"Anioł Pański" Kazimierza Przerwy-Tetmajera jako zadanie translatorskie w przekładzie na język rosyjski

Autor

DOI:

https://doi.org/10.26881/srg.2024.11.11

Słowa kluczowe:

The Angelus, Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Young Poland poetry, artistic translation vs. the source text style

Abstrakt

The author conducts an analysis of a Young Poland poem The Angelus by Kazimierz Przerwa-Tetmajer in terms of possible issues which may arise in its translation into Russian. The premise for doing so was – above all – the researcher’s awareness of the peculiar style of Young Poland writers, for whom using neologisms, occasionalisms or emotionally expressive lexis was part of their active poetry practices. In addition to this, the functioning conditions of both Polish and Russian have objectively changed over the past century, and certain units have lost their original usage or initial meaning. The findings of the analysis point out to the fact that The Angelus, despite the passage of time, as a whole, does not, in fact, present a significant translation issue and it should be subject to both a philological and poetic translation. Working on the poem will occasionally require the translator’s creativity, especially when outdated vocabulary or words which do not function in contemporary Russian are used.

Downloads

Download data is not yet available.

Bibliografia

Aktual’nye voprosy praktičeskoj realizacii sistem avtomatičeskogo perevoda. (1982). Andrûŝenko, V.M. (Red.). Moskva: Izdatel’stvo Moskovskogo universiteta [Актуальные вопросы практической реализации систем автоматического перевода. (1982). Андрющенко, В.М. (Ред). Москва: Издательство Московского университета].

Al-Araj, A. (2020). Fenomen popularności utworów poetyckich Kazimierza Tetmajera wśród kompozytorów. Konteksty Kultury, 17/2: 169–182. Avtomatičeskij perevod. (1971). Sb. statej. Kulagina, O.S. i dr. (Red. i predis.). Moskva: «Progress» [Автоматический перевод. (1971). Сб. статей. Кулагина, О.С. и др. (Ред. и предис.). Москва: «Прогресс»].

Baranowski, B. (1981). W kręgu upiorów i wilkołaków. Demonologia słowiańska. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie.

Barhudarov, L.S., Kolšanskij, G.V. (1958). K voprosu o vozmožnostâh mašinnogo perevoda. Voprosy âzykoznaniâ, 1: 129–133 [Бархударов, Л.С., Колшанский, Г.В. (1958). К вопросу о возможностях машинного перевода. Вопросы языкознания, 1: 129–133].

Bednarczyk, A. (2011). Problemy archaizacji w przekładzie. W: Historyczne oblicza przekładu. Fast, P. Car, A. Osadnik, W.M. (Red.). Katowice: Wydawnictwo „Śląsk”: 63–76.

Bednarczyk, A. (2014). Co jest oryginałem i czym jest tłumaczenie? Teksty Drugie, 4: 339–356.

Bednarczyk, A. (2019). Analiza pretranslatorska tekstu jako pierwszy etap tłumaczenia poetyckiego. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Borowski, J., Wrona, M. (2021). Mitologia słowiańska. Olszanica: Wydawnictwo BOSZ. Dlatego że są. Antologia współczesnej poezji polskiej. (2005). Тому що вони є. Антологія сучасної польської поезії. Упор. С. Шевченко. Львів: Каменяр. Emocje. Ekspresja. Poetyk – przegląd zagadnień. (2013). Red. Saniewska, D. Kraków: Wydawnictwo Libron – Filip Lohner.

Helvin, N. (2021). Rosyjska czarna magia. Wierzenia i praktyki heretyków i bluźnierców. Przeł. M. Lewiński. Białystok: Illuminatio.

