Między apokryfem a herezją (na przykładzie Ewangelii Dzieciństwa Tomasza)

Autor

DOI:

https://doi.org/10.26881/srg.2023.10.15

Słowa kluczowe:

apokryf, herezja, ewangelie niekanoniczne, Ewangelia Dzieciństwa Tomasza, cuda Jezusa Chrystusa w dzieciństwie

Abstrakt

Głównym celem artykułu jest przedstawienie własnego punktu widzenia na rolę apokryfów w kształtowaniu postawy współczesnego chrześcijanina. Autor uważa, że apokryf jako utwór wyłączony z kanonu biblijnego nic nie stracił z pierwotnych walorów poznawczych, pomimo że propagowanie pozakanonicznych tekstów o tematyce religijnej wciąż nie cieszy się popularnością wśród kleru. Apokryfy tak samo jak wcześniej pobudzają wyobraźnię czytelnika i fascynują narracjami o nadprzyrodzonych mocach Jezusa Chrystusa od wieku niemowlęcego do nastoletniego, czyniąc Go bliższym człowiekowi przez pokazanie żywych emocji i wad charakteru Syna Bożego. Zdaniem badacza, Ewangelia Dzieciństwa Tomasza, uznana we wczesnym chrześcijaństwie za wypowiedź heretycką (św. Ireneusz z Lyonu), jest przykładem aktywizowania się w mentalności współczesnego chrześcijanina – z własnego wyboru, a nie z narzucenia cudzej woli – potrzeby głębszego poznawania tego, co przed nim ukryto, co przemilczano w oficjalnych katechezach, co zostało jakoby zarezerwowane tylko dla wąskiego kręgu odbiorców.

Downloads

Download data is not yet available.

Bibliografia

Źródła Apokryfy Nowego Testamentu. Tom I. Ewangelie apokryficzne. Cz. 1. Fragmenty. Narodzenie i dzieciństwo Maryi i Jezusa. (2022). Red. ks. M. Starowieyski. Kraków: Wydawnictwo WAM.

Biblia to jest Pismo Święte Starego i Nowego Przymierza. (2020). Przekł. dosł. z j. hebr., aram. i grec. z przyp. Tłum. P. Zaremba. Poznań: Ewangeliczny Instytut Biblijny.

Dzieciństwo Pana, Ewangelia Tomasza (Dzieciństwa) (EwTmDz). (2022). Przekł. i oprac. ks. M. Starowieyski. (Online) https://opoka.org.pl/biblioteka/T/TB/apokryfy-09.html (dostęp 23.11.2022).

Evangelie detstva (Evangelie ot Fomy). V: Svencickaâ, I.S., Trofimova, M.K. (1989). Apokrify drevnih hristian: Issledovanie, teksty, kommentarii. Moskva: Myslʹ [Евангелие детства (Евангелие от Фомы). В: Свенцицкая, И.С., Трофимова, М.К. (1989). Апокрифы древних христиан: Исследование, тексты, комментарии. Москва: Мысль].

Evangelie detstva ot Fomy [Евангелие детства от Фомы]. (Online) http://apokrif.fullweb.ru/apocryph1/ev-fom.shtml (otkrytie 23.11.2022).

Obrycki, K., ks. (2022). Księga o narodzeniu Maryi (NarM). Przekł. ks. K. Obrycki. Wst. i opr. ks. M. Starowieyski. W: Apokryfy Nowego Testamentu. Tom I. Ewangelie apokryficzne. Cz. 1. Fragmenty. Narodzenie i dzieciństwo Maryi i Jezusa (2022). Red. ks. M. Starowieyski. Kraków: Wydawnictwo WAM, s. 331–341.

Prokop, o., kapucyn (2019). Żywoty Świętych Pańskich. Na wszystkie dni roku z przydaniem do każdego pożytku duchowego i właściwej modlitwy tudzież na wszystkie uroczystości i święta krótkie nauki. Na podstawie wydania z 1882 roku: Częstochowa: Wydawnictwo 3DOM.

Siedlecki, J., ks. (1994). Śpiewnik kościelny. Red. nacz. ks. K. Mrowiec CM. Kraków: Instytut Teologiczny Księży Misjonarzy.

