Polskie badania antropologiczne w Amazonii

Autor

DOI:

https://doi.org/10.4467/254395379EPT.17.001.9237

Słowa kluczowe:

anthropological research, Amazon

Abstrakt

"Oddajemy do rąk czytelników wyjątkowy tom naszego czasopisma. Poświęcamy go polskim badaniom antropologicznym w Amazonii i dedykujemy jednemu z najważniejszych twórców polskiej amerykanistyki etnologicznej, wie- loletniemu dyrektorowi Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, naszemu Nauczycielowi, Mistrzowi i Przyjacielowi, Profesorowi Aleksandrowi Posern-Zielińskiemu. (...) Niniejszy tom Etnografii dedykujemy Profesorowi nie tylko z okazji niedawnej „okrągłej” rocznicy urodzin i pracy zawodowej, lecz także jako osobie, która położyła podwaliny pod polskie badania antropologiczne w Amazonii. Profesor bowiem jako etnolog-amerykanista uczył podstaw amazonistyki pierwsze poko- lenia polskich antropologów. Jako wyjątkowej klasy specjalista od kolonialnej i współczesnej kultury indiańskiej obszaru Andów (od południowej Kolumbii aż do południowego Chile!) sporą część uwagi badawczej poświęcił także, szczególnie we wczesnej fazie swej zawodowej kariery, ludom Amazonii i ich transformacjom." 

Downloads

Download data is not yet available.

Biogramy autorów

Tarzycjusz Buliński - Uniwersytet Gdański

Antropolog, adiunkt w Zakładzie Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Gdańskiego. Zainteresowania: antropologia szkoły, antropologia dziecka, teoria i metodologia antropologii, etnologia Indian Amazonii

Mariusz Kairski - Uniwersytet Gdański

antropolog, adiunkt w Zakładzie Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Gdańskiego. Zainteresowania: etnologia i historia Indian Ameryki Południowej i Środkowej, etnologia Indian Amazonii, w szczególności ich szamanizm, etnohistoria, ekologia kulturowa;