Jabłońska, К. (1969). Kazimierz Tetmajer. Próba biografii. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Jakóbczyk, J. (2001). Kazimierz Przerwa-Tetmajer. Zbliżenia. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Kielar, B. (1988). Tłumaczenie i koncepcje translatoryczne. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Klechdy, starożytne podania i powieści ludu Polskiego i Rusi. (1972). Zebrał i spisał K.W. Wójcicki. Wybór i oprac. R. Wojciechowski. Słowo wstępne J. Krzyżanowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Kondratiew, A. (2014). Na brzegu Jarynia. Powieść demonologiczna. Przekł., oprac. i wstęp H. Dubyk. Olsztyn: Stowarzyszenie Wspólnota Kulturowa „Borussia”.

Kopaliński, W. (2006). Słownik mitów i tradycji kulturowych. Warszawa: Bellona.

Kosiński, T.J. (2020). Wiara Słowian. Warszawa: Bellona.

Kulagina, O.S. (1979). Issledovaniâ po mašinnomu perevodu. Moskva: Nauka [Кулагина, О.С. (1979). Исследования по машинному переводу. Москва: Наука].

Legeżyńska, A. (1999). Tłumacz i jego kompetencja autorskie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Literaturnaâ ènciklopediâ: V 11 t. T. 11. (1939). Moskva: Hudožestvennaâ literatura. Stb.: 248–249 [Литературная энциклопедия: В 11 т. Т. 11. (1939). Москва: Художественная литература. Стб.: 248–249]. (Online) http://feb-web.ru/feb/litenc/encyclop/leb/leb-2481.htm (dostęp 17.10.2023).

Ludskanow, A. (1973). Tłumaczy człowiek i maszyna cyfrowa. Przeł. R. Leski, A. Naumow. Warszawa: Wydawnictwo Naukowo-Techniczne.

Magnuszewski, J. (1951). Korespondencja Kazimierza Przerwy-Tetmajera z Franciszkiem Kvapilem. Pamiętnik Literacki: czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej, 42/1: 258–282.

Makowiecki, A.Z. (1996). Literatura Młodej Polski. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.

Mašinnyj perevod i prikladnaâ lingvistika. (1974). Rozencvejg, V.Û. (Red.). Moskva: Moskovskij pedagogičeskij institut inostrannyh âzykov [Машинный перевод и прикладная лингвистика. (1974). Розенцвейг, В.Ю. (Ред.). Москва: Московский педагогический институт иностранных языков].

Miller, I.S. (1969).

Kazimež Tetmajer. B: Istoriâ pol’skoj literatury. T. 2. Moskva. [Миллер, И.С. (1969). Казимеж Тетмайер. B: История польской литературы. Т. 2. Москва].

Modernizm (2008). Żurawski, S. (Red.). Warszawa: Wydawnictwa Naukowe PWN.

Napârèjmy: ad Buga da Varty. Antalogiâ pol’skaj paèzii XX stagoddzâ. (2003). T. 1. Peraklady ì pradmova A. Lojkì. Mìnsk: «Èncyklapedyks» [Напярэймы: ад Буга да Варты. Анталогiя польскай паэзii ХХ стагоддзя. (2003). Т. 1. Пераклады і прадмова А. Лойкі. Мінск: «Энцыклапедыкс»].

Osmętnica. (2023). W: Słownik języka polskiego. Red. W. Doroszewski. (Online) https://sjp.pwn.pl/ doroszewski/osmęttnica (dostęp 18.10.2023).

Panorama der polnischen Literatur des 20. Jahrhunderts. (1996). 1. Poesie: 1000 Gedichte, Fragmente aus Versdramen und poetischer Prosa von 1000 Autoren [w 2. cz.]. Cz. 1. K. Dedecius. (Red. i tł.). Zuerich: Ammann.

pol’s’kih poetìv: Antologìâ pol’s’koï poezìï. (2001). Per., peredm. ta dovìd. pro avt. D. Pavlička. Kiïv: Vid-vo Solomìï Pavličko «Osnovi» [50 польських поетів: Антологія польської поезії. (2001). Пер., передм. та довід. про авт. Д. Павличка. Київ: Вид-во Соломії Павличко «Основи»].

