"W prozie nie ma on sobie równego…” "Wieś" Nikołaja Karamzina w „Tygodniku Wileńskim” (1820 r.)
Słowa kluczowe:
Nikołaj Karamzin, „Wieś”, proza, tłumaczenie, „Tygodnik Wileński”Abstrakt
Artykuł zawiera omówienie polskiego tłumaczenia szkicu Nikołaja Karamzina Wieś, opublikowanego w czasopiśmie „Tygodnik Wileński” (1820, nr 174, 15 listopada, s. 258–265; tłumacz i komentator: Zygmunt Bartoszewicz) z perspektywy: 1. programu, struktury i tematyki „Tygodnika Wileńskiego” (działy, literatura polska i zachodnioeuropejska, rossica, tłumaczenia utworów Karamzina – Historia państwa rosyjskiego, Sierra-Morena, Wyznanie moje), 2. specyfiki tłumaczenia (fragmenty pominięte i błędnie przetłumaczone, konteksty kulturowe). Tło stanowią dzieje tłumaczeń dzieł Karamzina na język polski na początku XIX wieku (rola „Dziennika Wileńskiego”).
Downloads
Bibliografia
Abramowiczówna, Z., Appel, W. (2006). Słownik polsko-starogrecki. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Bourguet, M.-N. (2001). Odkrywca. W: Człowiek Oświecenia. Przeł. M. Woźniak i in. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen: 267–321.
Ciechowski, W. (1910). Czasopisma polskie na Litwie (1760–1864). Kwartalnik Litewski, 2–5, passim.
Czernianin, W., Czernianin, H. (2011). Wokół „Tygodnika Wileńskiego” 1815–1822. Studia i szkice. Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT; Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe.
Dalsze wyjątki… (1820): [Bartoszewicz Z.]. Dalsze wyjątki z Karamzina. Tygodnik Wileński, 175 (30 listopada): 289–291.
Dąbrowska, M. (2006). Przechadzki i przejażdżki samotnych marzycieli. Z dziejów rosyjskiej prozy sentymentalnej przełomu XVIII i XIX wieku. Studia i Szkice Slawistyczne, 7: 9– 20.
Dąbrowska, M. (2016). Samotność / odosobnienie w twórczości pisarzy rosyjskich przełomu XVIII i XIX wieku (z zawartości czasopism literackich). W: Arciszewska, K., Kalita, L., Patocka -Sigłowy, U. (Red.). Samotność – aspekty, konteksty, wymiary. T. 1. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego: 73–82.
Dąbrowska, M. (2017). Karamzin i Ignacy Krasicki (wokół „Wyjątków z pism Karamzina prozą” z „Tygodnika Wileńskiego” 1820 roku). W: Dąbrowska M., Głuszkowski P. (Red.). Mikołaj Karamzin i jego czasy. Warszawa: Instytut Rusycystyki Uniwersytetu Warszawskiego: 187–195.
Dąbrowska, M. (2018). „Podróż z Moskwy do Trojeckiego klasztoru, z niektórymi historycznymi pamiątkami” Nikołaja Karamzina w strukturze czasopisma „Wiestnik Jewropy” oraz całokształciespuścizny pisarza. Polilog: Studia Neofilologiczne, 8: 29–42.
Dierżawin, G. (1820). Perseusz i Andromeda. Kantata. „Tygodnik Wileński”, 159 (31 marca): 178–183.
Dombrovska, M. (2013). „Dennik Vilenski” (1805–1806) o obŝestvennoj i literaturnoj žizni Rossii. V: Nikitina, A.H., Zaindinova, T.A. (Red.). Slavânskie âzyki i kul’tury: prošloe, nastoâŝee, buduŝee. Irkutsk: Irkutskij gosudarstvennyj lingvističeskij universitet: 328–333 [Домбровска, М. (2013). „Денник Виленски” (1805–1806) о общественной и литературной жизни России. B: Никитина, А.Х., Заиндинова, Т.А. (Red.). Славянские языки и культуры: прошлое, настоящее, будущее. Иркутск: Иркутский государственный лингвистический университет: 328–333].
Estreicher, K. (1903). Bibliografia polska. Cz. 3. T. 8(19). Kraków: Spółka Księgarzy Polskich.
Gukovskij, G.A. (1941). Karamzin. V: Istoriâ russkoj literatury. V 10 tomah. T. 5: Literatura pervoj poloviny XIX veka. Moskva–Leningrad: Izdatel’stvo AN SSSR, 1941–1956: 55–105 [Гуковский, Г.А. (1941). Карамзин. B: История русской литературы. В 10 томах. Т. 5: Литература первой половины XIX века. Москва–Ленинград: Издательство АН СССР, 1941–1956: 55–105].
Karamzin N. (1802). Listy ruskiego wojażera. Przekładania Ignacego Buysona. Cz. 1. Wilno: Drukarnia Akademicka.
Karamzin, N. (1806). Podróż z Moskwy do Trojeckiego klasztoru, z niektórymi historycznymi pamiątkami, przez P. Karamzina. Dziennik Wileński, 5 (czerwiec): 231–257.
Karamzin, N.M (1814). Derevnâ. V: Sočineniâ Karamzina. T. 7: Izd. 2-oe, umnožennoe devâtym tomom. Moskva: Tipografiâ S. Selivanovskogo: 151–162 [Карамзин, Н.М. (1814). Деревня. B: Сочинения Карамзина. Т. 7. Изд. 2-oe, умноженное девятым томом. Москва: Типография С. Селивановского: 151–162].