Bibliografia

Buliński, T. (2010–2011). School and Social Development among the E’ñepá Indians from the Venezuelan Amazon. Ethnologia Polona, 31–32, 221–238.
Buliński, T. (2011). Ludzie, zwierzęta i inne byty w świecie Indian Amazonii. Wstęp do perspektywizmu. W: A. Mica, P. Łuczeczko (red.), Ludzie i nie-ludzie. Perspektywa socjologiczno-antropologiczna (s. 89–114). Gdańsk: Wydawnictwo Orbis Exterior Uniwersytetu Gdańskiego.
Buliński, T. (2012). Pytanie Rau´ la. Obraz dziecka w kulturze Indian E’ñepá. Problemy Wczesnej Edukacji, 3(18), 49–59.
Buliński, T. (2015). Obraz świata Indian E’ñepá (Amazonia wenezuelska). Sensus Historiae, 21(4), 29–52.
Buliński, T. (2016). Szkoła jako sposób zdobywania dóbr (Indianie E’ñepá, Amazonia wenezuelska). Etnografia Polska, 60(1–2), 63–82.
Buliński, T., Kairski, M. (2007). Élites aparentes. Sociedades de tipo simple en el mundo contemporáneo. Maestros y líderes de las organizaciones indígenas entre los E’ñepá y Matsigenka. Estudios Latinoamericanos, 27, 101–138.
Buliński, T., Kairski, M. (red.). (2006). Sny, trofea, geny i zmarli. „Wojna” w społecznościach przedpaństwowych na przykładzie Amazonii. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Buliński, T., Kairski, M. (2013–2014). Aleksander Posern-Zieliński: americanista, persona, maestro. Estudios Latinoamericanos, 33–34, 11–19.
Buliński, T., Kairski, M., Ziółkowski, M. (red.). (2013–2014). Estudios Latinoamericanos (tom specjalny), 33–34.
Chyc, P. (2013). Trwanie poprzez transformacje. Rozważania na temat zmiany kulturowej na przykładzie Indian Moré, praca magisterska. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.
Chyc, P., Kairski M., Stoińska-Kairska I., Krokoszyński Ł. (2009). Algunas observaciones referentes a los estudios sobre la presencia de las poblaciones aisladas en la zona fronteriza peruano-ecuatoriana. Iquitos: Instituto del Bien Comun.
Deshoullière, G., Dziubinska, M.H. (2017). Des Miss à part. Les concours de beauté au prisme des différences en Amérique Latine. Journal de la Société des Américanistes, 103(1), 13–26.
Dziubinska, M.H. (2013). „On y va, on les bat et on revient”: conflit maîtrisé entre les Kakataibo et les Shipibo en Amazonie péruvienne. Bulletin de l’Institut français d’études andines, 42(1), 91–112.
Dziubinska, M.H. (2013a). Upiti kwaiti. Un idéal du football kakataibo (Amazonie péruvienne). Journal de la Société des Américanistes, 99(1), 183–194.
Dziubinska, M.H. (2017). Devenir reine kakataibo. Performance, séduction et genre en Amazonie péruvienne. Journal de la société des américanistes, 103(1), 51–83.
Dziubińska, M.H. (2014). L’équilibre asymétrique: une ethnographie de l’antagonisme entre les Kakataibo et les Shipibo d’Amazonie péruvienne, praca doktorska. Paris: Université Paris Nanterre.
Jasiewicz, Z. (2013). Profesor Aleksander Posern-Zieliński i Jego prace. W 70-lecie urodzin. W: R. Vorbrich, A. Szymoszyn (red.), Ethnos et potentia. Interdyscyplinarność w polskiej etnologii (s. 13–22). Poznań: Tipi.
Jaskulski, J. (1985). Wytwórczość Indian Panare z Amazonii wenezuelskiej, praca magisterska. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.
Kairski, M. (1985). Ekologiczne aspekty kultury Indian Panare w świetle założeń ekologii kulturowej, praca magisterska. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.
Kairski, M. (1996). Una cultura simple en el mundo compuesto. Cultura Waorani (Amazonia Ecuatoriana): Situación actual, problemas y perspectivas de su duración. Ethnologia Polona, 19, s. 119–151.
Kairski, M. (1998). La actual situación etno-cultural de los grupos etno-linguisticos nativos de America del sur. T. 1: Mapas e Índices. T. 2: Apéndices. Quito: Abya Yala. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Kairski, M. (1999). Indianie Ameryki Środkowej i Południowej. Demografia, rozmieszczenie, sytuacja etno-kulturowa. T. 1: Analiza etnologiczna. T. 2: Indeksy. Poznań–Warszawa: CESLA.