Pet vekova poljske poezije. Antologija. (1991). Jokić, M. (Oprac.). Rakocević, A., Novaković, L,. Milanovac, G. (Red.). Decje Novine Pristina: Jedinstvo.

Podgórscy, B. i A. (2005). Wielka księga demonów polskich. Leksykon i antologia demonologii ludowej. Katowice: Wydawnictwo KOS.

Podraza-Kwiatkowska, M. (1975). Symbolizm i symbolika w poezji Młodej Polski. Teoria i praktyka. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Przerwa Tetmajer, K. (2023). Dzwony. Tryptyk. Część trzecia. (Online) https://literat.ug.edu.pl/tetmajer/067.htm (dostęp 19.10.2023).

Przerwa-Tetmajer, K. (1900a). Anioł Pański. W: Przerwa-Tetmajer, K. (1900). Poezye. III. Wydanie drugie. Warszawa: Nakład Gebethnera i Wolfa. Kraków: G. Gebethner i Spółka.

Przerwa-Tetmajer, K. (1900b). Bajeczny kraj. W: Przerwa-Tetmajer, K. (1900). Poezye. IV. Warszawa: Nakład Gebethnera i Wolfa. Kraków: G. Gebethner i Spółka.

Przerwa-Tetmajer, K. (2012). Poezje. Toruń: Wydawnictwo C&T.

Revzin, I.I., Rozencvejg, V.Û. (1964). Osnovy obŝego i mašinnogo perevoda. Moskva: Vysšaâ škola [Ревзин, И.И., Розенцвейг, В.Ю. (1964). Основы общего и машинного перевода. Москва: Высшая школа].

Siedlecki, J., ks. (1994). Śpiewnik kościelny. Kraków: Instytut Teologiczny Księży Misjonarzy.

Skowron, A. (1972). O semantycznym tłumaczeniu języków maszynowych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Słownik języka polskiego. (1963). T. 5: Nie–Ó. Red. W. Doroszewski. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Słownik języka polskiego. (1992). T. 2: L–P. Red. M. Szymczak. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Tetmajer, K. (1969). Poezje wybrane. Wyboru dokonał i wstępem opatrzył J.Z. Jakubowski. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.

Tetmajer, K. (2023). Sobranie sočinenij v svobodnyh russkih perevodah [Тетмайер, К. (2023). Собрание сочинений в свободных русских переводах]. (Online) http://az.lib.ru/t/tetmajer_k/ (dostęp 08.10.2023).

Trzy Niewidy. (1972). W: Klechdy, starożytne podania i powieści ludu Polskiego i Rusi. (1972). Zebrał i spisał K.W. Wójcicki. Wybór i oprac. R. Wojciechowski. Słowo wstępne J. Krzyżanowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy: 219–222.

Voprosy teorii perevoda v zarubežnoj literature. (1978). Komissarov, V.N. (Red.). Moskva: Meždknarodnye otnošeniâ. [Вопросы теории перевода в зарубежной литературе. (1978). Комиссаров, В.Н. (Ред.). Москва: Междкнародные отношения].

Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN (2021). Red. A. Markowski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Wydrycka, A. (2016). „Rządy poezji”. Młodopolska liryka – Studia i interpretacje. Białystok: PRYMAT, 2016.

Wyka, K. (1968). Modernizm polski. Kraków: Wydawnictwo Literackie

Pobrania

Opublikowane

2024-12-13

Jak cytować

Ojcewicz, G. (2024). "Anioł Pański" Kazimierza Przerwy-Tetmajera jako zadanie translatorskie w przekładzie na język rosyjski. Studia Rossica Gedanensia, (11), 213–244. https://doi.org/10.26881/srg.2024.11.11

Numer

Dział

Studia i artykuły

Inne teksty tego samego autora

1 2 3 > >>