Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweGenetyka populacyjna a problem etnogenezy Słowian
Słowa kluczowe:
Slavs, homeland, ethnogenesis, population genetics, linguistics, DNAAbstrakt
Despite long-going discussions among scholars of various disciplines, there is no con-sensus as to the location of the Slavic homeland. The article describes the recent dis-coveries in population genetics, which may shed some light on the problem of the Slavic origins. In the first part, the author gives a synthetic description of various theo-ries concerning the origins of the Slavs, with focus on linguist’s views. The second part is devoted to the results of the latest research in population genetics: analyses of contemporary mtDNA, Y-DNA and autosomal DNA of the Slavic nations, as well as ancient mtDNA from the territory of contemporary Poland.
Downloads
Download data is not yet available.
Bibliografia
Błażejewski A. Starożytni Słowianie. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2007.
Borowiec K. Kanon wiedzy na temat tzw. etnogenezy Słowian. Czas przełomu. „Kwartalnik Języko-znawczy” 2012, nr 1.
Dębowiak P. O dorobku naukowym Profesora Witolda Mańczaka z okazji jubileuszu 90. urodzin, „Ję-zyk Polski” 2014, nr 3, s. 194–199.
Gołąb Z. O pochodzeniu Słowian w świetle faktów językowych. Kraków: Universitas, 1991. Gołąb Z. The Origins of the Slavs. A Linguist’s view. Columbus: Slavica Publishers, 1992.
Grzybowski T., Malyarchuk B.A., Derenko M.V., Czarny J., Woźniak M., Miścicka-Śliwka D. Mitochondrial DNA variability in Poles and Russians, “Annals of Human Genetics” 2002, No. 66, s. 261–283.
Heggarty P. Ancient DNA and the Indo-European Question. Lipsk: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology 2015. [Online:] <http://dlc.hypotheses.org/807> (dostęp: 18.06.2016).
Holzer G. Review of Saskia Pronk Tiethoff. Germanic Loanwords in Proto-Slavic. “Slavia Cestralis” 2014, No. 1.
Juras A. Etnogeneza Słowian w świetle badań kopalnego DNA. Praca doktorska przygotowana pod kierunkiem prof. dra hab. Janusza Piontka w Zakładzie Biologii Ewolucyjnej Człowieka Instytutu Antropologii na Uniwersytecie im. A. Mickiewicza w Poznaniu. Poznań 2012.
Juras A., Dabert M., Kushniarevich A., Malmström H., Raghavan M. et al. Ancient DNA Reveals Matrilineal Continuity in Present-Day Poland over the Last Two Millennia. “PLoS ONE” 2014, No. 9 (10).
Kiparsky V. Die gemeinslavischen Lehnwörter aus dem Germanischen. Helsinki: Druckerei der Finni-schen Literaturgeselschaft, 1934.
Kushniarevich A., Utevska O., Chuhryaeva M., Agdzhoyan A., Dibirova K., Uktveryte I. et al. Genetic Heritage of the Balto-Slavic Speaking Populations: A Synthesis of Autosomal, Mitochondrial and Y-Chromosomal Data. “PLoS ONE” 2015, No. 10 (9).
Mańczak W. Praojczyzna Słowian. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001. [Online:] <http://www.slavinja.republika.pl/tekst27.htm> (dostęp: 20.09.2016).
Mańczak W. Wieża Babel. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1999, s. 89–128. Mielnik-Sikorska M., Daca P., Malyarchuk B., Derenko M., Skonieczna K. et al. The History of Slavs Inferred from Complete Mitochondrial Genome Sequences. “PLoS ONE” 2013, No. 8 (1).
Moczulski L. Tajemnice wczesnych Słowian. Warszawa: Bellona, 2015.
Moszyński L. Wstęp do filologii słowiańskiej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. Piontek J., Iwanek B., Segda S. Antropologia o pochodzeniu Słowian. Monografie Instytutu Antropologii UAM, 12. Poznań: Instytut Antropologii UAM, 2008.
Popowska-Taborska H. Co językoznawca powiedzieć może o wczesnych dziejach Słowian. [W:] Mań-czak W. (red.) Praojczyzna Słowian. Zbiór wypowiedzi. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 32.