Kairski, M. (2009). In a World of “Reversed” Bodies: Persons, Non-persons, and People – How the E’nepá Indians Regard Otherness. Ethnologia Polona, 29–30, 115–134.
Kairski, M. (2011). Osoby wielorakie. O sposobach bycia w świecie Indian E’ñepá (Amazonia wenezuelska). W: H. Chałacińska-Wiertelak, K. Kropaczewski (red.), W kręgu problemów ekologii kultury (s. 27–41). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Kairski, M. (2012). O tubylczej ekonomii politycznej. Przypadek Indian E’ñepá z Amazonii wenezuelskiej. W: W. Dohnal, A. Posern-Zieliński (red.), Antropologia i polityka. Szkice z badań nad kulturowymi wymiarami władzy (s. 203–222). Warszawa: Komitet Nauk Etnologicznych PAN.
Kairski, M. (2015). Fantazmaty w Amazonii czyli o nie-oczywistych oczywistościach. Sensus Historiae, 21(4), 101–116.
Kairski, M., Stoińska, I. (1984). Informe preliminar sobre el reconocimiento de la cultura Panare de Amazonia Venezolana. Ethnologia Polona, 10, 223–232.
Kairski, M., Stoińska, I. (1995). Situación de la cultura Waorani que están fuera de la influencia del ILV y las indicaciones para la actuación en el futuro (s. 49). Quito: CEDIME.
Kairski, M., Stoińska-Kairska, I., Buliński, T. (2012). Genealogia E’ñepá południowych [maszynopis].
Kairski, M., Wołodźko, M. (1995). Antropologizacja etnologii a badania kultur pierwotnych. Dyscyplina w okresie przełomu. W: A. Posern-Zieliński (red.), Etnologia polska między ludoznawstwem a antropologią (s. 69–81). Prace Komitetu Nauk Etnologicznych PAN nr 6. Poznań: Wydawnictwo Drawa.
Kairski, M., Wołodźko, M. (1997). Misjonarz i antropolog – twarzą w twarz. Problematyka inkulturacji społeczeństw pierwotnych Amazonii. W Drodze, 1(281), 15–25.
Kairski, M., Wołodźko, M. (1999). Problem inkulturacji społeczeństw pierwotnych Amazonii w ujęciu antropologicznym. W: B. Wujek, E. Śliwka (red.), Inkulturacja chrześcijaństwa w świecie. Materiały z sesji misyjno-pastoralnej (s. 146–164). Materiały i Studia Księży Werbistów nr 56. Pieniężno: Referat Misyjny Seminarium Duchownego Księży
Werbistów.
Karwowski, A. (2008). Investigaciones Arqueológicas del sitio Uauauno, Departamento del Beni. Bolivia. TAMBO. Boletín de Arqueología, 1, 131–141.
Krokoszyński, Ł. (2007). The Remo Denomination. An Inquiry into the Ethnohistory of the Ucayali Basin. Estudios Latinoamericanos, 27, 61–103.
Krokoszyński, Ł. (2008). Ethnic Names and Affiliations in the Western Amazonia. An Inquiry into Ethnohistory of the Sierra del Divisor, Eastern Peru, praca magisterska. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.
Krokoszyński, Ł. (2015). Drunken speech: A glimpse into the backstage of sociality in Western Amazonia. Etnografia. Praktyki, Teorie, Doświadczenia, 1, 11–33.
Krokoszyński, Ł. (2016). The infliction of descent: an overview of the Capanahua descendants’ explanations of the generative process, praca doktorska. St Andrews: University of St Andrews.
Krokoszyński, Ł., Fleck, D.W. (2016). The Historical and Linguistic Identity of the Remos, Tipití. Journal of the Society for the Anthropology of Lowland South America, 14(1), 102–130.
Krokoszyński, Ł., Stoińska-Kairska, I., Martyniak, A. (2006–2007). Indígenas aislados en la Sierra del Divisor (Zona fronteriza Perú-Brasil). Iquitos-Lima–Poznań: AIDESEP–UAM.
Malkin, B. (2007). Odchodzący świat. Tropem kultur indiańskich i świata przyrody Ameryki Południowej. Warszawa: Wydawnictwo Akot-Andrzej Kotnowski.
Posern-Zieliński, A. (1972). Funkcje millenarystyczne mitu w ruchach społeczno- -religijnych Tupi-Guarani. Etnografia Polska, 16(2), 93–116.
Posern-Zieliński, A. (1974). Ruchy społeczne i religijne Indian hiszpańskiej Ameryki Południowej (XVI–XX w.). Warszawa–Poznań: Wydawnictwo Ossolineum.
Posern-Zieliński, A. (1978). Religious ferment among the Indians of British Guiana at the turn of the 19th century. Estudios Latinoamericanos, 4, 97–125.
Posern-Zieliński, A. (1980). The millenaristic myth as a sacral stimulant of migration. The case of Tupinambá and Guarani Indians. Ethnologia Polona, 6, 141–162.
