Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweInvitation to heretical reading of Montessori pedagogy
DOI:
https://doi.org/10.26881/pwe.2022.55.08Słowa kluczowe:
Montessori, herezja, ortodoksjaAbstrakt
In the article the author invites readers to initiate a certain mode of reading that – inspired by Agamben and Holmes – is called heretical reading. Following the latter, the article suggests that it is important to read Montessori in a heretical way in order to keep this idea open and “alive”. This mode of reading demands constant attempts of playing with the pillars or the main categories of this educational approach. The article is divided into three sections. The first part refers to the socio-historical context of Montessori writings and their reception in Poland. The second part problematizes the issue of dogmatisation and privatization of the knowledge on Montessori and thus making it difficult for the heretical reading to come into being. The last part is devoted to the preliminary sketch of the idea of heretical reading. Following Bourdieu and Agamben the author presents the mode of play – conceived of as an “unappropriate” use of a certain Thing – as a possible initiation of the intellectual experiment that can be called a heretical reading.
Downloads
Bibliografia
Agamben G. (2006), Profanacje. Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy.
Agamben G., Fort J. (2007), In Praise of Profanation. “Log”, 10.
Badura-Strzelczyk G. (2008), Pomóż mi policzyć to samemu – Matematyka w ujęciu Marii Montessori od lat trzech do klasy trzeciej. Opole, Nowik Sp. J.
Bednarczuk B. (2016), Osobowość autorska absolwentów klas Montessori w perspektywie doświadczeń i celów życiowych. Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Berg H.K. (2007), Maria Montessori – poszukiwanie życia razem z dziećmi. Odpowiedzi na aktualne pytania pedagogiczne. Kielce, Jedność – Herder.
Berlinerblau J. (2001), Toward a Sociology of Heresy, Orthodoxy and Doxa. Chicago, University of Chicago Press.
Bourdieu P. (2007), Szkic teorii praktyki poprzedzony trzema studiami na temat etnologii Kabylów. Kęty, Antyk Marek Derewiecki.
Brenner T., Brenner K. (2019), The Montessori Method for Connecting to People with Dementia: A Creative Guide to Communication and Engagement in Dementia Care. London, Jessica Kingsley Publishers.
Brouwer J. de, Sins P. (eds.) (2022), Perspectives on Montessori. Deventer, Saxion Progressive Education University Press.
Chattin-McNichols J. (1998), The Montessori Controversy. New York, Delmar Publishers Inc.
Czekalska R., Gaj A., Lauba B., Matczak J., Piecusiak A., Sosnowska J. (2010), Odkryjmy Montessori raz jeszcze… Program wychowania przedszkolnego opracowany na podstawie założeń pedagogiki Marii Montessori w Przedszkolu Miejskim nr 106 w Łodzi. Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Czerepaniak-Walczak M. (2006), Pedagogika emancypacyjna. Gdańsk, GWP.
Davies S. (2019), Montessori w Twoim domu – przewodnik dla rodziców małych dzieci chcących wychować ciekawych świata i odpowiedzialnych ludzi. Wrocław, Bukowy Las.
Dohrmann K., Nishida T., Gartner A., Lipsky D., Grimm K. (2007), High school out-comes for students in a public Montessori program. „Journal of Research in Childhood Education”, 22.
Dudzikowa M. (1994), Kompetencje autokreacyjne – czy i jak są możliwe do nabycia w toku studiów pedagogicznych. In: H. Kwiatkowska (red.), Ewolucja tożsamości pedagogiki. Warszawa, Instytut Historii Nauki, Oświaty i Techniki PAN.
Fisher D.C. (1913), A Montessori Mother. London, Constable & Company LTD.
Foucault M. (1998), Nadzorować i karać. Narodziny więzienia. Warszawa. Fundacja Aletheia.
Guz S. (2016), Edukacja w systemie Marii Montessori – Wybrane obszary kształcenia. Lublin, Wydawnictwo UMCS.
Hańderek J. (2014), Nauka krytycznego myślenia herezji, czyli o pożytkach ukrytych w heretyckich poglądach. „Humanistyka i Przyrodoznawstwo”, 20.
Holmes E. (1911), What Is and What Might Be. A Study of Education in General and Elementary in Particular. London, Constable & Company.
Jaroszewska A. (2022), Kultura szkoły Montessori w XXI wieku. Od teorii do praktyki w skali mikro. Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Jendza J. (2019), Pedagogika Montessori jako pedagogika rzeczy. In: M. Chutorański, A. Makowska (eds.), Rzeczy – Kultura – Edukacja. Szczecin, Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego.
Jendza J., Zamojski P. (2015), Privatizing Montessori. The Capitalization of Knowledge and the Inability to Renew Meanings. “Studia Pedagogiczne”, 68.
Kilpatrick W.H. (1914), The Montessori System Examined. Boston–New York–Chicago, Houghton Mifflin Company.
Klus-Stańska D. (2010), Dydaktyka wobec chaosu pojęć i zdarzeń. Warszawa, Żak.
Kołakowski L. (2010), Herezja. Kraków, Znak.
Krakauer D. (2019), Permanentna rewolucja. O buntownikach, iluzji spokoju oraz o tym, jak nie zostać polipem. In: K. Jałochowski, Heretycy, buntownicy, wizjonerzy. 22 podróże z największymi umysłami naszych czasów. Warszawa, Copernicus Centre Press.
