Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweProlegomena do dydaktycznej prezentacji konceptu językowego w wizualizacji grafowej (na przykładzie rosyjskiego konceptu белый)
Słowa kluczowe:
znaczenie leksykalne, konotacja, koncept językowy, semantyka barwy, wizualizacja grafowa obiektów językowych, graf, mapa myślowaAbstrakt
Artykuł jest próbą zilustrowania problematyki funkcjonowania konceptów kolorystycznych w graficznym modelu przestrzennym oraz ich zastosowania w dydaktyce języków obcych. Podstawę materiałową stanowią dane leksykograficzne dotyczące rosyjskiego wyrazu белый zaczerpnięte ze słowników języka rosyjskiego. W pierwszej części artykułu skupiono się na problemie znaczenia pola leksykalnego, obejmującego pole semantyczne składające się z centrum i peryferii. W drugiej części poruszono zagadnienie metod graficznej prezentacji konceptu, które sprowadzają się do wizualizacji danych językowych za pomocą tzw. grafu skierowanego z uwzględnieniem koloryzacji oraz geometryzacji przestrzennej grafu, wykorzystywanych w procesie dydaktycznym. Wizualizacja może posłużyć jako materiał wzbogacający proces nauczania języków obcych. Omówiono koncepcję realizacji uproszczonej, dydaktycznie trafnej wizualizacji polisemii leksemów. Ponadto przedstawiono opis badań uzupełniających metodologię leksykograficzną wykorzystującą specjalistyczne oprogramowanie komputerowe.
Downloads
Bibliografia
Barthélemy M., Edmond Ch., Eliassi-Rad T. Knowledge Representation Issues in Semantic Graphs for Relationship Detection., [W:] AI Technologies for Homeland Security: Papers from the 2005 AAAI Spring Symposium. Ed. by J. Yen, R. Popp. Menlo Park: AAAI Press, 2005, s. 91–98. [Online] <http://www.edmondchow.com/pubs/SS105ChowE.pdf> (22.12.2013).
Bartmiński J., Tokarski R. Definicja semantyczna: czego i dla kogo? [W:] O definicjach i definiowaniu. Red. J. Bartmiński, R. Tokarski, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 1993.
Brinkmann A. Graphical Knowledge Display — Mind Mapping and Concept Mapping as Efficient Tools in Mathematics Education. „Mathematics Education Review” 2003, Vol. 16, s. 35–48. [Online] <http://www.marccouture.com/formations/cartes_mentales/LinkedDocuments/mereview-16-Apr-2003-4.pdf> (23.12.2013).
Buzan T., Buzan B. Mapy Twoich myśli. Mindmapping, czyli notowanie interaktywne. Tekst polski oprac. D. Rossowski na podst. przekł. M. Stefaniak. Łódź: AHA, 2007.
Fedorushkov Y. Analiza semantyczna pojęcia „Красота” (na podstawie tekstów „Żywej Etyki”). [W:] Etos piękna w nauce, sztuce i kulturze. Materiały Humanistycznego Centrum Badań „Dyskurs Wielokulturowy”. Red. H. Chałacińska, S. Puppel, B. Waligórska-Olejniczak. „Scripta Neophilologica Posnaniensia” 2012, Vol. XII, s. 209–229.
Grzegorczykowa R. O rozumieniu prototypu i stereotypu we współczesnych teoriach semantycznych. [W:] Język a kultura. T. XII: Stereotyp jako przedmiot lingwistyki. Teoria, metodologia, analizy empiryczne. Red. J. Anusiewicz, J. Bartmiński. Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej, 1998, s. 109–115.
Haraldsson S.Ó. Semi-Automatic Analysis of Large Textle Datasets for Forensic Investigation. M.Sc. thesis. Reykjavik: Faculty of Industrial Engineering, Mechanical Engineering and Computer Science, University of Iceland, 2012. [Online] <http://skemman.is/en/stream/get/1946/12785/31096/1/SALTeD_soh9_2012.pdf> (23.08.2013).
