Antropologia zmysłów i sensoryczna etnografia – geneza, założenia, podejścia badawcze
DOI:
https://doi.org/10.4467/254395379EPT.18.002.11161Słowa kluczowe:
anthropology of the senses, sensory ethnography, embodiment, Concordia Sensoria Research TeamAbstrakt
The article presents basic inspirations, beginnings and development of the anthropology of the senses and sensory ethnography. The main aim is to show the most influential scholars who have had a significant impact on the anthropological debate regarding human sensuality and perception and its connections with culture. The authors discuss general possibilities of this kind of reflection within cultural and social anthropology, as well as the fundamental differences between scholars undertaking such research.
Downloads
Bibliografia
Angutek, D. (2010). Kanadyjska antropologia zmysłów – alternatywa wobec postmodernizmu. Lud, 94, 221–242.
Angutek, D. (2013). Kulturowe wymiary krajobrazu. Antropologiczne studium percepcji przyrody na prowincji: do teorii do empirii. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
Benedict, R. (1966). Wzory kultury. Przeł. J. Prokopiuk. Warszawa: PWN.
Benedict, R. (1999). Chryzantema i miecz. Wzory kultury japońskiej. Przeł. E. Klekot. Warszawa: Polski Instytut Wydawniczy.
Brocki, M. (2008). Literatura – Dialog – Przekład. Wrocław: Wydawnictwo Katedry Etnologii i Antropologii Kulturowej UWr.
Bull, M., Back, L. (eds.) (2003). The Auditory Culture Reader. Oxford – New York: Berg.
Carpenter, E. (1972). Oh, What a Blow That Phantom Gave Me!. New York: Holt, Rinehart, andWinston .
Carpenter, E., Varley, F., Flaherty, R. (1958). Eskimo. Toronto: University of Toronto Press.
Classen, C. (1993). Worlds of Sense: Exploring the Senses in History and across Cultures. London – New York: Routledge.
Classen, C. (1997). Foundations for an anthropology of the senses. International Social Science Journal, 49 (153), 401–412.
Classen, C. (2012). The Deepest Sense: A Cultural History of Touch. Studies in Sensory History . Chicago – Springfield: University of Illinois Press.
Classen, C. (ed.) (2005). Book of Touch. Oxford – New York: Berg.
Dundes, A. (1980). Interpreting Folklore. Bloomington: Indiana University Press.
Edwards, E., Baumik, K. (eds.) (2008). Visual Sense: A Cultural Reader. Oxford – New York: Berg.
Farnell, B. (2003). Kinestetic, Sense and Dynamically Embodied Action. Journal for the Anthropological Studies of Human Movement, 12 (4), 132–144.
Geertz, C., (2003). Opis gęsty – w stronę interpretatywnej teorii kultury. Przeł. S. Sikora. W: M.Kempny, E. Nowicka (red.), Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej (s. 35–58). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Geurts, K.L. (2003). Culture and Senses: Bodily Ways of Knowing in an African Community . Berkley: University of California Press.
Haddon, A.C. (1903). Reports of the Cambridge Anthropological Expedition to Torres Straits. Vol.II. Cambridge University Press.http://archive.org/stream/reportsofcambrid02hadd#page/n7/mode/2up [dostęp: 09.11.2012].
Haddon, A.C. (1978). Head-hunters. New York: AMS Press.
Hall, E.T. (2009). Ukryty wymiar. Przeł. T. Hołówka. Warszawa: Muza.
Herzfeld, M. (2004). Antropologia. Praktykowanie teorii w kulturze i społeczeństwie. Przeł. M.M. Piechaczek. Kraków: Wydawnictwo UJ.
Howes, D. (1991a). Introduction: ‘To Summon All the Senses). W: D. Howes (ed.), The Varieties of Sensory Experience A Sourcebook in Anthropology of the Senses (s. 3–21). Toronto – Buffalo – London: University of Toronto Press.
Howes, D. (1991b). Sensorial Anthropology. W: D. Howes (ed.), The Varieties of Sensory Experience A Sourcebook in Anthropology of the Senses (s. 167–191). Toronto – Buffalo – London: University of Toronto Press.
Howes, D. (2003). Sensual Relations. Engaging the Senses in Cultural and Social Theory. Michigan: The University of Michigan Press.
Howes, D. (2005). Introduction: Empires of the Senses. W: D. Howes (ed.), Empire of the Senses. The Sensual Culture Reader (s. 1–17). Oxford – New York: Berg.
Howes, D. (2009). Introduction: the revolving sensorium. W: D. Howes (ed.), The Sixth Sense Reader(s. 1–52). Oxford – London: Berg.
Howes, D. (2010). Response to Sarah Pink. Social Anthropology/Anthropologie Sociale, 18 (3), 333–336.
Howes, D. (2012). The Craft of the Senses. http://centreforsensorystudies.org/wp-content/uploads/2012/08/Craft-of-the-Senses.pdf [dostęp: 07.10.2012].
Howes, D. (ed.) (2009). The Sixth Sense Reader. Oxford – New York: Berg.
Howes, D., Classen, C. (1991). Conclusion. Sounding Sensory Profiles. W: D. Howes, C. Classen(eds.), The Varieties of Sensory Experience. A Sourcebook in Anthropology of the Sen- ses (s. 257–288). Toronto – Buffalo – London: University of Toronto Press.
Howes, D., Classen, C. (b.d.), Doing sensory anthropology. http://www.sensorystudies.org/sensorial-investigations/doing- sensory-anthropology/ [dostęp: 05.10.2012].