Pronk-Tiethoff S. The Germanic Loanwords in Proto-Slavic. Amsterdam–New York: Editions Rodopi, 2013.
Rębała K., Mikulich A.I., Tsybovsky I.S., Sivakova D., Dzupinkova Z., Szczerkowska-Dobosz A., Szczerkowska Z. Y-STR variation among Slavs: evidence for the Slavic homeland in the middle Dnieper basin. “Journal of Human Genetics” 2007. The Japan Society of Human Genetics and Springer. [Online] (dostęp: 21.09.2016).
Бернштейн С.Б. Очерк сравнительной грамматики славянских языков. Москва: Наука, 1974. [Online:] <http://www.myfilology.ru/tutorials/slavic-philology/bernstein-sb-outline-of-the-comparative-grammar-of-slavic-languages> (dostęp: 20.09.2016).
Бирнбаум Х. Славянская прародина: новые гипотезы (с заметками по поводу происхождения индоевропейцев). «Вопросы языкознания” 1988, № 5. [Online:] <http://www.philology.ru/lin-guistics3/birnbaum-88.htm> (dostęp: 26.09.2016).
Журавлев А.Ф. Лексико-статистическиое моделирование системы славянского языкового родства. Mocквa: Индрик, 1994.
Зализняк А.А. Древненовгородский диалект. «Studia Philologica” 2004. Москва: Языки славянской культуры. [Online:] <http://gramoty.ru/dnd/full/005Vvedenie.pdf> (dostęp: 24.02.2011).
Иванов В.В. Генеалогическая классификация языков. [W:] Лингвистический энциклопедиче-ский словарь. Pед. В.Н. Ярцева. Москва: Бoльшaя Poccийcкaя энциклoпeдия, 1990, s. 93–98.
Маркина Н., Балановский О. Генофонд славян – единство в многообразии. Реконструкция ге-нетической и лингвистической истории балто-славянских популяций. 2.09.2015. [Online:] <http://генофонд.рф/?page_id=5139> (dostęp: 27.09.2016).
Мартынов В.В. Cлавяно-германсекое лексическое взаимодействие древнейшей поры. Минск: Издательство Академии наук БССР, 1963.
Седов B.B. Происхождение и ранняя история славян. Москва: Наука, 1979. [Online:] <http:// www.rulit.me/books/proishozhdenie-i-rannyaya-istoriya-slavyan-read-15544-1.html> (dostęp: 20.09.2016).
Borowiec K. Kanon wiedzy na temat tzw. etnogenezy Słowian. Czas przełomu. „Kwartalnik Języko-znawczy” 2012, nr 1.
Dębowiak P. O dorobku naukowym Profesora Witolda Mańczaka z okazji jubileuszu 90. urodzin, „Ję-zyk Polski” 2014, nr 3, s. 194–199.
Gołąb Z. O pochodzeniu Słowian w świetle faktów językowych. Kraków: Universitas, 1991. Gołąb Z. The Origins of the Slavs. A Linguist’s view. Columbus: Slavica Publishers, 1992.
Grzybowski T., Malyarchuk B.A., Derenko M.V., Czarny J., Woźniak M., Miścicka-Śliwka D. Mitochondrial DNA variability in Poles and Russians, “Annals of Human Genetics” 2002, No. 66, s. 261–283.
Heggarty P. Ancient DNA and the Indo-European Question. Lipsk: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology 2015. [Online:] <http://dlc.hypotheses.org/807> (dostęp: 18.06.2016).
Holzer G. Review of Saskia Pronk Tiethoff. Germanic Loanwords in Proto-Slavic. “Slavia Cestralis” 2014, No. 1.
Juras A. Etnogeneza Słowian w świetle badań kopalnego DNA. Praca doktorska przygotowana pod kierunkiem prof. dra hab. Janusza Piontka w Zakładzie Biologii Ewolucyjnej Człowieka Instytutu Antropologii na Uniwersytecie im. A. Mickiewicza w Poznaniu. Poznań 2012.
Juras A., Dabert M., Kushniarevich A., Malmström H., Raghavan M. et al. Ancient DNA Reveals Matrilineal Continuity in Present-Day Poland over the Last Two Millennia. “PLoS ONE” 2014, No. 9 (10).