Janowicz M. Wykorzystanie map myśli w dydaktyce. „Oeconomica. Folia Pomeranae Universitatis Technologiae Stetinensis” 2011, nr 287 (63), s. 65–72. [Online] <http://wydawnictwo.zut.edu.pl/files/magazines/2/30/304.pdf >(03.12.2013).
Karpiński Ł. Zarys leksykografii terminologicznej. Warszawa: Uniwersytet Warszawski. Wydział Lingwistyki Stosowanej i Filologii Wschodniosłowiańskich. Katedra Języków Specjalistycznych, 2008.
Komorowska H. Metodyka nauczania języków obcych. Warszawa: Fraszka Edukacyjna, 2002.
Kuryłowicz B. Konotacje tekstowe a pojęciowy model słowa (na przykładzie wyrazu bluszcz w poezji młodopolskiej). „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” 2009, nr 17 (37), s. 81–100.
Pietrzak-Porwisz G. Semantyka bieli w języku polskim i szwedzkim. „Studia Linguistica” 2006, nr 12, s. 135–154.
Pisarkowa K. Konotacje semantyczne nazw narodowości. „Zeszyty Prasoznawcze XVII” 1976, nr 1, s. 5–26.
Rosch E. Zasady kategoryzacji. [W:] Psychologia poznawcza w trzech ostatnich dekadach XX wieku. Red. Z. Chlewiński. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2007, s. 409–430.
Tokarski R. Semantyka barw we współczesnej polszczyźnie. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2004.
Tokarski R. Struktura pola znaczeniowego (studium językoznawcze). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1984.
Tokarski R. Światy za słowami. Wykłady z semantyki leksykalnej. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2013.
Tokarski R. Konotacja a problemy kategoryzacji. „Język a Kultura”. T. 20: Tom jubileuszowy. Red. A. Dąbrowska, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2008, s. 143–161.
Waszakowa K. Podstawowe nazwy barw i ich prototypowe odniesienia. Metodologia opisu porównawczego. [W:] Studia z semantyki porównawczej, nazwy braw, nazwy wymiarów, predykaty mentalne, Red. R. Grzegorczykowa, K. Waszakowa. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2000, s. 7–10.
Wierzbicka A. The meaning of color terms. Semantics, culture, and cognition, „Cognitive Linguistics” 1990, Vol. 1 (1), s. 99–150.
Абрамов Н. Cловарь синонимов и сходных по смыслу выражений. Москва: Русские словари, 1999.
Александрова З.Е. Словарь синонимов русского языка. Практический справочник. Москва: Русский язык, 2011.
Апресян Ю.Д. Лексическая семантика: синонимические средства языка. Москва: Наука, 1974.
Большой толковый словарь русского языка. Ред С.А. Кузнецов. Санкт-Петербург: Норинт, 1998.
Бронник Л.В. Природа концепта: «ментализм — дуализм — физикализм» или новый взгляд на проблему? «Вопросы когнитивной лингвистики” 2009, № 1, s. 13–20.
Василевич А.П. Исследование лексики в психолингвистическом эксперименте. Москва: Наука, 1987.
Вендина Т.И. Цвет в этнокультурной системе русского, старославянского и древнерусского языков, „Славянский альманах 1998”. Москва: Индрик, 1999.
Гусейнов Г. Д.С.П. Советские идеологемы в русском дискурсе 1990-х. Москва: Три квадрата, 2003.
Даль В.И. Толковый словарь живого великорусского языка. В 4 т. Москва: Русский язык, 1978.
Дзюба Е.В. Концепт «ум» в русской лингвокультуре. Монография. Екатеринбург: Уральский государственный педагогический университет, 2011.
Злыднева Н.Н. Белый цвет в русской культуре XX века. [W:] Признаковое пространство культуры. Ред. С.М. Толстая. Москва: Индрик, 2002.
Жаркынбекова Ш.К. Ассоциативные признаки цветообозначений и языковое сознание. [W:] «Вестник Московского университета. Серия 9. Филология” 2003, № 1, s. 109–116.