Howes, D., The Varieties of Sensory Experience: A Comparative Study of the Influence of Culture on the Ratio or Balance between the Senses (1988–1990). http://www.david-howes.com/senses/Consert-Variety.htm [dostęp: 03.09.2012].
Ingold, T. (2000). The Perception of the environment: essays on livelihood, dwelling and skill . London: Routledge.
Ingold, T. (2011a). World of sense and sensing the world: a response to Sarah Pink and David Howes. Social Anthropology / Anthropologie Sociale, 19 (3), 313–317.
Ingold, T. (2011b). Repley to David Howes. Social Anthropology / Anthropologie Sociale, 19 (3), 323–327.
Jütte, R. (2005). A History of the Senses. From Antiquity to Cyberspace. Cambridge – Malden: PolityPress .
Korsmeyer, C. (ed.) (2005). The Taste Culture Reader: Experiencing Food and Drink. Oxford – New York: Berg.
Leach, E. (2010). Kultura i komunikowanie. Przeł. M. Buchowski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Lévi-Strauss, C. (2010). Surowe i gotowane. Przeł. M. Falski. Warszawa: Aletheia.
McLuhan, M. (2001). Wybór tekstów. Przeł. E. Różalska, J. M. Stokłosa. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka .
McLuhan, M. (2010). Przestrzeń wizualna i akustyczna. Przeł. J. Kutyła. W: Ch. Cox, D. Warner(red.), Kultura dźwięku. Teksty o muzyce nowoczesnej (s. 95–101). Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
Mead, M., Métraux, R. (1953). Introduction. W: M. Mead, R. Métraux (eds.), The Study Culture at aDistance (s. 3–53). Chicago: University of Chicago Press.
Métraux, R. (1953). Resonance in Imagery. W: M. Mead, R. Métraux (eds.), The Study Culture at aDistance (s. 343–362). Chicago: University of Chicago Press.
Misiak, T. (2007). Od przestrzeni akustycznej do akustycznej cyberprzestrzeni. Słyszenie w refleksji filozoficznej a muzyka elektroniczna. http://kaleka.net/files/d_przestrzeni_akustycznej_do_akustycznej_cyberprzestrzeni.%20doc [dostęp: 15.10.2012].
Miyasaka, K. (2011). Positioning Sensorial Anthropology in Relevance to Logic and Sensibilities Research. CARLS Series of Advanced Study of Logic and Sensibility, 5, 197–220.
Olszewska-Dyoniziak, B. (2003). Człowiek – Kultura – Osobowość. Wstęp do klasycznej antropologiikulturowej. Wrocław: ALTA 2.
Ong, W. (1967). The presence of the word: Some prolegomena for cultural and religious history . New Haven: Yale University Press.
Ong, W. (1977). Interfaces of the Word. Ithaca: Cornell University Press.
Ong, W. (1992). Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii. Przeł. J. Japola. Lublin Wydawnictwo KUL.
Ong, W. (2003). Psychodynamika oralności. Przeł. J. Japola. W: G. Godlewski (red.), Antropologiasłowa: zagadnienia i wybór tekstów (s. 191–202). Warszawa: Wydawnictwo UW.
Pink, S. (2009). Doing Sensory Ethnography. London: Sage.
Pink, S. (2010). The future of sensory anthropology / the anthropology of the senses. Social Anthropology / Anthropologie Sociale, 18 (3), 331–333.
Porter, R. (1986). Foreword. W: A. Corbin, The Foul and the Fragrant: Odor and the French Social Imagination. New York: BERG.
Prins, H.E., Bishop, J. (2001). Edmund Carpenter: Explorations in Media and Anthropology . Visual Anthropology, 17 (2), 110–140.
Ritchie, I. (1991). Fusion of the Faculties: A Study of the Language of the Senses in Hausa- land. W:D. Howes (ed.), The Varieties of Sensory Experience A Sourcebook in Anthropology of the Senses (s. 192–202). Toronto – Buffalo – London: University of Toronto Press.
Sendyka, R. (2011). Antropologia zmysłów. Autoportret, 3 (35), 20–27.
Serementakis, N.C. (1994). The Senses Still. Perception and Memory as Material Culture in Modernity. Chicago – London: University of Chicago Press.
Stanton, G. (2000). The way of the body: Paul Stoller’s search for sensuous ethnography. European Journal of Cultural Studies, 3 (2), 259–277.
Stoller, P. (1980). The Negotiation of Songhay Space: Phenomenology in the Heart of Darkness.American Ethnologist, 7 (3), 419–431.
Stoller, P. (1984). Sound in Songhay Cultural Experience. American Ethnologist, 11 (3), 559–570.
Stoller, P. (1989). The Taste of Ethnographic Things: The Senses in Anthropology. Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
Stoller, P. (1994). Embodying Colonial Memories. American Anthropologist, 96 (3), 634–648.
Stoller, P. (1997). Fusion of the Worlds. An Ethnographic Possession among the Songhay of Niger. Chicago – London: The University of Chicago Press.
Stoller, P., Olkes, Ch. (1986). Bad Sauce, Good Ethnography. Cultural Anthropology, 1 (3), 336–352.
Synnott, A. (1993). The Body Social. London – New York: Routledge.
Tyler, S. (1986). Post-modern Ethnography. From Document of the Occult to Occult Document W: J.Clifford, G. Marcus (eds.), Writting Culture (s. 122–140). Berkeley: Univeristy of California Press.
Vannini, P., Waskul, D., Gottschalk, S. (2012). The Senses in Self, Society, and Culture. A Sociology of the Senses. New York – London: Routledge.
Walczak, B. (2009). Antropolog jako Inny. Od pierwszych badań terenowych do wyzwań ponowoczesnej antropologii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.