Kiparsky V. Die gemeinslavischen Lehnwörter aus dem Germanischen. Helsinki: Druckerei der Finni-schen Literaturgeselschaft, 1934.
Kushniarevich A., Utevska O., Chuhryaeva M., Agdzhoyan A., Dibirova K., Uktveryte I. et al. Genetic Heritage of the Balto-Slavic Speaking Populations: A Synthesis of Autosomal, Mitochondrial and Y-Chromosomal Data. “PLoS ONE” 2015, No. 10 (9).
Mańczak W. Praojczyzna Słowian. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001. [Online:] <http://www.slavinja.republika.pl/tekst27.htm> (dostęp: 20.09.2016).
Mańczak W. Wieża Babel. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1999, s. 89–128. Mielnik-Sikorska M., Daca P., Malyarchuk B., Derenko M., Skonieczna K. et al. The History of Slavs Inferred from Complete Mitochondrial Genome Sequences. “PLoS ONE” 2013, No. 8 (1).
Moczulski L. Tajemnice wczesnych Słowian. Warszawa: Bellona, 2015.
Moszyński L. Wstęp do filologii słowiańskiej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. Piontek J., Iwanek B., Segda S. Antropologia o pochodzeniu Słowian. Monografie Instytutu Antropologii UAM, 12. Poznań: Instytut Antropologii UAM, 2008.
Popowska-Taborska H. Co językoznawca powiedzieć może o wczesnych dziejach Słowian. [W:] Mań-czak W. (red.) Praojczyzna Słowian. Zbiór wypowiedzi. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 32.
Pronk-Tiethoff S. The Germanic Loanwords in Proto-Slavic. Amsterdam–New York: Editions Rodopi, 2013.
Rębała K., Mikulich A.I., Tsybovsky I.S., Sivakova D., Dzupinkova Z., Szczerkowska-Dobosz A., Szczerkowska Z. Y-STR variation among Slavs: evidence for the Slavic homeland in the middle Dnieper basin. “Journal of Human Genetics” 2007. The Japan Society of Human Genetics and Springer. [Online] (dostęp: 21.09.2016).
Бернштейн С.Б. Очерк сравнительной грамматики славянских языков. Москва: Наука, 1974. [Online:] <http://www.myfilology.ru/tutorials/slavic-philology/bernstein-sb-outline-of-the-comparative-grammar-of-slavic-languages> (dostęp: 20.09.2016).
Бирнбаум Х. Славянская прародина: новые гипотезы (с заметками по поводу происхождения индоевропейцев). «Вопросы языкознания” 1988, № 5. [Online:] <http://www.philology.ru/lin-guistics3/birnbaum-88.htm> (dostęp: 26.09.2016).
Журавлев А.Ф. Лексико-статистическиое моделирование системы славянского языкового родства. Mocквa: Индрик, 1994.
Зализняк А.А. Древненовгородский диалект. «Studia Philologica” 2004. Москва: Языки славянской культуры. [Online:] <http://gramoty.ru/dnd/full/005Vvedenie.pdf> (dostęp: 24.02.2011).
Иванов В.В. Генеалогическая классификация языков. [W:] Лингвистический энциклопедиче-ский словарь. Pед. В.Н. Ярцева. Москва: Бoльшaя Poccийcкaя энциклoпeдия, 1990, s. 93–98.
Маркина Н., Балановский О. Генофонд славян – единство в многообразии. Реконструкция ге-нетической и лингвистической истории балто-славянских популяций. 2.09.2015. [Online:] <http://генофонд.рф/?page_id=5139> (dostęp: 27.09.2016).
Мартынов В.В. Cлавяно-германсекое лексическое взаимодействие древнейшей поры. Минск: Издательство Академии наук БССР, 1963.
Седов B.B. Происхождение и ранняя история славян. Москва: Наука, 1979. [Online:] <http:// www.rulit.me/books/proishozhdenie-i-rannyaya-istoriya-slavyan-read-15544-1.html> (dostęp: 20.09.2016).
Pobrania
Opublikowane
2016-01-25
Jak cytować
Noińska, M. (2016). Genetyka populacyjna a problem etnogenezy Słowian. Studia Rossica Gedanensia, 143–156. Pobrano z https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/SRG/article/view/4255
Numer
Dział
Studia i artykuły
_(1).png){kind=logo}
