Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweZabawa dziecięca wśród E’ñepá płd. z Amazonii wenezuelskiej
Słowa kluczowe:
play, child, adult, ethnographic fieldwork, Southern E’ñepá, Venezuelan AmazonAbstrakt
The paper presents a preliminary characterization of child's play among the Southern E’ñepá of Venezuelan Amazon. I begin by describing my field research among the Southern E’ñepá, and move on to introduce the problems of children's play discussed in the anthropological studies. The main part of the paper is a description of the types of children's play among the E’ñepá and its distinctive features, as well as a reconstruction of the E’ñepá imagery of the child, the adult, and the parental relationship. The final part situates the Southern E’ñepá's children's play in the comparative context of ethnographic data on children's play from other indigenous Amazonian populations.
Downloads
Bibliografia
Brzezińska, A., Czub, T., Lutomski, G., Smykowski, B. (red.) (1995). Dziecko w zabawie i świecie języka. Poznań: Zysk i S-ka.
Buliński, T. (2002). Człowiek do zrobienia. Jak kultura tworzy człowieka: studium antropologiczne. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Buliński, T., Kairski, M. (2011). Wiedza terenowa w antropologii: w poszukiwaniu nowych wymiarów badań terenowych. W: T. Buliński, M. Kairski (red.), Teren w antropologii. Praktyka badawcza we współczesnej antropologii kulturowej (s. 291–333). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Buliński, T. (2011). Ludzie, zwierzęta i inne byty w świecie Indian Amazonii. Wstęp do perspektywizmu. W: A. Mica, P. Łuczeczko (red.), Ludzie i nie-ludzie. Perspektywa socjologiczno-antropologiczna (89–114). Gdańsk: Wydawnictwo Orbis Exterior Uniwersytetu Gdańskiego.
Buliński, T. (2015). Obraz świata Indian E’ñepá (Amazonia wenezuelska). Sensus Historiae, t. 21, nr 4, 29–52.
Buliński, T. (2018). Szkoła w amazońskiej puszczy. Formy i znaczenie edukacji w społecznościach tubylczych na przykładzie Indian E’ñepá z Wenezueli. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Caillois, R. (1973). Żywioł i ład, tłum. A. Tatarkiewicz. Warszawa: PIW.
Descola, P. (2013). Beyond Nature and Culture, przeł. J. Lloyd. Chicago: University Of Chicago Press.
Dumont, J.P. (1976). Under the rainbow, nature and supernature among the Panare Indians. Austin: University of Texas Press.
Gosso, Y., Otta, E., Morais, M.L.S., Ribeiro, F.J.L., Bussab, V.S.R. (2005). Play in hunter-gatherer society. W: A.D. Pellegrini, P.K. Smith (red.), The nature of play: Great apes and humans (s. 213–253). New York–London: Guilford Press.
Gosso, Y., Resende, B.D., Carvalho, A.M.A. (2018a). Indigenous children’s play in the Brazilian Amazonia. W: I.D. Bichara, C.M. Colino Magalhaes (red.), Children’s play and Learning in Brazil (s. 1–16). Cham: Springer.
Gosso, Y., Resende, B.D., Carvalho, A.M.A. (2018b). Play in South American Indigenous Children. W: P.K. Smith, J.L. Roopnarine (red.), The Cambridge Handbook of Play: Developmental and disciplinary perspectives (s. 322–342). Cambridge Handbooks in Psychology. Cambridge: Cambridge University Press.
Henley, P. (1982). The Panare. Tradition and change on the Amazonian frontier. New Haven: Yale University Press.
Henley, P. (1988) Los e'ñepa. W: J. Lizot (red.), Los aborígenes de Venezuela, t. 3 (s. 215–306). Caracas: Fundación La Salle, Instituto Caribe de Antropología y Sociología.
Opie, I., Opie, P. (1969). Children’s games in street and playground. Chasing. Catching. Seeking. Hunting. Racing. Duelling. Exerting. Daring. Guessing. Acting. Pretending. Londyn: Oxford University Press/The Clarendon Press.
