The Germanic Loanwords in Proto-Slavic. Amsterdam–New York: Editions Rodopi, 2013.
Rębała K., Mikulich A.I., Tsybovsky I.S., Sivakova D., Dzupinkova Z., Szczerkowska-Dobosz A., Szczerkowska Z. Y-STR variation among Slavs: evidence for the Slavic homeland in the middle Dnieper basin. “Journal of Human Genetics” 2007. The Japan Society of Human Genetics and Springer. [Online] (dostęp: 21.09.2016).
Бернштейн С.Б. Очерк сравнительной грамматики славянских языков. Москва: Наука, 1974. [Online:] <http://www.myfilology.ru/tutorials/slavic-philology/bernstein-sb-outline-of-the-comparative-grammar-of-slavic-languages> (dostęp: 20.09.2016).
Бирнбаум Х. Славянская прародина: новые гипотезы (с заметками по поводу происхождения индоевропейцев). «Вопросы языкознания” 1988, № 5. [Online:] <http://www.philology.ru/lin-guistics3/birnbaum-88.htm> (dostęp: 26.09.2016).
Журавлев А.Ф. Лексико-статистическиое моделирование системы славянского языкового родства. Mocквa: Индрик, 1994.
Зализняк А.А. Древненовгородский диалект. «Studia Philologica” 2004. Москва: Языки славянской культуры. [Online:] <http://gramoty.ru/dnd/full/005Vvedenie.pdf> (dostęp: 24.02.2011).
Иванов В.В. Генеалогическая классификация языков. [W:] Лингвистический энциклопедиче-ский словарь. Pед. В.Н. Ярцева. Москва: Бoльшaя Poccийcкaя энциклoпeдия, 1990, s. 93–98.
Маркина Н., Балановский О. Генофонд славян – единство в многообразии. Реконструкция ге-нетической и лингвистической истории балто-славянских популяций. 2.09.2015. [Online:] <http://генофонд.рф/?page_id=5139> (dostęp: 27.09.2016).
Мартынов В.В. Cлавяно-германсекое лексическое взаимодействие древнейшей поры. Минск: Издательство Академии наук БССР, 1963.
Седов B.B. Происхождение и ранняя история славян. Москва: Наука, 1979. [Online:] <http:// www.rulit.me/books/proishozhdenie-i-rannyaya-istoriya-slavyan-read-15544-1.html> (dostęp: 20.09.2016).
Pobrania
Opublikowane
2016-01-25
Jak cytować
Noińska, M. (2016). Genetyka populacyjna a problem etnogenezy Słowian. Studia Rossica Gedanensia, 143–156. Pobrano z https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/SRG/article/view/4255
Numer
Dział
Studia i artykuły
_(1).png){kind=logo}
