Między miłością a śmiercią, czyli Iwana Turgieniewa koncepcja ludzkiego losu
Słowa kluczowe:
koncepcja miłości tragicznej, choroba, cierpienie, odczuwać, przyjaźń, rozwój duchowyAbstrakt
W artykule przedstawiono genezę, istotę i różnorodne uwarunkowania koncepcji miłości tragicznej autorstwa Iwana Turgieniewa (1818–1883). Rosjanin początkowo próbował uchwycić naturę miłości w następstwie lektury dzieł rosyjskich i zachodnioeuropejskich twórców doby romantyzmu: George’a Gordona Byrona, Johanna Wolfganga Goethego, Aleksandra Bestużewa, Włodzimierza Benediktowa. W nieco późniejszym okresie swego życia patrzył na związaną z nią problematykę również poprzez pryzmat osobistych doznań i doświadczeń życiowych. Stworzona przez pisarza, pesymistyczna w swej wymowie, koncepcja miłości tragicznej jest elementem składowym Turgieniewowskiego światopoglądu. Trzeba rozpatrywać ją wespół z refleksjami autora Opowieści tajemniczych, dotyczącymi specyfiki ludzkiej egzystencji.
Downloads
Bibliografia
Annienkow P. Młodość Turgieniewa 1840–1856. [W:] Turgieniew we wspomnieniach. Przeł. A. Sarachanowa. Wybór, wstęp i przypisy L. Suchanek. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1982, s. 44–64.
Ardow E. (Aprielewa H.). Ze wspomnień o Turgieniewie. [W:] Turgieniew we wspomnieniach. Przeł. A. Sarachanowa. Wybór, wstęp i przypisy L. Suchanek. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1982, s. 301–331.
Fet A. Moje wspomnienia. [W:] Turgieniew we wspomnieniach. Przeł. A. Sarachanowa. Wybór, wstęp i przypisy L. Suchanek. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1982, s. 84–125.
Hoffmann E.T.A. Kota Mruczysława poglądy na życie oraz fragmenty biografii kapelmistrza Jana Kreislera przypadkiem na strzępach makulatury zachowane. Przeł. E. Sicińska. Seria Dzieła wybrane. Warszawa: Czytelnik, 1958.
Koprowski P. Pozytywista, ale jaki? Światopogląd Iwana Turgieniewa w latach 1848–883. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2009.
Koprowski P. W kręgu romantyzmu. Kształtowanie się struktur światopoglądowych Iwana Turgieniewa. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2008.
Koprowski P. „Zbędni ludzie”. W kręgu procesów indywidualizacji inteligencji rosyjskiej w XIX wieku. [W:] Historia, mentalność, tożsamość. Rosja i Europa Zachodnia w polskiej i ukraińskiej historiografii XIX i XX wieku. Red. E. Koko, M. Nowak i L. Zaszkilniak. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2013, s. 407–429.
Kto to jest? Rosyjskie jednoaktówki komediowo-satyryczne. Wybór, przedmowa i noty o autorach R. Śliwowski. Przeł. K. Białek et al. Warszawa: Czytelnik, 1981.
Łopatin G. Wspomnienia o Turgieniewie. [W:] Turgieniew we wspomnieniach. Przeł. A. Sarachanowa. Wybór, wstęp i przypisy L. Suchanek. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1982, s. 295–304.
Mazurek-Wita H. Kształt sceniczny sztuk dramatycznych Iwana Turgieniewa. [W:] Literatura rosyjska i jej kulturowe konteksty. Praca zbiorowa pod red. R. Łużnego. Prace Komisji Słowianoznawstwa PAN. Oddział w Krakowie, nr 48. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1990, s. 109–117.
Pascal B. Myśli. Przeł. T. Żeleński (Boy). W nowym układzie według wydania J. Chevaliera. Przedmowa J. Chevaliera. Uzupełnienia i warianty przeł. oraz całość przygotował do druku M. Tazbir. Wyd. 5. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1972.
Semczuk A. Iwan Turgieniew. Wyd. 2. Seria Profile. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1988.
Semczuk A. Iwan Turgieniew i ruch literacki w Rosji w latach 1834–1855. Komitet Słowianoznawstwa PAN. Wrocław — Warszawa — Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo PAN, 1968.
Śmierć – przestrzeń – czas – tożsamość w Europie Środkowej około 1900. Materiały międzynarodowej konferencji zorganizowanej w dniach 8–10 grudnia 1996. Red. K. Grodziska, J. Purchla. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie, 2002.
Turgieniew I. Miesiąc na wsi. Komedia w pięciu aktach. Przeł. P. Hertz. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1951.
Turgieniew I. Opowiadania wybrane. Przeł. P. Hertz. Warszawa: Książka i Wiedza, 1952.
Turgieniew I. Zacisze i inne opowiadania. Przeł. Z. Kaczorowska i P. Hertz. Seria Z pism I. Turgieniewa. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1955.
Turgieniew I. Dzieła wybrane. Wybrał i przypisami opatrzył A. Semczuk. T. 2. Seria Biblioteka Klasyków. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1981.
Turgieniew I. Opowieści tajemnicze. Wyboru dokonał i posłowiem opatrzył A. Semczuk. Przeł. M. Brzozowska et al. Warszawa: Książka i Wiedza, 1988.
Wymiary śmierci. Wybór i słowo wstępne S. Rosiek. Seria Przygody Ciała. Gdańsk: Słowo / Obraz / Terytoria, 2002.
Белинский В.Г. Полное собрание сочинений. В 13 томах. Т. 9. Москва: Издательство Академии наук СССР, 1955.
Богословский Н. Тургенев. Москва: ЦК ВЛКСМ «Молодая Гвардия», 1964.
Бялый Г., А. Муратов. Тургенев в Петербурге. Ленинград: Лениздат, 1970.
Тургенев И. Неизданные письма к г-же Виардо и его французским друзьям (1846–1882). Mосква: Издание Д.П. Ефимова, 1900.
Тургенев И.С. Полное собрание сочинений и писем в 28 томах. Письма. Т. 2. Moсква — Ленинград: Издательство Академии наук СССР, 1961.