James, A., Prout, A. (1990). Constructing and reconstructing childhood: New directions in the sociological study of childhood. Oxford: Routledge.
Lancy, D. (2007). Accounting for Variability in Mother-Child Play. American Anthropologist, No. 109, 273–284.
Lancy, D.F. (2012). Why anthropology of childhood? A short history of an emerging discipline. AnthropoChildren (French Studies in the Anthropology of Childhood), Vol. 1, No. 1, January. http://popups.ulg.ac.be/AnthropoChildren/document.php?id=918.
Lancy, D. (2015a). The anthropology of childhood: Cherubs, Chattel, Changelings. Cambridge: University Press
Lancy, D. (2015b). Mapping the landscape of children’s play. W: J.E. Johnson, S.G. Eberle, Th.S. Henricks, D. Kuschner (red.), The Handbook of the Study of Play, Vol. II (s. 435–444). Lanham–Boulder–New York–London: Rowman/Littlefield.
Lancy, D., Tindall, B. (red.) (1977). The anthropological study of play: Problems and prospects. Cornwall–New York: Leisure Press.
LeVine, R. (2007). Ethnographic studies of childhood: A historical overview. American Anthropologist, Vol. 109, No. 2, 247–260. Special Issue: In Focus: Children, Childhood, and Childhood Studies, M. Bluebond-Langner. J. Korbin (red.).
Maciejewska-Mroczek, E. (2012). Mrówcza zabawa. Współczesne zabawki a społeczne konstruowanie dziecka. Kraków: Universitas.
Montgomery, H. (2000). Becoming part of this world: Anthropology, infancy, and childhood. Journal of Anthropological Society of Oxford, Vol. 31, No. 1, 5–30.
Montgomery, H. (2009). An introduction to childhood: Anthropological perspectives on children’s lives. Oxford: Wiley-Blackwell.
Okoń, W. (1995). Zabawa a rzeczywistość. Warszawa: Wydawnictwo „Żak”.
Schwartzman, H.B. (1976). The anthropological study of children's play. Annual Review of Anthropology, 5, 289–328.
Schwartzman, H.B. (1978). Transformations: The anthropology of children’s play. New York: Plenum.
Schwartzman, H.B. (2009). Historical and cultural perspectives on children’s play. W: R. Shweder (red.), The child: An encyclopedic companion (s. 742–744). Chicago: University of Chicago Press.
Schwartzman, H.B., Barbera, L. (1977). Children’s play in Africa and South America: A review of the ethnographic literature. W: D. Lancy, B. Tindall (red.), The anthropological study of play: Problems and prospects (s. 11–21). Cornwall, New York: Leisure Press.
Spindler, G. (2019). Transmisja kulturowa. W: H. Červinková (red.), Antropologia i edukacja. Etnograficzne badania edukacyjne w tradycji amerykańskiej, tłum. P. Poniatowska (s. 33–75). Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Taylor, A. (2013). Reconfiguring the Natures of Childhood. Abingdon–New York: Routledge.
Vilaça, A.M.N. (2002). Making kin out of others in Amazonia. Journal Of The Royal Anthropological Institute, Vol. 8, No. 2, s. 347–365.
Vilaça, A.M.N. (2005). Chronically unstable bodies: reflections on Amazonian corporalities. Journal Of The Royal Anthropological Institute, Vol. 11, No. 3, s. 445–464.
Viveiros de Castro, E. (1998). Cosmological Deixis and Amerindian Perspectivism. Journal Of The Royal Anthropological Institute, Vol. 4, No. 3, s. 469–488 [przekład polski: Viveiros de Castro, E. (2017). Kosmologiczna deixis oraz perspektywizm indiański, przeł. M. Filip, K. Chlewińska. Etnografia. Praktyki, Teorie, Doświadczenia, 3, 235–258].
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Czasopismo wydawane jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