Starowieyski, M., ks. (2022). Dzieciństwo Pana, Ewangelia Tomasza (Dzieciństwa) (EwTmDz). Przekł. i opr. ks. M. Starowieyski. W: Apokryfy Nowego Testamentu. Tom I. Ewangelie apokryficzne. Cz. 1. Fragmenty. Narodzenie i dzieciństwo Maryi i Jezusa (2022). Red. ks. M. Starowieyski. Kraków: Wydawnictwo WAM, s. 388–404.

Tronina, A. (2014). Księgi świętych tajemnic Henocha (Henoch Słowiański). Kraków – Mogilany: The Enigma Press. W Dzień Bożego Narodzenia. Teksty kolęd (1964). Warszawa: Polskie Wydawnictwo Muzyczne.

Opracowania

Adamczyk, M., Rzepka W.R. i in. (1996). Cały świat nie pomieściłby ksiąg. Staropolskie opowieści i przekazy apokryficzne. Warszawa – Poznań: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Korabiewicz, W. (1992). Tajemnica młodości i śmierci Jezusa. Warszawa: Przedświt. Losskij, V.N. (2022). Predanie i predaniâ [Лосский, В.H. (2022). Предание и предания]. (Online) https://web.archive.org/web/20170110165910/http://www.mpda.ru/data/851/628/ 1234/Predanie%20i%20predanya.pdf (otkrytie 23.11.2022).

Łosski, W. (1989). Teologia mistyczna Kościoła Wschodniego. Przeł. M. Sczaniecka. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”.

Łosski, W. (2000). Teologia dogmatyczna. Przeł. H. Paprocki. Białystok: Bractwo Młodzieży Prawosławnej w Polsce.

Łosski, W.N. (2007). Teologia mistyczna Kościoła Wschodniego. Przeł. I. Brzeska. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Polak, A. (2010). Tajemne Nauki Jezusa Chrystusa. Księga I. Prawdziwa Dobra Nowina. Zabrze: Wydawnictwo ALFATON.

Polak, A. (2012). Tajemne Nauki Jezusa Chrystusa. Część 2. Droga do Nieśmiertelności. Zabrze: Wydawnictwo ALFATON.

Poniży, B. (2000). Jezus a świątynia jerozolimska. Poznańskie Studia Teologiczne 9: 25–42.

Pytko, K. (2022). Cuda małego Jezusa. Wróżka, 12: 22–25.

Renan, E. (1904). Żywot Jezusa. Z 3-go wyd. franc. przetłom. A. Niemojewski. Kraków: (nakładem tłomacza), odbito w Drukarni Narodowej w Krakowie.

Renan, E. (1991). Żywot Jezusa. Tłum. A. Niemojewski. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie.

Starowieyski, M. ks. (1972). Dzieciństwo Pana. Tzw. Ewangelia Tomasza. Analecta Cracoviensia, 4: 315–358.

Starowieyski, M., ks. (1997). Apokryfy jako utwory apologetyczne. Warszawskie Studia Teologiczne, 10: 357–365.

Św. Ireneusz z Lyonu (2018). Adversus Haereses. Tłum. ks. J. Brylowski. Pelplin: Wydawnictwo Bernardinum.

White, E.G. (1983). Życie Jezusa. Tłum. M. Gryguc. Warszawa: Wydawnictwo „Znaki Czasu”.

White, E.G. (2013). Pragnienie Wieków. Tłum. i przyp. A. Matuszak. InspiredBooks.

Wierzbicka, A. (1992). Wschodnioeuropejska kultura żydowska w świetle żydowskiej „etnografii mowy”. Teksty Drugie, 5: 5–25.

Wierzbicka, A. (2002). Co mówi Jezus? Objaśnianie przypowieści ewangelicznych w słowach prostych i uniwersalnych. Tłum. I. Duraj-Nowosielska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Zowczak, M. (2000). Biblia ludowa. Interpretacje wątków biblijnych w kulturze ludowej. Wrocław: Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej.

Pobrania

Opublikowane

2023-12-31

Jak cytować

Ojcewicz, G. (2023). Między apokryfem a herezją (na przykładzie Ewangelii Dzieciństwa Tomasza). Studia Rossica Gedanensia, (10), 229–272. https://doi.org/10.26881/srg.2023.10.15

Numer

Dział

Studia i artykuły

Inne teksty tego samego autora

1 2 3 > >>