„Civis Polonus. Hostem Moscoviensem” – Rosja Maurycego Mochnackiego
DOI:
https://doi.org/10.26881/srg.2023.10.05Słowa kluczowe:
Maurycy Mochnacki, Królestwo Kongresowe, autokracja, powstanie, Polska i Rosja, romantyzmAbstrakt
Czym było obywatelstwo polskie Mochnackiego i jakie przesłanki miała jego wrogość wobec Moskwy – to pytania, które podejmuje artykuł. Przedstawia on postać najwybitniejszego krytyka literackiego doby romantyzmu. Omawia znaczenie w jego biografii wychowania na prowincji, nieograniczonego kontaktu z naturą i ludowością, udziału w antycarskiej konspiracji, rosyjskiego więzienia, zniewolenia cenzurą, udziału w wojnie z Rosją, Wielkiej Emigracji – aż po śmierć na wygnaniu we Francji, w Auxerre. Analiza myśli historycznej ukazuje przenikliwość dziewiętnastowiecznego historyka i historyka literatury jako kremlinologa. Źródłem umożliwiającym rozpoznanie Mochnackiego w tej dziedzinie jest jego praca Powstanie narodu polskiego w roku 1830 i 1831. Mochnacki wyłania się na jej kartach jako przenikliwy demaskator carskiej autokracji – fasadowości monarchizmu konstytucyjnego w Królestwie Kongresowym.
Downloads
Bibliografia
Byron, G.G. (1982). Giaur. Przeł. A. Mickiewicz. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Davies, N. (1989). Boże igrzysko. Historia Polski. T. 1: Od początków do roku 1795. Tł. E. Tabakowska. Kraków: Znak.
Davies, N. (1991). Boże igrzysko. Historia Polski. T. 2: Od roku 1795. Tł. E. Tabakowska. Kraków: Znak.
Janion, M. (1975). Barska poezja romantyzmu. W: Janion, M. Gorączka romantyczna. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Krukowska, H. (1974). „Nocna strona” romantyzmu. W: Problemy polskiego romantyzmu. Seria II. Red. M. Żmigrodzka. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo: 193–227.
Ławski, J. (2015). Słowiańska fascynacja ciemną stroną natury: Maurycy Mochnacki. W: Gotthilf Heinrich von Schubert. Nocna strona przyrodoznawstwa. Przeł. K. Krzemień-Ojak. Wprowadzenie, oprac. i red. J. Ławski. Naukowa Seria Wydawnicza „Czarny Romantyzm”. Białystok: Wydawnictwo Alter Studio: 45–70.
Mickiewicz, A. (1994). Pan Tadeusz czyli Ostatni zajazd na Litwie. Historia szlachecka z roku 1811 i 1812 we dwunastu księgach wierszem. Oprac. S. Pigoń. Aneks oprac. J. Maślanka. Seria Biblioteka Narodowa. Wyd. 10. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo.
Mickiewicz, A. (1991). O poezji romantycznej. W: Idee programowe romantyków polskich. Antologia. Oprac. A. Kowalczykowa. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo: 35–55.
Mochnacki, M. (1833). O rewolucji w Niemczech. Pamiętnik Emigracji, 6 VI 1833.
Mochnacki, M. (1860). Konfederacja barska. W: Mochnacki, M. Pisma rozmaite. T. 1. Wyd. 2. Berlin: nakładem Z. Schlettera: 95–101.
Mochnacki, M. (1911). O literaturze polskiej w wieku XIX. Przed. A. Drogoszewski. Bibljoteka Sfinksa. Warszawa: Hortensja 4.
Mochnacki, M. (1984). Powstanie narodu polskiego w roku 1830–1831. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Mochnacki, M. (1987). Poezja i czyn. Wybór pism. Oprac. i wstęp S. Pieróg. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Mochnacki, M. (2000). Rozprawy literackie. Oprac. M. Strzyżewski. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo.
Piwińska, M. (1981). Złe wychowanie. Fragmenty romantycznej biografii. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Piwińska, M. (2005). Złe wychowanie. Seria Studia Literackie i Artystyczne. Gdańsk: Słowo / obraz terytoria.