Istnienie obdarzonego wolnością. Szkic z zakresu antropologii Fiodora Dostojewskiego

Abstrakt

W artykule przedstawiono kilka refleksji na temat problemu wolności jednostki ludzkiej w myśli Fiodora Dostojewskiego (1821–1881). Świat nie jest, zdaniem rosyjskiego pisarza i myśliciela, do końca poznawalny i stąd człowiek szuka w sobie tego, czego nie może odnaleźć w tymże świecie. Szuka wolności i tego, co się z nią wiąże. Wolność ma w obrębie rzeczywistości stworzonej określone granice, lecz, kiedy otwiera się na Boga, staje się nieograniczona. Myśliciel podkreślał, że ludzką wolność należy oprzeć na fundamencie Chrystusa. Jeśli tak się nie dzieje, zamienia się ona w swoje przeciwieństwo, czyli w niewolę, staje się samowolą. Ta ostatnia zaś zawsze prowadzi do zła. Jednostka ludzka, która dobrowolnie i świadomie ulega złu, unicestwia samą siebie, wchodzi na drogę nicości, pustki i śmierci. Zawsze jednak może się ona na powrót „odzyskać”, przyjąć odpowiedzialność za złe czyny i podjąć pokutę.