Karamzin, N. (1820a): [Karamzin N.]. Wieś. Tygodnik Wileński, 174 (15 listopada): 258–265.
Karamzin, N. (1820b): [Karamzin N.]. Wyznanie moje. List do wydawcy dziennika. Tygodnik Wileński, 175 (30 listopada): 291–303.
Karamzin, N.M. (1820c). Derevnâ. V: Sočineniâ Karamzina. T. 7: Izd. 3-oe, ispravlennoe i umnožennoe. Moskva: Tipografiâ S. Selivanovskogo [Карамзин, Н.М. (1820). Деревня. B: Сочинения Карамзина. Т. 7. Изд. 3-ьe, исправленное и умноженное. Москва: Типография С. Селивановского: 117–125].
Karamzin, N. (1821): [Karamzin N.]. Sierra-Morena. Wyjątek z pism pewnego Rosjanina, tłumaczenie z rosyjskiego, przez W.S.P. Tygodnik Wileński, 13 (15 lipca): 8–16.
Karamzin, N.M. (1966). Sil’fida. V: Karamzin, N.M. Polnoe sobranie stihotvorenij. Moskva–Leningrad: Sovetskij pisatel’: 364 [Карамзин, Н.М. (1966). Сильфида. B: Карамзин, Н.М. Полное собрание стихотворений. Москва–Ленинград: Советский писатель: 364].
Karamzin, N.M. (1988). Derevnâ. V: Karamzin, N.M. Zapiski starogo moskovskogo žitelâ. Izbrannaâ proza. Murav’ev, V.B. (Red.). Moskva: Moskovskij rabočij: 228–232 [Карамзин, Н.М. (1988).
Деревня. B: Карамзин, Н.М. Записки старого московского жителя. Избранная проза. Муравьев, В.Б. (Red.). Москва: Московский рабочий: 228–232].
Kowalczyk, W. (1977). O polskich tłumaczeniach utworów Mikołaja Karamzina. Slavia Orientalis, 1: 1–36.
Kraszewski, J.I. (1972). Pamiętniki. Danek, D. (Red.). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Lelewel, J. (1878). Listy Joachima Lelewela. T. 1: Oddział pierwszy. Listy do rodzeństwa pisane. Poznań: nakładem Księgarni J.K. Żupańskiego.
Linde, S.B. (1951). Słownik języka polskiego. T. 4. (Wydanie trzecie fotooffsetowe: Słownik języka polskiego przez Samuela Bogumiła Linde. T. 4. Lwów: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1858). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Literatura rosyjska (1806): [B.a.]. Literatura rosyjska. Dziennik Wileński, 5 (maj): 166–178.
Łużny, R. (1975). Mikołaj Karamzin. W: Galster, B., Kamionkowa, J., Sierocka, K. (Red.). Pisarze i krytycy. Z recepcji nowożytnej literatury rosyjskiej w Polsce. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich: 7–24.
Mazurkowa, B. (1993). Literacka rama wydawnicza dzieł Franciszka Dionizego Kniaźnina (na tle porównawczym). Katowice: Uniwersytet Śląski.
Mity i Sylfy: Mity, legendy i wierzenia z całego świata: leksykon. (Online) http://mityczne.pl/sylfy/ (dostęp 20.10.2019).
Pigoń, S. (1929). Z dawnego Wilna. Szkice obyczajowe i literackie. Wilno: Wydawnictwo Magistratu m. Wilno.
Piotrowicz, W. (1930). W nawiasie literackim. Szkice z zagadnień kultury, literatury i teatru. Wilno: Polska Drukarnia Nakładowa „Lux”.
Pogodin, M (1866). Nikolaj Mihajlovič Karamzin, po ego sočineniâm, pis’mam i otzyvam sovremennikov: materialy dlâ biografii. Č. 1. Moskva: Tipografiâ A.I. Mamontova [Погодин, М. (1866).
Николай Михайлович Карамзин, по его сочинениям, письмам и отзывам современников: материалы для биографии. Ч. 1. Москва: Типография А.И. Мамонтова].
Ponomarev, S. (1883). Materialy dlâ bibliografii literatury o N.M. Karamzine: k stoletiû ego literaturnoj deâtel’nosti: k stoletiû ego literaturnoj deâtel’nosti (1783–1883). Sankt-Peterburg: Imperatorskaâ akademiâ nauk [Пономарев, С. (1883). Материалы для библиографии литературы о Н.М. Карамзине: к столетию его литературной деятельности (1783–1883). СанктПетербург: Императорская академия наук].
Suchanek, L. (1991). Preromantyzm w Rosji. Kraków: Uniwersytet Jagielloński.
Szekspir, W. (1820). Monolog Hamleta. (Akt III. Scena I). Wytłumaczony przez Stanisława Trembeckiego ze znajomej pod tym tytułem sztuki Szekspira. Tygodnik Wileński, 154 (15 stycznia): 1–4.
Śpiewy… (1820): Śpiewy ludu litewskiego. Tłumaczone przez Emeryka Staniewicza. Śpiew siódmy. Tygodnik Wileński, 159 (31 marca): 177–178.
Uwiadomienie… (1819): [B.a.]. Uwiadomienie. Tygodnik Wileński, 153 (31 grudnia): 383–384.
Węgierski, K. (1974). Wiersze wybrane. Gomulicki, J.W. (Red.). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Wyjątki… (1820): [Bartoszewicz, Z.]. Wyjątki z pism Karamzina prozą. Tygodnik Wileński, 174 (15 listopada): 257–258.