Przytomska, A. (2013–2014). Kukata Yachan. La coca en la cosmovisión de los q’eros. Estudios Latinoamericanos, 33–34, 307–325.
Przytomska, A. (2015). Ciało skolonizowane. Koncepcja pishtaco u Indian Q’ero z Andów Peruwiańskich. Lud, 99, 365–372.
Rogalski, F. (2003). L’acquisition des caractéristiques des animaux par les Amérindiens des basses terres. Esquisse d’une économie symbolique des qualités animales. Paris: Mémoire de Diplôme d’études approfondies EHESS.
Rogalski, F. (2013). Wprowadzenie do polskiego przekładu pracy „Immanencja wroga” Eduardo Viveirosa de Castro. Indigena 3, 5–9.
Rogalski, F. (2015). Animizm, perspektywizm i sprawczość u ludu Arabela z Amazonii peruwiańskiej, praca doktorska. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.
Rogalski, F. (2016). Creating amazonian sociality – some observations on the patterns of joking interactions among the Arabela of peruvian Amazonia. Ethnologia Polona, 36, 257–272.
Rogalski, F., Wołodźko, M. (2003). Informe sobre la presencia de grupos indígenas en situación de aislamiento voluntario en la cuenca de los ríos: medio y alto Curaray, Arabela, Nashiño y Alto Napo. Iquitos: AIDESEP.
Sosnowska, J. (2012). Bioróżnorodność palm na terenie zarządzanym przez ludność Asháninka w Amazonii – zasoby, rozmieszczenie, użyteczność, praca doktorska. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN.
Sosnowska, J., Kujawska, M. (2014). All useful plants have not only identities, but stories: the mythical origins of the peach palm (Bactris gasipaes Kunth) according to the Peruvian Asháninka. Trames. Journal of Humanities and Social Sciences, 18(68–63), 173–195.
Sosnowska, J., Walanus, A., Balslev, H. (2015). Palm management and domestication by Asháninka in the Amazon. Human Ecology, 43(3), 451–466.
Stankiewicz, J. (1983). Zmiana kulturowa u Indian Panare z wenezuelskiej Amazonii, praca magisterska. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.
Świerk, K. (2007). Kopieniactwo i rośliny uprawne Indian Matsigenka Paquirianos (wschodnie Peru). Lud, 91, 181–205.
Świerk, K. (2007a). Perspectivismo, amor y cigarras: Sentimientos, transformaciones y ethos en el cuento de Jerinti, del folclore Matsigenka. Estudios Latinoamericanos, 27, 139–177.
Świerk, K. (2012). Niewidzialny łucznik. Ofiologia Indian Matsigenka. Zwierciadło Etnologiczne, 1, 141–154.
Świerk, K. (2012). Zwierzęta, rośliny i minerały w magii miłosnej Indian Jívaro. Etnobiologia Polska, 2, 39–58.
Świerk, K. (2006). El territorio de los Matsigenka Paquirianos. Informe sobre el uso de recursos y el territorio de un grupo regional / territorial de la etnia Matsigenka. Cuencas del Paquiría y de unos ríos adyacentes. Sur de la Amazonía Peruana. Lima: CABECERAS, UAM.
Świerk, K. (2007). Przeobrażenia sytuacji społeczno-kulturowej grup tubylczych we wczesnej fazie kontaktu w Amazonii. Przykład Matsigenka znad rzeki Paquiría (wschodnie Peru) na tle sytuacji Matsigenka znad Dolnej Urubamby, pozostających w stałym kontakcie ze społeczeństwemnarodowym, praca doktorska. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.
Viveiros de Castro, E. (2000). Żyjąc z Araweté. Przeł. K. Świerk. Tawacin, 3(51), 12–20.
Viveiros de Castro, E. (2013). Immanencja wroga. Przeł. F. Rogalski. Indigena. Przeszłość i współczesność tubylczych kultur amerykańskich, 3, 10–25.
Viveiros de Castro, E. (2014). Pojęcie gatunku w historii i antropologii. Przeł. M. Świda. Teksty Drugie, 5, 159–167.
Vorbrich, R., Szymoszyn, A. (red.). (2013). Ethnos et potentia. Interdyscyplinarność w polskiej etnologii. Poznań: Tipi.
Wierucka, A. (2013). Ceramika Quichua i jej rola nad rzeką Napo. Etnografia Polska, 1–2, 129–144.
Wierucka, A. (2015). Huaorani of the Western Snippet. New York: Palgrave.

Pobrania

Opublikowane

2017-12-31

Jak cytować

Buliński, T., & Kairski, M. (2017). Polskie badania antropologiczne w Amazonii. Etnografia. Praktyki, Teorie, Doświadczenia, (3), 7–17. https://doi.org/10.4467/254395379EPT.17.001.9237