Academic Scientific JournalsSpecial education teacher in inclusive education – implementation of Professional tasks in the context of educational law provisions
DOI:
https://doi.org/10.26881/ndps.2025.54.02Keywords:
special education teacher, inclusive education, models of special education teacher’s work, psychological and pedagogical support, responsibilities of the special education teacher, collaborative teamworkAbstract
The article begins with an analysis of legal acts defining the responsibilities of special education teachers and presents the author’s original proposal for models of special education teacher’s work in inclusive and mainstream educational settings. The research section presents the results of a survey conducted among special education teachers, focusing on the perceived difficulty of their professional tasks and the sources of job satisfaction. The study showed that the key factor influencing the perceived difficulty of tasks is the level of cooperation with individuals involved in the educational process. The greatest satisfaction for special education teachers stems from direct work with students and observing the outcomes of their support efforts. A comparison with other studies confirmed the presence of similar challenges, such as the unclear definition of the special education teacher’s role, a mismatch between workload and responsibilities, and the need to strengthen teamwork and support for students’ families.
Downloads
References
Opracowania
Bartuś E. (2023), Pedagog specjalny jako współorganizator edukacji włączającej w narracjach nauczycieli, Colloquium: Edukacja – Polityka – Społeczeństwo, 4(52): 89–101.
Dykcik W. (2003), Szanse i zagrożenia efektywności funkcjonowania pedagogów specjalnych zatrudniany w szkolnictwie dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną [w:] Z. Janiszewska-Nieścioruk (red.), Człowiek z niepełnosprawnością intelektualną. Wybrane problemy osobowości, rodzin i edukacji osób z niepełnosprawnością intelektualną, t. I (s. 13–30), Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Kossakowski Cz. (1994), Kształcenie pedagogów specjalnych na tle przemian [w:] M. Chodkowska (red.), Człowiek niepełnosprawny. Problemy autorealizacji i społecznego funkcjonowania Charisteria dla Profesor Zofii Sękowskiej (s. 25–38), UMCS, Lublin.
Oszustowicz B. (1996), Nowa koncepcja programu studiów w zakresie pedagogiki specjalnej w dwóch specjalnościach [w:] J. Wyczesany, B. Kosętka (red.), System kształcenia pedagogów specjalnych. Ciągłość i możliwości zmian (s. 151–155), WSP, Kraków.
Majewicz P., Sikorski J. (2024), Pedagog specjalny w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach – nowe stanowisko specjalisty, Journal of Modern Science, 1(55): 587–594.
Parys K. (2007), Kształcenie pedagogów specjalnych a rzeczywiste potrzeby systemu edukacji i rehabilitacji osób niepełnosprawnych [w:] Cz. Kossakowski, A. Krause, A. Żyta (red.), Osoba z niepełnosprawnością w systemie rehabilitacji, edukacji i wsparcia społecznego (s. 299–305), Wydawnictwo UWM, Olsztyn.
Parys K. (2017), Ciągłość i zmiany w systemie kształcenia specjalnego – ujęcie normatywne i funkcjonalne [w:] G. Gunia, A. Ochman, M. Trojańska (red.), Teoria i praktyka oddziaływań profilaktyczno-wspierających rozwój osób z niepełnosprawnością wobec tradycji i innowacji, t. 4.1 (s. 46–71), Wydawnictwo Naukowe UP, Kraków.
Szumski G. (2004), Współczesne formy organizacji kształcenia a cele edukacji niepełnosprawnych [w:] Z. Gajdzica, A. Klinik (red.), Wątki zaniedbane, zaniechane, nieobecne w procesie edukacji i wsparcia społecznego osób niepełnosprawnych (s. 153–162), Wydawnictwo UŚ, Katowice.
Akty prawne
Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 22 sierpnia 2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli (Dz. U. z 2022 r., poz. 1769); https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20220001769.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 228, poz. 1490); https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20102281490.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r., poz. 1798); https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20230001798.
Rozporządzenie z dnia 1 sierpnia 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli (Dz. U. z 2023 r., poz. 1638); https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20230001638.
Rozporządzeniu Ministra Edukacji i Nauki z dnia 22 lipca 2022 r. w sprawie wykazu zajęć prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz przez nauczycieli poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz nauczycieli: pedagogów, pedagogów specjalnych, psychologów, logopedów, terapeutów pedagogicznych i doradców zawodowych (Dz. U. z 2022 r., poz. 1610); https://api.sejm.gov.pl/eli/acts/DU/2022/1610/text.pdf.
Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 14 września 2023 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli (Dz. U. z 2023 r., poz. 2102); https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU2023000210.
Ustawa z dnia 12 maja 2022 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r., poz. 1116); https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20220001116.
Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r., poz. 984); https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20230000984.
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r., poz. 2230, z późn. zm.); https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19910950425https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19910950425.
Inne dokumenty
Raport „Edukacja włączająca – teoria a rzeczywistość” (2024), wypracowany podczas seminarium dydaktyczno-naukowego, zorganizowanego 6 listopada 2024 r. przez pracowników Katedry Pedagogiki Specjalnej. Uniwersytetu Szczecińskiego, przekazany – dyrektor Departamentu Edukacji Włączającej w Ministerstwie Edukacji Narodowej.
