Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweEksperyment pedagogiczny jako sposób uelastycznienia dostępnych form kształcenia dziecka ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi – studium przypadku
Słowa kluczowe:
eksperyment pedagogiczny, nauczanie inkluzyjne, nauczanie indywidualne, specjalne potrzeby edukacyjne, choroba rzadka, studium przypadkuAbstrakt
Prezentowany artykuł jest egzemplifikacją możliwości funkcjonowania dziecka ze złożoną niepełnosprawnością i specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w polskim systemie edukacji. Jest rekapitulacją zbudowanego, niezakończonego jeszcze edukacyjnego eksperymentu, mającego na celu znalezienie miejsca dla wyjątkowego ucznia w polskim systemie oświaty. Prezentowany eksperyment łączy cechy nauczania indywidualnego z planowaną integracją z grupą rówieśniczą, realizacji ogólnej podstawy programowej z nauczaniem całościowym oraz podejmuje próbę zbudowania inkluzji w sytuacji dziecka, które wymaga szczególnej fizycznej troski. Artykuł podejmuje wątki: elastyczności polskiego systemu oświaty, szans i ograniczeń związanych z dostępnymi formami edukacji dla dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, edukacji eksperymentalnej, edukacji alternatywnej, zaangażowanego rodzicielstwa oraz systemowej i pozasystemowej pracy nad szukaniem optymalnych ścieżek edukacyjnych.
Downloads
Bibliografia
Barłóg K. (2018), Rodzina i jej zaangażowanie w proces wspomagania rozwoju, rehabilitacji dziecka z niepełnosprawnością, Wychowanie w Rodzinie, 3(19): 223–240.
Barton L. (2007), The Politics of Special Educational Needs, Disability, Handicap & Society, 1/3: 273–290.
Bocheńska K. (2005), Nauczanie indywidualne – potrzeba czy wymysł?, Edukacja i Dialog, 8: 53–57.
Chrzanowska I. (2018), Edukacja włączająca – wyzwanie dla kompetencji pedagogów specjalnych, Studia Edukacyjne, 48: 23–32.
Cybulska R., Derewlana H., Kacprzak A., Pęczek K. (2017), Uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w systemie edukacji w świetle nowych przepisów prawa oświatowego, ORE, Warszawa.
Czekajło B. (2018), Innowacje pedagogiczne w systemie oświatowym, Studia z Teorii Wychowania, 4/25: 83–99.
European Agency for Development in Special Needs Education (2010), Assessment in inclusive settings, Key policy messages, https://www.european-agency.org/sites/default/files/ assessment_in_inclusive_settings_-_key_policy_messages.pdf (dostęp: 15.05.2021).
Edukacja i włączanie uczniów ze złożoną niepełnosprawnością ruchową na II etapie edukacyjnym, czyli elastyczna alternatywa realizacji podstawy programowej i integracji z grupą rówieśniczą na podstawie studium indywidualnego przypadku, niepublikowany projekt, 2020.
Mirkowska-Mankiewicz A. (2008), Edukacja – narzędziem przeciw wykluczeniu społecznemu osób niepełnosprawnych [w:] Przeciw wykluczeniu społecznemu, red. L. Frąckiewicz, ROPS, IPiSS, Warszawa.
Frederickson N., Cline T. (2009), Special educational needs, inclusion and diversity, Open University Press, Maidenhead.
Gajdzica Z. (2019), Zasady organizacji kształcenia w edukacjach inkluzyjnych uczniów z niepełnosprawnością, Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej, 33: 26–39.
Gajdzica Z. (2020), Uczeń z lekką niepełnosprawnością intelektualną w szkole ogólnodostępnej. Nauczyciele (nie)zmienianej sytuacji w kontekście kultury szkoły inkluzyjnej, PWN, Warszawa.
Gołubiew-Konieczna M. (2019), Włączanie i wyłączanie uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi z ogólnego nurtu działań edukacyjnych – rozwiązania praktyczne w kontekście przepisów prawa oświatowego na przykładzie miasta Gdańska i nie tylko, Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej, 33: 83–105.
Gołygowska W. (2003), Szkoła tylko dla uczniów zdrowych?, Nowa Szkoła, 7: 13–14.
Hawrylewicz – Kowalska P. (2018), Nauczanie indywidualne – pomiędzy tradycją a alternatywą. Poszukiwanie pola badawczego, Forum Oświatowe, 1/30: 179–191.
Hulek A. (1987), Integracyjny system kształcenia i wychowania [w:] Pedagogogika rewalidacyjna, red. A. Hulek, PWN, Warszawa.
Idol L. (2006), Toward Inclusion of Special Education Students in General Education: A Program Evaluation of Eight Schools, Remedial and Special Education, 27/2: 77–94.
Korporowicz L. (2012), W poszukiwaniu ewaluacji rozwojowej [w:] Jak być jeszcze lepszym? Ewaluacja w edukacji, red. G. Mazurkiewicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Leyser Y., Kirk R. (2007), Evaluating Inclusion: an examination of parent views and factors influencing their perspective, International Journal of Disability, Development and Education, 51/3: 271–285.
Magnússon G. (2019), An amalgam of ideas – images of inclusion in the Salamanca Statement, International Journal of Inclusive Education, 23: 677–690.
Mazurkiewicz G. (2012), Ewaluacja w nadzorze pedagogicznym, zasady i wartości [w:] Jak być jeszcze lepszym? Ewaluacja w edukacji, red. G. Mazurkiewicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Mitchell D. (2016), Sprawdzone metody w edukacji specjalnej i włączającej. Strategie nauczania poparte badaniami, Harmonia Universalis, Gdańsk.
Neroj E. (2021), Uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w polskiej szkole – od edukacji integracyjnej do włączającej [w:] Od integracji do inkluzji. 30 lat edukacji integracyjnej – idea i rzeczywistość, red. E.M. Kulesza, D. Al-Khamisy, P. Zalewska, Wydawnictwo APS, Warszawa.
Scruggs T.E., Mastropieri M.A. (1995), What makes Special Education Special? Evaluating Inclusion Programs with the Pass Variables, The Journal of Special Education, 29/2: 224–233.
Patton M.Q. (2008), Utilization – Focused Evaluation, Sage, London.
Sadowska S. (2021), Wychowanie do zmiany społecznej. Refleksje w kontekście urzeczywistniania projektu edukacji włączającej, Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej), 41: 41–60.
Slee R. (2011), The irregular school. Exclusiion, schoolig, and inclusive education, Routhles, Abbingdon.
Szumski G. (2004), Współczesne formy organizacji kształcenia a cele edukacji niepełnosprawnych [w:] Wątki zaniedbane, zaniechane, nieobecne w procesie edukacji i wsparcia społecznego osób niepełnosprawnych, red. Z. Gajdzica, A. Klinik, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Szumski G. (2006), Integracyjne kształcenie niepełnosprawnych, Wyd. APS-PWN, Warszawa.
Szumski G. (2010), Wokół edukacji włączającej. Efekty kształcenia uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim w klasach specjalnych, integracyjnych i ogólnodostępnych, Wydawnictwo APS, Warszawa.
Akty prawne
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 w sprawie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego dzieci i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży (Dz. U. 2017, poz. 1616).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. 2020, poz. 1280).
Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 21 maja 2019 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy – Prawo oświatowe (Dz. U z 2019 r., poz. 1148, ze zm.).
Obwieszczenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 lipca 2020 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (Dz. U. z 2020 r., poz. 1309).
Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r., poz. 59).
