Academic Scientific JournalsEducation and disability – equalizing opportunities or reproducing social inequalities?
DOI:
https://doi.org/10.4467/25439561.NP.19.004.10479Keywords:
education, social inequalities, disability, inclusionAbstract
Current discussions on social issues and educational inequalities in Poland usually identify them influenced by factors linked with gender, race, ethnicity or social class. Being student with disability is defined as having objective, individual limitations in skills and competences required by the educational system. Thus, pupils with disabilities are usually perceived as lacking 'biological capital', defined in terms of physical ability or cognitive competence, necessary for obtaining educational success. Structural features of educational system, which generates differences and inequalities determining particular fate and social position of people with disabilities seem to be neglected. The goal of the article is to identify some determinants conditioning social and pedagogical practices, typical for integrative and inclusive education. The main question the authoress asks and goes on searching the answer is: does education for „special needs students” support their development and equalize educational chances or rather reproduces social inequalities and empowers self-exclusion processes?
Downloads
References
Ainscow M. (2000), Robić właściwe rzeczy. Potrzeby specjalne z perspektywy doskonalenia szkoły [w:] Integracja dzieci o specjalnych potrzebach: wybrane zagadnienia etyczne, G. Fairbairn, S. Fairbairn (red.), CMPPP MEN, Warszawa.
Bach H. (1999), Grundlagen der Sonderpadagogik, Verlag Paul Haupt, Bern–Stuttgart–Wien.
Bauman Z. (2012), O edukacji. Rozmowy z Riccardo Mazzeo, Wydawnictwo Naukowe DSW, Wrocław.
Bernstein B. (1990), Odtwarzanie kultury, PIW, Warszawa.
Bernstein B. (1996), Pedagogy, Symbolic Control and Identity. Theory, Research, Critique, Taylor& Francis, London–Bristol.
Bleidick U. (1977), Pedagogische Theorien der Behinderung und ihre Verknüpfung, „Zeitschrift fur Heilpädagogik”, nr 2.
Boudon R. (2008), Efekt odwrócenia. Niezamierzone skutki działań społecznych, Oficyna Naukowa, Warszawa.
Bourdieu P., Passeron J. (2006), Reprodukcja: elementy teorii systemu nauczania, PWN, Warszawa.
Danforth S. (1997), On What Basis Hope? Modern Progress and Postmodern Possibilities, „Mental Retardation”, vol. 35, no. 2, 9, s. 3–106.
Giroux H. (2010), Reprodukcja. Opór i akomodacja [w:] Edukacja i sfera publiczna. Idee i doświadczenia pedagogiki radykalnej, H.A Giroux, L. Witkowski (red.), Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Goffman E. (1963), Stigma. Notes on the Spoiled Identity, Simon & Schuster, London.
Kohlberg L., Mayer R. (1993), Rozwój jako cel wychowania [w:] Spory o edukację. dylematy i kontrowersje we współczesnych pedagogiach, Z. Kwieciński, L. Witkowski (red.), IBE, Warszawa.
Kwieciński Z. (2007), Między patosem a dekadencj¹. Studia i szkice socjopedagogiczne, Wydawnictwo Naukowe DSW, Wrocław.
Kwieciński Z. (2012), Pedagogie postu. Preteksty, konteksty, podteksty, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Klus-Stańska D. (2007), Między wiedzą a władzą. Dziecięce uczenie się w dyskursach pedagogicznych, „Problemy Wczesnej Edukacji”, no. 1(2), s. 92–106.
Klus-Stańska D (2008), Konteksty teoretyczne nadawania znaczeń przez dzieci. Wokół pytań o rozumienie pedagogicznego wsparcia [w:] Wspieranie rozwoju dzieci w procesie wczesnej edukacji, W. Puślecki (red.), Wydawnictwo Naukowe DSW, Wrocław.
Klus-Stańska D. (2010), Dydaktyka wobec chaosu i pojęć i zdarzeń, Wydawnictwo Akademickie ŻAK, Warszawa.
Lewartowska-Zychowicz M. (2010), Homo liberalis jako projekt edukacyjny: od emancypacji do funkcjonalności, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Lynch K. (2011), Jaka szkoła? Mitologia równych szans (rozmowa z P. Pacewiczem), „Gazeta Wyborcza”, 14–15 maja, s. 19–20.
Meighan R. (1993), Socjologia edukacji, Wydawnictwo UMK, Toruń.
Melosik Z. (2006), Edukacja a stratyfikacja społeczna [w:] Pedagogika, Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.), PWN, Warszawa.
Melosik Z., Szkudlarek T. (2007), Edukacja dla równości czy edukacja dla najlepszych. Kontrowersje wokół selekcyjnej funkcji szkoły współczesnej [w:] Edukacja, moralność, sfera publiczna, J. Rutkowiak, D. Kubinowski, M. Nowak (red.), Oficyna Wydawnicza „Verba”, Lublin.
Milofsky C. (1997), Sociology of Special Education [w:] International Encyclopedia of the Sociology of Education, L.J. Saha (red.), Pergamon Press.
Mittler P. (2000), Czyje potrzeby? Czyje interesy? [w:] Integracja dzieci o specjalnych potrzebach: wybrane zagadnienia etyczne, G. Fairbairn, S. Fairbairn (red.), CMPPP MEN, Warszawa.
Potulicka E., Rutkowiak J. (2010), Neoliberalne uwikłania edukacji, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Rzeźnicka-Krupa, J. (2007a), Pytania o relacje w przestrzeni życia społecznego kreowane wokół opozycji sprawność – niepełnosprawność [w:] Edukacja, moralność, sfera publiczna, J. Rutkowiak, D. Kubinowski, M. Nowak (red.), Oficyna Wydawnicza „Verba”.
Rzeźnicka-Krupa, J. (2007b), Komunikacja – edukacja – społeczeństwo. O dyskursie dzieci z niepełnosprawnością intelektualn¹, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Special Needs Education in Europe (2003), European Agency for Development in Special Needs Education, EURYDICE (www.european-agency.org)
Speck O. (2013), Inkluzja edukacyjna a pedagogika lecznicza, Harmonia Universalis, Gdańsk.
Szkudlarek T. (2011), Ekonomia i etyka – przemieszczenie dyskursu edukacyjnego [w:] Tożsamość teorii wychowania, J. Papież (red.), Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Szumski G. (2006), Integracyjne kształcenie niepełnosprawnych. Sens i granice zmiany edukacyjnej, Wydawnictwo Naukowe APS, Warszawa.
Akty prawne
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, Dz. U. z 1991 r. Nr 95, poz. 425.
Zarządzenie nr 29 MEN z dnia 4 października 1993 r., Dz. Urz. MEN Nr 9, poz. 36 do Ustawy o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r.