Караулов Ю.Н. и др. Русский ассоциативный словарь. От стимула к реакции. Т. 1. Москва: АСТ, Астрель, 2002.
Кобозева И.М. Лингвистическая семантика. Москва: Издательство ЛКИ, 2000.
Кожемякова Е.А. Семантическая структура цветообозначений в индоевропейском, общеславянском и древнерусском языках. [W:] Чтения, посвященные дням славянской письменности и культуры. Ред. Г.Е. Корнилова, Чебоксары: Издательство Чувашского университета, 2000.
Колшанский Г.В. Объективная картина мира в познании и языке. Москва: Наука, 1990.
Комплексный словарь русского языка. Ред. А.Н. Тихонов. Москва: Русский язык, 2001.
Кузнецова И.С. История переносных употреблений цветообозначений в памятниках русской письменности XVII–XVIII веков. Автореферат на соискание ученой степени кандидата филологических наук, Москва: Московский государственный педагогический институт им. В. И. Ленина, 1989.
Кульпина В.Г. Лингвистика цвета. Термины цвета в польском и русском языках. Москва: Издательство „Московский лицей”, 2001.
Никитина Т.Г. Словарь молодёжного сленга 1980–2000 гг. Санкт-Петербург: Фолио-Пресс, 2003.
Никитина Т.Г. Толковый словарь. Молодежный сленг. Более 12000 слов. Свыше 3000 фразеологизмов. Москва: Астрель, АСТ, 2007.
Ожегов С.И., Шведова Н.Ю. Толковый словарь русского языка. 41089 словарных статей. Москва: Издательство „Азъ”, 1992.
Пименов Е.А. Исследование концепта Trauer «печаль» посредством синонимического ряда. [W:] Ethnohermeneutik und Antropologie. Hrsg. Е.А. Пименов, М. В. Пименова. Landau: Verlag Empirische Padagogik, 2004.
Попова З.Д., Стернин И.А. Очерки по когнитивной лингвистике. Воронеж: Издательство „Истоки”, 2001.
Приходько Г.В. Концепт ‚огонь’ в картине мира русского народа. [W:] Материалы шестой научной конференции. Новосибирск: Наука — Университет, 2005, s. 86–89. [Online] <http://www.philology.ru/linguistics2/prikhodko-05.htm> (23.08. 2012).
Панкрац Ю.Г. Пропозициональная форма представления знаний. [W:] Язык и структуры представления знаний. Cборник научно-аналитических обзоров. Ред. Л.Г.Лузинa, Г.Д. Стрельцовa. Москва: Институт научной информации по общественным наукам, 1992.
Раденкович Л. Символика цвета в славянских заговорах. [W:] Славянский и балканский фольклор: Реконструкция древней славянской духовной культуры: источники и методы. Ред. Н.И. Толстой. Москва: Наука, 1989.
Словарь русского языка: В 4-х т. Ред. А.П. Евгеньева. 2-е изд., испр. и доп. Москва: Русский язык, 1981–1984.
Словарь современного русского литературного языка, Т. 1: А–Бишь. Ред. К.С. Горбачевич. Москва — Санкт-Петербург: Наука, 2004.
Смирницкий А.И. Объективность существования языка. Москва: Издательство Московского университета, 1954.
Степанов Ю.С. 2004. Константы. Словарь русской культуры. Москва: Академический проект. Тришин В.Н. Словарь синонимов ASIS для Lingvo 8/9. Версия 3.19. Москва 2010. [Online] <http://synonims.narod.ru/> (23.09.2013).
Фрумкина Р.М. Цвет, смысл, сходство. Аспекты лингвистического анализа. Москва: Наука 1984.
Шестеркина Н.В. Концепт «цвет» (белый). На материале русских и немецких паремий. «Вестник Балтийского федерального университета им. И. Канта” 2011. Вып. 2, s. 62–70. [Online] <http://journals.kantiana.ru/upload/iblock/c90/nbuvxlgbdrpvkcjprvro.pdf> (06.11.2013).
_(1).png){kind=logo}
