Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweZ filologii śledczej. Pisarze rosyjscy w archiwum Wasilija Mitrochina
Słowa kluczowe:
archiwum Wasilija Mitrochina, prześladowania w ZSRR, aparat sowieckiej przemocy, rosyjscy dysydenciAbstrakt
W artykule zostaje poruszona kwestia występowania nazwisk znanych pisarzy rosyjskich w książce Archiwum Mitrochina. Jest ona źródłem przerażającej wiedzy o działaniach sowieckich służb bezpieczeństwa państwowego od 1918 do 1984 roku. Wasilij Mitrochin jako pracownik Wydziału Archiwów Pierwszego Głównego Zarządu KGB ZSRR zgromadził między 1956 a 1984 rokiem wyciągi z tysięcy tajnych dokumentów KGB, które następnie przekazał brytyjskim służbom specjalnym. Wypisy Mitrochina ujawniają nie tylko dane o różnorodnych operacjach wywiadowczych ZSRR za granicą, lecz obnażają także perfidię i przemoc władzy sowieckiej w stosunku do obywateli, którzy sprzeciwiali się totalitaryzmowi i łamaniu praw człowieka w Kraju Rad. Jak wynika z danych zawartych w Archiwum Mitrochina, KGB niezwykle skrupulatnie inwigilowało środowiska twórców rosyjskich i z wyjątkowym cynizmem prześladowało wybitne indywidualności, których twórczość Kreml uznawał za niebezpieczną dla trwałości komunistycznego państwa. W analizowanej książce znalazły się w różnych kontekstach kulturowo-politycznych informacje o takich pisarzach (i niekiedy zarazem dysydentach), jak Władimir Bukowski, Michaił Bułhakow, Julij Daniel, Aleksandr Hercen, Władimir Maksimow, Boris Pasternak, Andriej Siniawski, Aleksandr Sołżenicyn, Aleksiej Tołstoj i Lew Tołstoj.
Downloads
Bibliografia
Andrew, Ch., Mitrochin, W. (2006). Archiwum Mitrochina, KGB i świat. T. 2. Tłum. K. Bażyńska-Chojnacka i P. Chojnacki. Poznań: Rebis.
Andrew, Ch., Mitrochin, W. (2001). Archiwum Mitrochina. KGB w Europie i na Zachodzie. Tłum. M. M. Brzeska i R. Brzeski. Warszawa Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA.
Andrew, Ch., Mitrochin, W. (2009). Archiwum Mitrochina, KGB w Europie i na Zachodzie. T. 1. Tłum. M. M. Brzeska i R. Brzeski. Poznań: Rebis.
Andrew, Ch., Mitrokhin, V. (2000). The Mitrokhin Archive: The KGB in Europe and the West. Eastbourne: Gardners Books.
Drawicz, A. (1988). Dobro pamięci zapłacone cierpieniem (Lidia Czukowska o Annie Achmatowej). W: Spór o Rosję i inne szkice z lat 1976–1989, Londyn: Polonia.
Kasack, W. (1996). Leksykon literatury rosyjskiej XX wieku. Przekł., oprac., bibl. pol. i ind. Kodzis, B. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo.
Mitrokhin, V., Andrew Ch. (1999). The Sword and the Shield: The Mitrokhin Archive and the Secret History of the KGB. New York: Basic Books.
Mitrokhin, V., Andrew. Ch. (2005). The World Was Going Our Way: The KGB and the Battle for the Third World. New York: Basic Books.
Mitrokhin. V. (2002). KGB Lexicon: The Soviet Intelligence Officer’s Handbook. London: Frank Cass & Co. Ltd.
Ojcewicz, G. (2017). Z filologii śledczej. Praca agenturalna stalinowskich służb specjalnych za granicą na przykładzie sprawy o zabójstwo Ignacego Reissa. Studia Rossica Gedanensia, 4: 297–332.
Prohorov, D.P., Lemehov, O.I (2001). Perebežčiki: zaočno rasstrelâny. Moskva: Veče [Прохоров, Д.П., Лемехов, О.И. (2001). Перебежчики: заочно расстреляны. Москва: Вече].
Przebinda, G., Smaga, J. (2000). Leksykon. Kto jest kim w Rosji po 1917 roku. Kraków: Znak.
Salski, A.M. (1998). Polskie wątki w Archiwum Mitrochina. TST, 6, No. 18–19. (Online) http://users.rcn.com/salski/OtherTexts/Mitrochin.htm (dostęp 24.08.2019).
Sąd idzie! Stenogram z procesu A. Siniawskiego i J. Daniela (A. Terca i M. Arżaka). Moskwa, luty 1966 (1966). T. 127. Seria „Biblioteka Kultury”. Paryż: Instytut Literacki.
Suchanek, L., Drawicz, A. (Red.). (1993). Emigracja i tamizdat: szkice o współczesnej prozie rosyjskiej. Kraków: Universitas.
Szentalinski, W. (1996). Wskrzeszone słowo: z archiwów literackich KGB. Tłum. H. Chłystowski [et al.]. Warszawa: Czytelnik.
Szentalinski, W. (1997). Tajemnice Łubianki: z „archiwów literackich“ KGB. Cz. 2. Tłum. H. Chłystowski, M. Kotowska, J. Waczków. Warszawa: Czytelnik.
Šentalinskij, V. (1995). Raby svobody v literaturnyh arhivah KGB. Moskva: Parus [Шенталинский, В. (1995). Рабы свободы в литературных архивах КГБ. Москва: Парус].
Šentalinskij, V. (2007). Prestuplenie bez nakazaniâ: dokumental’nye povesti. Moskva: Progress–Pleâda [Шенталинский, В. (2007). Преступление без наказания: документальные повести. Москва: Прогресс–Плеядa].
Zubariew, D. (2007). Andriej Siniawski. W: Słownik dysydentów: czołowe postacie ruchów opozycyjnych w krajach komunistycznych w latach 1956–1989. T. 2. Warszawa: Ośrodek Karta.
_(1).png){kind=logo}
