Uniwersyteckie Czasopisma NaukowePedagog specjalny w edukacji włączającej – realizacja zadań zawodowych w kontekście zapisów prawa oświatowego
DOI:
https://doi.org/10.26881/ndps.2025.54.02Słowa kluczowe:
pedagog specjalny, edukacja włączająca, modele pracy pedagoga specjalnego, pomoc psychologiczno-pedagogiczna, zadania pedagoga specjalnego, współpraca zespołowaAbstrakt
Artykuł rozpoczyna się od analizy aktów prawnych określających zadania pedagoga specjalnego, a także przedstawia autorską propozycję modeli pracy tego specjalisty w placówkach integracyjnych i ogólnodostępnych. W części badawczej zaprezentowano wyniki ankiety przeprowadzonej wśród pedagogów specjalnych, dotyczącej oceny trudności realizowanych zadań oraz źródeł satysfakcji płynącej z realizacji zadań zawodowych. Badania wykazały, że według badanych kluczowym czynnikiem wpływającym na trudność zadań jest współpraca z osobami zaangażowanymi w realizację działań edukacyjnych, a największą satysfakcję pedagodzy specjalni czerpią z bezpośredniej pracy z uczniem oraz obserwowania efektów podejmowanych działań wspierających. Porównanie uzyskanych wyników z badaniami innych autorów potwierdziło występowanie podobnych wyzwań, takich jak: niedookreślenie roli pedagoga specjalnego, niedostosowanie wymiaru etatu do zakresu obowiązków oraz konieczność wzmocnienia pracy zespołowej i wsparcia rodzin uczniów.
Downloads
Bibliografia
Opracowania
Bartuś E. (2023), Pedagog specjalny jako współorganizator edukacji włączającej w narracjach nauczycieli, Colloquium: Edukacja – Polityka – Społeczeństwo, 4(52): 89–101.
Dykcik W. (2003), Szanse i zagrożenia efektywności funkcjonowania pedagogów specjalnych zatrudniany w szkolnictwie dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną [w:] Z. Janiszewska-Nieścioruk (red.), Człowiek z niepełnosprawnością intelektualną. Wybrane problemy osobowości, rodzin i edukacji osób z niepełnosprawnością intelektualną, t. I (s. 13–30), Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Kossakowski Cz. (1994), Kształcenie pedagogów specjalnych na tle przemian [w:] M. Chodkowska (red.), Człowiek niepełnosprawny. Problemy autorealizacji i społecznego funkcjonowania Charisteria dla Profesor Zofii Sękowskiej (s. 25–38), UMCS, Lublin.
Oszustowicz B. (1996), Nowa koncepcja programu studiów w zakresie pedagogiki specjalnej w dwóch specjalnościach [w:] J. Wyczesany, B. Kosętka (red.), System kształcenia pedagogów specjalnych. Ciągłość i możliwości zmian (s. 151–155), WSP, Kraków.
Majewicz P., Sikorski J. (2024), Pedagog specjalny w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach – nowe stanowisko specjalisty, Journal of Modern Science, 1(55): 587–594.
Parys K. (2007), Kształcenie pedagogów specjalnych a rzeczywiste potrzeby systemu edukacji i rehabilitacji osób niepełnosprawnych [w:] Cz. Kossakowski, A. Krause, A. Żyta (red.), Osoba z niepełnosprawnością w systemie rehabilitacji, edukacji i wsparcia społecznego (s. 299–305), Wydawnictwo UWM, Olsztyn.
Parys K. (2017), Ciągłość i zmiany w systemie kształcenia specjalnego – ujęcie normatywne i funkcjonalne [w:] G. Gunia, A. Ochman, M. Trojańska (red.), Teoria i praktyka oddziaływań profilaktyczno-wspierających rozwój osób z niepełnosprawnością wobec tradycji i innowacji, t. 4.1 (s. 46–71), Wydawnictwo Naukowe UP, Kraków.
Szumski G. (2004), Współczesne formy organizacji kształcenia a cele edukacji niepełnosprawnych [w:] Z. Gajdzica, A. Klinik (red.), Wątki zaniedbane, zaniechane, nieobecne w procesie edukacji i wsparcia społecznego osób niepełnosprawnych (s. 153–162), Wydawnictwo UŚ, Katowice.
Akty prawne
Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 22 sierpnia 2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli (Dz. U. z 2022 r., poz. 1769); https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20220001769.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 228, poz. 1490); https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20102281490.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r., poz. 1798); https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20230001798.
Rozporządzenie z dnia 1 sierpnia 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli (Dz. U. z 2023 r., poz. 1638); https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20230001638.
Rozporządzeniu Ministra Edukacji i Nauki z dnia 22 lipca 2022 r. w sprawie wykazu zajęć prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz przez nauczycieli poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz nauczycieli: pedagogów, pedagogów specjalnych, psychologów, logopedów, terapeutów pedagogicznych i doradców zawodowych (Dz. U. z 2022 r., poz. 1610); https://api.sejm.gov.pl/eli/acts/DU/2022/1610/text.pdf.
Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 14 września 2023 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli (Dz. U. z 2023 r., poz. 2102); https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU2023000210.
Ustawa z dnia 12 maja 2022 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r., poz. 1116); https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20220001116.
Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r., poz. 984); https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20230000984.
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r., poz. 2230, z późn. zm.); https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19910950425https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19910950425.
Inne dokumenty
Raport „Edukacja włączająca – teoria a rzeczywistość” (2024), wypracowany podczas seminarium dydaktyczno-naukowego, zorganizowanego 6 listopada 2024 r. przez pracowników Katedry Pedagogiki Specjalnej. Uniwersytetu Szczecińskiego, przekazany – dyrektor Departamentu Edukacji Włączającej w Ministerstwie Edukacji Narodowej.