Kwaśnica R. (2003), Wprowadzenie do myślenia o nauczycielu. In: Z. Kwieciński, B. Śliwerski (ed.), Pedagogika. Podręcznik akademicki 2. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Laski E.V., Vasilyeva M., Schiffman J. (2016), Longitudinal comparison of place-value and arithmetic knowledge in Montessori and non-Montessori students. “Journal of Montessori Research”, 2(1).
Leppert R. (1996), Potoczne teorie wychowania studentów pedagogiki. Bydgoszcz, WSP.
Leppert R., Mizerek H. (1994), Od ukrytego programu do osobistej teorii wychowania. In: S. Kawula, A. Moździerz (eds.), O nowy model wychowania. Part 1: Potrzeby i możliwości. Olsztyn, Glob.
Lillard A.S. (2002), Preschool children’s development in classic Montessori, supplemented Montessori and conventional programs. “Journal of School Psychology”, 50.
Lillard A., Else-Quest N. (2006), The Early Years: Evaluating Montessori Education. “Science”, 313, DOI: 10.11.26/science.1132362, 9.12.2019.
Łatacz E. (1996), Recepcja teorii pedagogicznej Marii Montessori w Polsce do roku 1939. Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Łatacz E. (1998), Wprowadzenie do wychowania religijnego Marii Montessori. In: B. Śliwerski (ed.), Pedagogika alternatywna – dylematy teorii i praktyki. Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Marshall C. (2017), Montessori education: a review of the evidence base. “npj Science of Learning”, 2(1), DOI: 10.1038/s41539-017-0012-7, 9.12.2019.
Mc Cormick-Rambusch N. (1962), Learning How to Learn. An American Approach to Montessori. Baltimore, Helicon Press.
Meighan R. (1986), A Sociology of Educating. 2nd ed. New York, Holt Rinehart and Winston.
Mendel M. (2007), Ometkowane serce szkoły. O tym, jak widać w szkole ślady wielkich korporacji w przestrzeni uczniowskiej i co one oznaczają. In: M. Dudzikowa, M. Czerepaniak-Walczak (eds.), Wychowanie. Pojęcia – Procesy – Konteksty. Vol. 3. Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Męczkowska A. (2002), Od świadomości nauczyciela do konstrukcji świata społecznego. Nauczycielskie koncepcje wymagań dydaktycznych a problem rekonstrukcyjnej kompetencji ucznia. Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Miksza M. (2010), Zrozumieć Montessori – czyli Maria Montessori o wychowaniu dziecka. Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Mizerek H. (2021), Refleksja krytyczna w edukacji i pedagogice. Misja (nie)wykonalna? Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Montessori M. (1949), Education and Peace. Chicago, IL, Henry Regerny.
Montessori M. (2018), Sekret dzieciństwa. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Montessori M. (2019a), O kształtowaniu się człowieka. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Montessori M. (2019b), Wykłady Londyńskie 1946. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Montessori M. (2020a), Co powinieneś wiedzieć o swoim dziecku. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, AMI.
Montessori M. (2020b), Dziecko w rodzinie. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, AMI.
Montessori M. (2021), Psychoarytmetyka. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Montessori M.M. (1966), The Human Tendencies and Montessori Education. Amsterdam, AMI.
Pitamic M. (2010), Naucz mnie samodzielności. Zajęcia metodą Montessori dla Ciebie i Twojego dziecka. Warszawa, Kropki Trzy.
Polak K. (2000), Podążając ku niewidocznemu (teorie indywidualne nauczycieli). In: K. Kruszewski (red.), Pedagogika w pokoju nauczycielskim. Warszawa, WSiP.
Potulicka E., Rutkowiak J. (2010), Neoliberalne uwikłania edukacji. Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Rutkowiak J. (1995), “Pulsujące kategorie” jako wyznaczniki mapy odmian myślenia o edukacji. In: J. Rutkowiak (red.), Odmiany myślenia o edukacji. Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Santayana G. (1915), Philosophical Heresy. “The Journal of Philosophy and Scientific Methods”, 21(12).
Sjöld Wennerström K., Bröderman Smeds M. (2007), Pedagogika Montessori w przedszkolu i szkole. przeł. I. Łabędzka-Karlöf. Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Stein B. (2003), Teoria i praktyka pedagogiki Marii Montessori w szkole podstawowej. Kielce, Jedność.
Surma B. (red.) (2009), Pedagogika Marii Montessori w Polsce i na świecie. Łódź–Kraków, Palatum, Ignatianum.
Szczukowski D. (2019), Praktykowanie lektury. Gdańsk, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Szkudlarek T. (1999), Media. Szkic z filozofii i pedagogiki dystansu. Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Śliwerski B. (2021), Wprowadzenie do teorii krytykoznawstwa. Krytyka naukowa (nie tylko) w pedagogice. Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Tebano Ahlquist E.-M., Gynther P. (2019), Variation Theory and Montessori Education. “Journal of Montessori Research & Education”, 2(1), DOI: 10.16993-jmre, 9.12.2019.
Thayer-Bacon B. (2012), Maria Montessori, John Dewey, and William H. Kilpatrick. “Education and Culture”, 28(1).
Zamojski P. (2017), Cultural Codes and Education in Poland – a Plea for a New Educational Imaginary. “Policy Futures in Education”, 16(4).
Internet sources
Who Are Famous Montessori Educated People? (2014), Daily Montessori, http://www.dailymontessori.com/montessori-questions-answers/famous-montessori-educated-people/, 9.12.2019.
